Dagur - Tíminn Akureyri - 02.09.1997, Blaðsíða 4

16- Þriðjudagur 2. september 1997
|Dagur-®£mtmi
UMBUÐALAUST
Dauði prinsessu
Guðmundur
Andri
Thorsson
skrifar
Fyrir nokkrum árum var
prinsessa ein í Saudi-Ara-
bíu fundin sek um hórdóm
og grýtt til bana. BBC gerði um
málið fræga mynd sem fór víða
um lönd og vakti hvarvetna
óhug og hneykslun á villimann-
legu framferði heiðingjanna í
Barbaríinu.
Nú er komið á daginn hvern-
ig farið er að því í siðmenntuð-
um löndum að drepa prinsessur
sem drýgja hór (á nútíma máli:
skilja við prinsinn og fara að
halda við auðugan araba). Ein-
hvers konar refaveiðar að hætti
ensku yfirstéttarinnar heijast:
dýrið er hrakið af óðum hund-
um fyrir björg.
*
Díana prinsessa var ljósmynduð
í hel. Loksins hefur nútíma fjöl-
miðlum tekist að ganga af
manneskju dauðri með full-
komnu skeytingarleysi sínu um
einkalíf viðkomandi og óseðj-
andi fréttafrekju. Díana prins-
essa er ekki bara frægasta bráð
papparassanna; hún er píslar-
vottur sem fórnað var á altari
markaðsaflanna. Þeim var
sleppt út úr búrinu og öllum
sigað beint á þessa feimnislegu
stúlku sem var heldur geðsleg
að sjá þó hún væri af ensku
yfirstéttinni og fyrir vikið talin
eitt af undrum veraldar. Sam-
keppnin var ekki frekar en fyrri
daginn í nokkrum tengslum við
eftirspurn hins almenna borg-
ara og orðin sjálfstætt eyðing-
arafl - ekki benda á mig, sögðu
papparassarniri og voru ekki
lengur ópersónulegur mývargur
heldur einstaklingar og ijöl-
skyldumenn: ég bara vinn við
þetta, blöðin eru tilbúin að
borga svo mikið fyrir þetta - og
svo hin klassíska afsökun allra
lítilmenna: ef ég hefði ekki gert
þetta hefði bara einhver annar
orðið til þess.
Kaldhæðnin var vitaskuld
þessi: sagan sem papparassa-
gerið í kringum hana var á
höttunum eftir var ekki endi-
lega sú að ná myndum af ar-
abanum að sleikja á henni
tærnar, heldur miklu fremur sú
sem höfðar sterkt til okkar allra
og vekur kenndir okkar: ofsótta
prinsessan hrekst með sólgler-
augun um flugvelli, grátbænir
um frið, biður um að fá að
hætta leiknum og lifa tilveru
sinni í lífi sínu en ekki lífl íjöi-
miðlanna. En fær það ekki. Því
hún seldi sál sína fjandanum
sem veifar hinni klassísku af-
sökun allra lítilmenna í blaða-
mannastétt: Hún var opinber
persóna og sté sjálf inn í sviðs-
ljósið.
#
Og það gerði hún. Nútíma fjöl-
miðlun drap Díönu prinsessu,
en gaf henni jafnframt h'f. í líf-
fræðinni er slíkt samlífi kallað
symbíósa, þar sem næring
streymir á milli tveggja lífvera.
Hún gaf þeim undir fótinn,
daðraði við myndavélarnar,
beitti fyrir sig slúðurblöðunum í
hjónastríðinu og reyndi að hafa
stjórn á þeim. En við lifum í
guðlausu samkeppnisþjóðfélagi.
Óheftri samkeppni fylgir alltaf
afsiðun.

/>£/R ERCJ F//&Y/R /7£>
A7BRMTJ/? G/9ML* FÓUOÐ /
BöGGJ'~
Það var eins og Díana prins-
essa hefði reynt að temja hý-
enu.
