Dagur - 21.11.2000, Blaðsíða 12

12- ÞRIDJUDAGUR 21. NÓVEMBER 2000
I’RIDJUDA G UR 21. NÓVEMBER 2000 - 13
FRÉTTASKÝRING
Þögnin getur verið hávær
SIGURDÓR
SIGURDÓRS-
SON
SKRIFAR
Stjdmarandstaðan
segir ríMsstjómina
vera að plægja
akurinn fyrir einka-
skóla með því að
semja ekki við fram-
haldsskólakennara.
Aðrir henda á að ríkis-
stjóminni sé vorkun,
bæti hán kjör kenn-
ara, opnist samningar
og allar aðrar stéttir
fylgi á eftir.
Kennaraverkfallið hefur nú stað-
ið í tvaer vikur án þess að neitt
hafi þokast í samkomulagsátt.
Samningamenn kennara halda
því fram að enginn vilji sé hjá rík-
isvaldinu til að semja og fulltrúar
stjórnarandstöðunnar. halda því
fram að Björn Bjarnason
menntamálaráðherra, studdur af
ráðherrum Sjálfstæðisflokksins,
sé að nota kennaraverkfallið til að
sýna fram á veikleika ríkisrekinna
skóla samanhorið við einkaskól-
anna, sem þeir hafa dálæti á. Að
vísu kom óvænt hliðarspor þar í
með verkfalli kennara í Verslun-
arskólanum.
Aðrir benda á að hendur ríkis-
stjórnarinnar séu hundnar vegna
kjarasamninganna við Flóa-
handalagið og lleiri félög innan
ASI frá því í vor er Ieið. Hækki
laun kennara umfram það sem
samið var um í almennu samn-
ingunum, opnist hinir almennu
kjarasamningar með ófyrirsjáan-
legum afleiðingum. Einar Oddur
Kristjánsson segir að ríkisstjórnin
hafi til þcssa útilokað að leysa
verkföll með lagasetningu. Sjálf-
ur segist hann aldrei hafa útilok-
að slíkt en hann sé bara fót-
gönguliði hjá rfkisstjórninni.
Kæruleysi og hroki
„Það er eflaust fleira en eitt sem
veldur þessari kyrrstöðu. Þar
kemur lil samhland af kæruleysi
og hroka ríkisstjórnarinnar. Það
er eins og ráðherrunum linnist
þeir yfir það hafnir að þurfa að
vera að tala við „þessa kennara."
Birni Bjarnasyni virðist ekki
koma málið við frekar en hann
vill. Eg er eiginlega mest hissa á
Geir H. Haarde. Eg hefði haldið
að hann tæki svona mál alvarlega
og sinnti því af alúð,“ segir Stein-
grímur J. Sigfússon, formaður
VG.
Hann segir ríkisstjórnina líka
hrædda við efnahagsástandið og
þora í hvorugan fótinn að stfga.
Oðrum þræði víðurkenni allir að
kennararnir hafi mikið til síns
máls. Þeir hafi dregist aftur úr f
launum. Ef ástand efnahagsmála
hefði verið eðliiegt og stöðugt
hefði ekki átt að vera svo erfitt að
koma til móts við þá.
„En ástandið er hara allt svo
viðkvæmt og vakurt og menn
taugaveiklaðir og þora ekki að
koma til móts við kennara. Við
megum svo ekki glcyma því að
Björn Bjarnason menntamálaráð-
herra á sér gæluverkelni sem eru
einkaskólar. Honum þætti það
sjálfsagt ekkert verra að ástandið
nú skrifaðist á hið opinbera
skólakerfi. Verslunarskólinn fer
að vísu dálítið illa með hann í
þessu máli. Þar átti ekki að koma
til verkfalls en gerði það nú samt.
Ein afleiðing þessa íills verður sú
að kennarar Ilýja úr stéttinni og
þá verður auðveldara fyrir einka-
skólana sem taka skólagjöld að ná
til sín mannskap,“ segir Stein-
grímur J. Sigfússon.
Ótrúlega lítil umræða
„Það sem virðist erfitt fyrir ríkið í
þessu máli eru kjarasamningarnir
við ASI frá liðnu vori, sem binda
hendur ríkisstjórnarinnar. Fái
aðrar stéttir meira opnast þeir
samningar aftur. En þá skulum
við líka skoða hvað er erfitt á hin-
um vængnum en það eru 20 þús-
und nemendur sem eru utan
skóla. Þess vegna liggur kaleikur-
inn hjá þeim tveimur ágætu ráð-
herrum mennta- og íjármála. En
það sem mig undrar einna mest,
miðað við þá prcssu sem er á að
leysa deiluna og þá hagsmuni
sem eru í húfi fýrir allan þennan
fjölda nemenda, er hvað umræð-
an í þjóðfélaginu er lítil,“ segir
Jónína Bjartmar/, alþingismaður
og formaður Heimilis og skóla.
