Dagur - Tíminn Akureyri - 19.06.1997, Side 1

Eftírminnilega gott
BRAGA
KAFFI
- islenskt og ilmandi nýtt
Eftirminnilega gott
BRAGA
KAFFI
- islenskt og ilmandi nýtt
Fimmtudagur 19. júní 1997 - 80. og 81. árgangur- 112. tölublað
LIFIÐ I LANDINU
Blaö
Sigríður Lillý BalcLursdóttir,
formaður Kvenréttindafé-
lagsins, segir að það sé
kominn nýr taktur íjafn-
réttismálin. Konur hafi
fengið bandamenn í körlum
sem vilji jafnrétti sjálfra sín
vegna. Myna-JAK
Nýr taktur í baráttuimi
Doðinn íjafnréttis-
umrœðunni er horf-
inn. Nýr taktur er
kominn í baráttuna
og konur hafa feng-
ið nýja bandamenn.
Karlar erufarnir að
berjast fyrir jafn-
rétti á nýjumfor-
sendum. Þeir gera
sér grein fyrir að
það eru líka þeir
sem tapa á ójafn-
réttinu í þjóðfélag-
inu.
*
g hafði á tilfinningunni að
það væri hlaupinn doði í
umræðuna um jafnréttis-
mál en eftir að hafa setið fundi
með fjölda fólks um allt land
vegna nýrrar framkvæmdaáætl-
unar ríkisstjórnarinnar í jafn-
réttismálum er þetta ekki leng-
ur tilfinning mín heldur met ég
það nú þannig að það sé kom-
inn nýr taktur í umræðuna og
að hún hafi jafnframt flust til.
Hún einskorðast ekki lengur við
þröngan hóp „handhafa jafn-
róttismála" heldur er í raun
orðin viðfangsefni fjölda fólks,
kvenna og karla,“ segir Sigríður
Lillý Baldursdóttir, nýkjörinn
formaður Kvenréttindafélags
íslands og skrifstofustjóri í fé-
lagsmálaráðuneytinu.
Sigríður Lillý er nýkomin úr
fundaferð um landið þar sem
safnað var saman ábendingum
og athugasemdum um jafnrétt-
ismál sem fyrirhugað er að nýta
við gerð nýrrar framkvæmda-
áætlunar ríkisstjórnarinnar
sem væntanlega tekur gildi um-
næstu áramót. Á þessum fund-
um segist hún hafa orðið vör
við að launamisrétti kynjanna,
sem fékkst staðfest í könnun
fyrir tveimur árum, komi mjög
við fólk. Á undanförnum árum
hafi konur sótt í sig veðrið hvað
menntun varðar en menntunin
hafi enn sem komið er ekki orð-
ið til að minnka launamun.
Hann virðist rótgróinn þrátt
fyrir lög um Iaunajafnrétti.
„Kvak“ kvenna
„Aukin menntun stúlkna gefur
ekki eins mikið í Iaunaumslagið
eins og aukin menntun hjá pilt-
um. Það hefur verið talað um
að Iykillinn að jafnréttinu sé
menntun og margir hafa talið
að hún ein dygði en svo virðist
ekki vera. Menntun er nauðsyn-
leg forsenda aukinna réttinda
en það þarf fleira að koma til
og þá reynir meðal annars á
aðgerðir stjórnvalda. Það er
lögbrot að launa konur verr en
karla. Staðfest launamisrétti
hittir fólk svo sannarlega og
gefur umræðunni innihald sem
hönd er á festandi. Allir eru
sammála um að við þetta verði
ekki unað,“ segir Sigríður Lillý.
Hún riíjar upp að áður fyrr hafi
margir haldið því fram að ekki
væri um launamisrétti að ræða
heldur væru konur lægra laun-
aðar vegna þess að þær sinntu
ekki sambærilegum störfum og
karlar, ynnu ekki eins lengi eða
öxluðu ekki jafn mikla ábyrgð í
starfi og þeir. Krafa um að taka
á launamálum kvenna hafi að
margra mati verið innihaldslítið
„kvak kvenfrelsiskvenna.“ Nú
sé hins vegar komin ákveðin
sátt í samfélaginu um að launa-
munur kynjanna sé óásættanleg
mismunun sem bitni ekki ein-
vörðungu á konum heldur
einnig á körlum.
-En hvernig á að ná fullu
launajafnrétti?
„Vinnumarkaðurinn er
kynjaskiptur, konur eru ljöl-
mennari í ákveðnum stéttum og
karlar í öðrum stéttum. Það
gerir þetta meðal annars ekki
einfalt viðureignar en það er
ákveðin sátt um það í samfélag-
inu, að mínu viti, að vinna á
þessu með einhverjum hætti.
Það eru ýmis verkefni í gangi á
vegum hins opinbera, fólk er al-
mennt að velta þessu fyrir sér
og stéttarfélög eru að skoða
þessi mál. Kynlaust starfsmat
er nokkuð sem er til skoðunar.
Það hefur átt sér stað ákveðin
vakning til verka, hvert sem
það mun nú leiða okkur. Við
eigum eftir að sjá hvort hér er
um einlægan áhuga að ræða.
Eða hvað stendur í veginum.
Samningur manna á milli um
kaup og kjör ákvarðar laun og
launamun. Það ætti því að vera
á valdi manna að útrýma kyn-
bundnum launamun ef viljinn
er til staðar."
Styðja kröfur kvenna
„Það er að mínu mati vaxandi
meðvitund um að jafnrétti sé
ekki við lýði í samfélaginu og
einnig vaxandi þörf og krafa
ljölda fólks að jafnrétti verði
komið á og það einskorðast
ekki við konur. Ég hef orðið vör
við nýjan takt í jafnréttisum-
ræðunni," segir hún og bendir á
að margir karlmenn séu farnir
að gera kröfur í jafnréttismál-
um sem gangi ekki þvert á kröf-
ur og óskir kvenna heldur styðji
þær, ekki af sérstakri umhyggju
fyrir konum heldur eru þeir
drifnir áfram af eigin ósk um ný
lífsgildi. Þeir sjái að launamun-
ur bitni einnig á körlum, sam-
fara hærri launum komi krafan
um lengri vinnutíma utan heim-
ilis og þá missi þeir af því að fá
að vera samvistum við börn sín,
rækta tengslin og rækja skyld-
urnar í íjölskyldunni. Annað
mál er hvort þeir vilja láta kon-
um eftir valdastöður samfélags-
ins í anda réttlæti og lýðræðis.
En það gefur auga leið að kon-
ur eru ekki einvörðungu eins
færar um að gegna þessum
stöðum heldur eru meiri líkur á
að þær séu vel mannaðar ef
valið er úr hópi allra þjóðfé-
lagsþegnanna ekki einvörðungu
karlar til starfanna.
Karlar eru liðsmenn
„Mér finnst við vera komnar
með liðsmenn sem láti enn
frekar í sór heyra á næstu miss-
erum og ég vænti góðs af þeim.
Þeir mæra ekkert endilega kon-
ur á hátíðarstundu eins og eldri
kynbræður þeirra hafa gert.
Enda hefur það sýnt sig að slíkt
hjal er oftast létt og skilar fáu
og smáu þegar á reynir, heldur
kreljast þeir jafnréttis af því að
þeir vilja öðruvísi líf fyrir sig og
við fyrstu sýn virðist það vera í
takt við þau lífsgildi sem kven-
réttindakonur hafa barist fyrir
og munu berjast fyrir enn um
sinn.“ -GHS