Dagur - Tíminn Reykjavík - 29.07.1997, Qupperneq 5

^Dagur-Œterám
Þriðjudagur 29. júlí 1997 -17
MENNING OG LISTIR
Veðjað á amerískt skott
Gunnar
Stefánsson
skrifar
Leikfélag Islands: VEÐMÁLIÐ
eftir Mark Medoff. Þýðing: Jón
Bjarni Guðmundsson. Leik-
stjórn: Magnús Geir Þórðar-
son. Leikmynd og búningar:
Stígur Steinþórsson. Lýsing:
Jóhann Bjarni Pálmason. Tón-
listarstjórn: Emeb'ana Torrini.
Leikgervi: Asta Hafþórsdóttir.
Framleiðendur: Breki Karls-
son, Karl Pétur Jónsson,
Magnús Geir Þórðarson. Frum-
sýnt í Loftkastalanum, Héðins-
húsinu, 23. júlí.
Innantómt
og leiðinlegt
Jæja, verkið segir einkum frá
vinum tveimur og sambýlis-
mönnrnn. Það er körfuknatt-
leikskappinn Nick. Atgervi hans
er aðallega í skrokknum og
ekki síst neðan mittis því hann
er kræfur að tæla konur. Veð-
málið sem leikurinn dregur
nafn af felst í því að hann
veðjar við John Leeds sem með
honum býr og er svona til-
flnngabældur fyndinn og spak-
ur námsmaður, - um það að
hann komist yfir Júh'u sem gift
er kennaranum Ron. Júh'a er
þegar í stað til í tuskið, en Ron
er hin mesta gunga og aumingi
svo að furðu vekur að jafn kyn-
þyrst kona og Júh'a skyldi hafa
litið við honum. En þessi rola
reynist þó elska konuna sína og
er eina manneskjan í leiknum
sem býr yfir ærlegum tilfinning-
um. Til þess að gera langa sögu
stutta þá hverfur íþróttahetjan
á braut ein síns Uðs, Ron talar
um að fara til ísraels og kveður
með gyðingakveðju. En svo
virðist að Júh'a og Nick ætli að
draga sig saman enda er hún
búin að spyrja hvort hann sé
hommi og hann neitar því.
Af þessu má
ráða um hvað
orðræður leiks-
ins snúast. Nick
talar ekki um
annað en uppá-
ferðir, Leeds
vefur um sig
orðaleikjum og
slaufum en
forðast að
blanda sér í
leikinn að öðru
leyti, Júh'a er
dáh'til gæra, og
sé ég að persónusköpun hennar
hefur farið fyrir brjóstið á fem-
ínistum. Ég get þó ekki merkt
að hún sé neitt fráleitari en há-
skólakennarinn Ron sem ekki
virðist hafa neina möguleika á
að hugsa og tjá sig af viti. Þetta
er allt einhvern veginn svo til-
búið, innantómt, og, með leyfi
að segja, leiðinlegt.
Þýðingin er ekki óhpur, að
veulegu leyti á amerísku enda
er sú tunga að verða annað
móðurmál landans, svo að smá-
börnum er hún jafntöm okkar
gömlu tungu.
Hvað á að segja um þetta
leikverk, tuttugu ára
gamla ameríska fram-
leiðslu sem þeim í Leikfélagi ís-
lands hefin- fundist ástæða til
að draga upp á svið Loftkastal-
ans?. Maður er svo sem heima-
kominn í því
mentalíteti (
hugerni" kallaði
Sigurður skóla-
meistari það)
sem ræður í
amerískri af-
þreyingarfram-
leiðslu. En eins
og ekkert er
meira gamal-
dags en tísku-
verk gærdags-
ins, þá verkar
þetta tvítuga
skelfing innihaldslaust og vakti
að minnsta kosti hjá mér næsta
takmarkaðan áhuga. Sjálfsagt
hafa ýmsir gaman af þessu, eða
svo virtist af undirtektum frum-
sýningargesta. Og er víst eng-
um of gott, auk þess sem gam-
an er að fylgjast með leikurun-
um fjórum sem eru meðal okk-
ar fremsta fólks sinnar kynslóð-
ar í leikhúsinu.
Meiri metnaðar
hefði maður óskað
til handa því dug-
mikla fólki sem að
þessu stendur en
sumarsýningin að
þessu sinni vottar.
miðlungsverk
Benedikt Erlingssyni tókst að gera Leeds furðu trúverðugan en mest tók Gunnar Stefánsson eftir Kjartani Guð-
jónssyni (standandi) í hlutverki hins furðulega náunga Rons.
Leikurinn ágætur
Ég hef ekkert að athuga við
uppsetningu leiksins hjá Magn-
úsi Geir, það er verkefnavalið
sem hér er aðfinnsluvert. Hann
hefur fengið leikarana íjóra til
að leggja alúð við þetta og sum
atriði voru raunar ágætlega af
hendi leyst. - Baltasar Kormák-
ur fer léttilega með hlutverk
Nicks og Benedikt Erlingssjmi
tókst að gera Leeds furðu trú-
verðugan. Júh'a Margrétar Vil-
hjálmsdóttir er fyrst og fremst
kyntákn og hegðun hennar á
sviðinu, limaburður og radd-
beiting undirstrikar það. Mar-
grét er álitleg leikkona og tókst
hér vel upp. Hlutverkið er ein-
hliða en hún skilaði því alveg á
fullnægjandi hátt. Mest tók ég
eftir Kjartani Guðjónssyni í
hlutverki Rons. Þetta er, sem
fyrr sagði, dálítið undarlegt
hlutverk, en það merkilega var
að Kjartani tókst að gera þenn-
an furðulega náunga lifandi.