Hún segir foreldra leita nú
mjög til samtakanna unt aðstoð
við að koma á fót foreldrafélög-
um. Hún segir foreldra vilja fá
vettvang til að koma saman og
stilla saman strengi sína. Jónína
segir að foreldrar tali um að þótt
eitt og eitt þeirra skrifi í blöð eða
tjái sig opinberlega, hafi það ekk-
ert vægi, því það sé ekkert eftir
þvf hlustað. Skólasamfélagið er
auðvitað kennarar, nemendur og
foreldrar og foreldrar og nemend-
ur eru ekki í verkfalli. Þeir séu
frekar eins og í gíslingu. Það sé
óskapleg blinda að telja það eins
og sjálfsagðan hlut að 20 þúsund
börn séu vikum saman utan síns
starfs og að menn geti síðan Ieyst
allt sem þau missa niður eins og
eitthvert átaksverkefni. Það geng-
ur aldrei upp lyrir svo utan lang-
tíma tjónið sem leiðir af þessu
fyrir skóla, skólahald og mennta-
kerfið í heild sinni.
„Miðað við hvað ástandið er al-
varlegt finnst manni einkennilegt
að ekkert skuli vera að frétta af
samningaviðræðunum og mér
finnst einkcnnilegt hve iítil um-
ræðan er í þjóðféiaginu. Maður
spyr líka hvernig fara allar for-
varnaráætlanir þegar svona staða
kemur upp. Við fréttum af börn-
um sem Ijóst er að fara ekki aftur
í skóla, sitja bara heima og snúa
sólarhringnum við og eru í ein-
hverjum allt öðrum hugleiðing-
um. Þetta er ægilegt ástand og
mig furðar dag frá degi þessi al-
gera þögn um málið. Getum við
ef til vill tengt þetta ástandinu í
miðborginni um síðustu helgi?
Og samt er engin umræða um
stöðuna," segir Jónína Bjartmarz.
Fyrir einkaskólana
„A sama tíma og ríkisstjórnin
virðist ekki hreyfa sig hætis hót í
allt við þá og vonumst til þess að
þær viðmiðanir haldist. Við eigum
óskplega mikið undir því. Kennar-
ar efna til verkfalls aðgerða. Bæði
BSRB og BHM eru með Iausa
samninga. Ég tel og hef sagt það
opinberlega að samkvæmt mínum
skilningi hvorki mætti ríkisvaldið
né ætti að semja við einn né neinn
öðru vísi en á grundvelli sem
samið var við Alþýðusambandið,"
segir Einar Oddur Kristjánsson,
alþingismaður og fyrrverandi for-
maður VSÍ.
Hann segist ekki fá séð að það
sé hægt að semja í þessu verkfalli
á öðrum forsendum en ASÍ samn-
ingsins. Það komi kennurum ekk-
ert sérstaklega við heldur sé alveg
sama hvaða stéttarfélag á í hlut,
ASI samningurinn verði að gilda.
Aðstæður í þjóðfélaginu séu þan-
nig um þessar mundir.
Einar Oddur var spurður hvort
þá yrði ekki að leysa verkfallið
mcð lögum?
„Ríkisstjórnin er mjög hörð á því
að levsa ekki vinnudeilur með lög-
um. Ég á von á því að sú afstaða sé
óbrevtt, í það minnsta í einhvern
tfma. Ég hef hins vegar aldrei úti-
lokað þann möguleika að leysa
kjaradeilur með lögum ef allt er í
hlindgötu. Ríkisstjórnin gerir það
og ég er bara fótgönguliði þar í
sveit," segir Einar Oddur Krist-
jánsson.
Spauglaust að fara í verkfaU
„Ég var um 1 5 ára skeið formaður
verslunarmanna og ég lærði þá að
það er spauglaust að framkvæma
verkfall ef menn hafa ekki samúð
almennings með sér. Það er líka
erfitt að dæma svona mál úr fjar-
lægð, en ég get ekki neitað því að
mér finnst ríkisstjórnin afskaplega
svifasein og stöð í málinu. En að
því er aðgætandi að það kom fram
hjá framkvæmdastjóra Alþýðu-
sambandsins á þingi þess á dög-
unum að ef séð yrði af einhverju
til handa illa launuðum kennur-
um, þá væri það skilmálalaust að
það gengi yfir alla aðra líka,“ segir
Sverrir Hermannsson, formaður
Frjálslyndaflokksins.
Hann segir að það sé skelfilegt
ástand hjá kennarastéttinni og
bendir á dæmi um hvað kennarar
hafi dregist mikið aftur úr frá fyrri
tfð. Sverrir segir að þegar hann var
í Menntaskólanum á Akureyri,
hafi kennarar verið í efsta lagi í
kjörum Opinberra starfsmanna.