#
Hér á landi sýnir fræga fólkið
ijölmiðlunum ágengni. Og opin-
berar persónur svokallaðar
hafa löngum notið friðhelgi -
ráðherrar og þingmenn hafa
getað verið delerandi upp um
alla veggi óáreittir; iðulega hafa
felmtraðir ijölmiðlamenn átt
full í fangi með að bægja mfkró-
fónum frá peðfullum ráða-
mönnum. Hingað til hefur fólk
þurft sjálft að hafa fyrir því að
fjölmiðlar sýndu sér ágengni
sem hefur einskorðast við ljós-
myndir með hinum óhjákvæmi-
lega myndatexta: Hér hefur
eitthvað skemmtilegt borið á
góma hjá þeim Ingvari og Har-
aldi.
Haldið hefur verið fast í þá
reglu að láta fólk að mestu í
friði nema þegar því verður á í
opinberu starfi. Þannig er eðli-
legt, svo nýlegt dæmi sé tekið,
að sagt sé frá íjármálum ríkis-
saksóknara, þar tengjast einka-
hagir viðkomandi óhjákvæmi-
lega starfi hans.
Þakkarverðast er þó að ís-
lendingar skuli ekki hafa komið
sér upp kóngafólki, tignarper-
sónum sem eru frægar fyrir að
vera frægar. Hið skringilega
forsetaembætti okkar hefur
hingað til verið mannað af fólki
sem hefur kunnað að búa til
einhvers konar þjóðþrifastarf
úr því.
#
Roland Barthes hafði rétt fyrir
sér þegar hann koma auga á
tengsl Ijósmyndarinnar og
dauðans. Þegar smellt er af þá
er augnablikið fryst, rétt eins
og í dauða - broti er kippt úr h'fi
þx'nu: þú ert tekinn af lífi. Há-
speki Barthes hefur nú allt x'
einu fengið nýtt inntak. Díana
prinsessa var ljósmynduð í hel.
Fuglar og
fiskar
á er Kvennalistinn
endanlega að splundr-
ast í frumeindir sínar.
Á fundi í samráðshópi list-
ans nú um helgina var
ákveðið að Kvennalistinn
gengi ekki formlega til sam-
starfs A-
flokkanna
um sam-
starf og
samein-
ingu, enda
væri
Kvenna-
Ustinn ekki
afl sem
skilgreindi
sig til
hægri eða
vinstri.
Hins vegar
fólst í
samþykkt
helgarinn-
ar að kon-
ur í
kvennalistanum gætu sem
einstaklingar skilgreint sig
til hægri eða vinstri. Þar af
leiðandi gætu þær konur
sem skilgreindu sig til
vinstri tekið þátt í undirbún-
ingi undir sameiningu jafn-
aðarmanna. Eðli málsins
samkvæmt gætu þá þær
kvennalistakonur sem telja
sig miðjukonur eða frjáls-
lyndar og hægrikonur að-
stoðað Hannes Hólmstein
Gissurarson við að sameina
Sjálfstæðisflokk og Fram-
sóknarflokk.
Kvennalistinn og
kvennalistakonur
Þannig stefnir í að á meðan
Kvennalistinn sem stjórn-
málahreyfing stendur utan
og ofan við megin þunga
stjórnmálabaráttunnar milli
hægri og vinstri þá verði
kvennalistakonur allar á
kafi í þessari hægri og
vinstri pólitík. Og samkvæmt
samþykkt Kvennalistans um
helgina að aðeins kvenna-
lista-
konur
geti verið
til hægri
eða
vinstri,
en ekki
Kvenna-
listinn
sem slík-
ur, er
ljóst að
Reykja-
víkurlist-
inn er
kominn í
talsvert
uppnám.
Kvenna-
listinn
getur af þessum sökum ekki
með sama hætti og hinir
flokkarnir átt aðild að R-
listanum.
Reykjavíkurlistinn
Einungis kvennalistakonur
geta átt aðild að R-listanum
og í raun er ekkert sem
mælir gegn því að frjáls-
lyndar og hægrikonur styðji
frekar D-listann þegar þar
að kemur. Þannig er ljóst að
Kvennalistinn hefur
splundrast upp í frumeindir
sínar og klofnað í andstæðar
íylkingar hægri og vinstri
kvenna. Yfirlýsing helgar-
innar um að Kvennalistinn
sé hvorki til hægri né vinstri
er því fyrst og fremst hvorki
fugl né fiskur.
Garri.