„Nú eru þeir með hörmuleg
sultarlaun og stéttinni hrakar,
þessari einna þýðingarmestu
vinnustétt þessa þjóðfélags. Henni
hrakar vegna þess að það er ekki
Icngur eftirsóknarvert að stunda
þessa erfiðu vinnu. Það er okkur
lífsspursmál að bæta kjör kennara
ef menn vilja á annað horð leggja
áherslu á aukna menntun. Þótt ég
sé ekki kennari þykist ég hafa séð
þess dæmi að þetta sé, ef alúð er
lögð í verkið og það unnið eins og
nauðsyn ber til, þrældóms vinna.
Og nú ber mönnum saman um að
við séum að dragast aftur úr sam-
bærilegum þjóðurn. Sá vandi verð-
ur ekki leystur nema að bæta kjör
kennara. Hins vegar er ríkisstjórn-
inni vorkun ef hún á á hættu að
allir aðrir sigli í kjölfarið ef hún
lætur kennara njóta sannmælis og
bætir kjör þeirra. Það er spauglaus
staða," segir Sverrir Hermanns-
son. - S.Don
Frá mótmælasetu framhaldskólanema í fjármálaráðuneytinu í síðustu viku.
svo til þess að afar lítil nýliðun sé
í stéttinni.
„Ungt fólk scm kemur til starfa
í framhaldsskólunum nær ekki að
afla sér tekna til framfærslu
nema með því að vinna tvöfaldan
vinnudag. Það verður svo til þess
að það brennur út á skömmum
tíma og yfirgefur stéttina. Þetta
er í hnotskurn vandi framhalds-
skólans í dag. Þetta mun hafa
óheillavænleg áhrif á atvinnulíf-
Össur Skarphéðinsson: Stjórnvöld
reyna að beina reiði nemenda og for-
eldra frá sjálfum sér. Síðan á lausnar-
orðið í framtiðinni að vera einkaskólar.
að ná samningum við kennara
kemur menntamálaráðherra fram
með tillögur inn í fjárlög um að
koma á fót einkaskóla. Eg tel að
þctta tvennt sé tengt. Nú þcgar er
maður farinn að heyra það á mál-
flutningi sjálfstæðismanna að
best sé að leysa það sem þeir
kalla „vanda framhaldsskólakerf-
isins“ til frambúðar með því að
lyfta upp einkaskólum. Þannig sé
hægt að bæta kjör kennara. Þeir
Steingrímur J. Sigfússon: Það er
eins og ráðherrunum finnist þeiryfir
það hafnir að þurfa að vera að tala
við „þessa kennara."
vilja sum sé í framtíðinni velta
þessum vanda yfir á foreldra
nemenda. A sínum tíma tókst ri'k-
isstjórninni að koma launavanda
grunnskólakennara yfir á sveitar-
félögin," segir Össur Skarphéð-
insson.
Hann segir að Iaunastefna rík-
isstjórnarinnar sé búin að gera
framhaldsskólastéttina að annars
flokks stétt með því að halda
þeim niðri f laúnum. Það verður
Jónína Bjartmarz: Þetta er
ægilegt ástand og mig furðar
dag frá degi þessi algera þögn um
málið.
ið í framtíðinni. Það hefur verið
sýnt fram á að það er beint sam-
band á milli fjölda þeirra sem
ljúka framhaldsskólaprófi og efna-
hagslegrar velsældar í þjóðfélag-
inu. Ég held, því miður, að stjórn-
völd ætli sér ekki að leysa þessa
deilu. Þau ætla að láta þjóðina
standa frammi fyrir því að önnin
evðileggist og reyna að beina reiði
nemenda og foreldra frá sjálfum
sér og gegn kennurum. Síðan á
lausnarorðið í framtíðinni að vera
einkaskólar," segir Ossur Skarp-
héðinsson.
ASÍ samninguriim ráðandi
„Ég fór ylir þessi mál með Elnu
Katrínu, formanni Félags fram-
haldsskólakennara, rétt áður en til
þessa verkfalls kom. Frá mínum
sjónarhóli er málið þannig vaxið
að Alþýðusamband íslands gerði
kjarasamninga sl. vor. Við miðum
Einar Oddur Kristjánsson: Það er
ekki hægt að semja í þessu verkfalli
á öðrum forsendum en ASÍ samn-
ingsins.
Sverrir Hermannsson: Það er okkur
lífsspursmál að bæta kjör kennara ef
menn vilja á annað borð leggja
áherslu á aukna menntun.
RAUTT LJOS
þýðir að stöðva skuli
ökutæki skilyrðislaust.
MUNUM EFTIR
IUMFERÐAR
RÁÐ
LOGGÆSLU-
MYNDAVÉLUNUM
ff
Ég efast stórlega
um að ég lesi
betri bók í bráð
##
Jóhanna Kristjónsdóttir/strik.is
J;jó
JPV FORLAG
##
...bráðsmellnar
smásögur"
Súsanna Svavarsdóttir/Mbl
„Persónurnar eru af holdi og blóði
og því hafa sögurnar erótískan blæ'
SS/Mbl
J;jo
JPV FORLAG