Raunar er þetta eina persónan
sem blóð er í frá hendi höfund-
arins. Það gátu leikarinn og
leikstjórinn fært sér vel í nyt.
Amerískt úthverfi
Leikmyndin og tónhstin er í
þessum diskóstíl sem þykir fínn
og sést hefur áður hjá leikstjór-
anum. í fyrrasumar setti hann
upp Stone Free sem lengi gekk
þótt mér þætti það verk hvorki
fugl né fiskur og furðulegt hve
það náði vel til áhorfenda, vafa-
laust einkum yngri kynslóðar.
Það má vera að þetta leikrit,
þótt ekki sé það nýtt, muni ná
betur til þeirra yngri, fyrir þá
miðaldra er það eins og gömul
lumma.
í íjölmiðlum er höfð eftir
leikstjóranum sú ábending að
íslenskt sjónvarps- og stórborg-
arh'f hafi að mörgu leyti náð í
skottið á amerískri fyrrimynd
sinni“ og þess vegna muni Veð-
máhð eiga hljómgrunn hér.
Þetta er raunar það sama og
blaðamenn frá Norðurlöndum
hafa haldið fram, að Reykjavík
sé að verða eins og amerískt út-
hverfi. Frá sjónarmiði markaðs-
setningar er það vafalaust
skynsamlegt að hanga í þessu
skotti eins og Leikfélag íslands
gerir. En meiri metnaðar hefði
maður óskað til handa því dug-
mikla fólki sem að þessu stend-
ur en sumarsýningin að þessu
sinni vottar.
Eitt að lokum: í leikskrá
stendur að DV sé aðalstyrktar-
aðih Veðmálsins, um leið og
blaðið auglýsir menningarum-
Qöhun sína og hstagagnrýni
sterkum orðum. Erum við ekki
komin hér út á hæpna braut?
Getur það verið hlutverk fjöl-
miðhs sem vih halda uppi fag-
legri og heiðarlegri gagnrýni að
tengjast markaðssetningu leik-
listar með þessum hætti? Ég
vona bara að gagnrýnendur DV
séu sjáfstæðari en svo að þeir
láti pyngju vinnuveitandans
ráða mati sínu.
Orgel á sumartóiilei kuin
Haukur
Ágústsson
skrifar
Sunnudaginn 27. júh' voru
haldnir fjórðu tónleikarnir
í röð sumartónleika 1997 í
Akureyrarkirkju. Tónhstarmað-
urinn, sem fram kom, var Six-
ten Enlund, orgeUeikari frá
Finnlandi. Sixten Enlund á að
baki glæstan ferU í hst sinni.
Hann hefur haldið tónleika viða
um Evrópu og leikið inn á fjölda
hljómplatna. Hann var formað-
ur Finnska organistafélagsins
og er sem stendur formaður
Norræna kirkjutónhstarráðsins.
Hann er orgeheikari í Norra
svenska-forsamhngen í Helsinki
og sjórnandi Sankta CecUlae
kórsins.
Sixten Enlund hóf tónleika
sína á Sónötu
nr. 11 í d-moll
eftir J. Rein-
berger. Verkið
er x' fjórum hlut-
um: Agitato,
CantUena, Int-
ermezzo og
Fuga. Sixten
Enlund lék
verkið með
brag þess, sem
gjörla kairn tU
verka jafnt tæknUega sem í
túlkun. Fyrsta hlutann gæddi
hann spennu, sem var í góðu
samræmi við yfirskrift kaflans.
Annar hlutinn var skemmtUega
Leikur Sixtens En
lunds bar í hví-
vetna einkenni
hins þjdlfaða túlk
anda og lista-
manns.
lagrænn og syngjandi, hiim
þriðji með þeyjandi yfirbragði
og lokakaflinn hnitmiðaður og
stígandi upp í þétta hljómasetn-
ingu.
Annað verk-
ið, Second Book
of Organ Pieces
eftir F. Bridge,
er í þrem hlut-
um, AUegretto
grazioso, Al-
legro comodo
og Allegero
marziale e ben
marcato. í
þessu verki nýt-
ir tónskáldið lit-
ríka hljóma, ekki síst í fyrsta
hluta, sem er hkt og leitandi að
yfirbragði. Annar hlutinn hefur
kanónískt yfirbragð, en sá síð-
asti er ákveðinn og skapar
skemmtUegt mótvægi í blæ við
hina fyrri. Sixten Enlund laðaði
fram blæbrigði verksins og nýtti
fallega röddunarmöguleika org-
els Akureyrarkirkju. Þriðja
verkið vrr Lux aeterna eftir J.
Kokkonen. Verkið er stutt en
laðandi og myndrænt einkum í
upphafi og lokum, þar sem tón-
skáldinu tekst vekja upp mynd-
ir sindrandi ljósglampa. Leikur
Sixtens Enlunds skUaði þessum
áhrifum vel.
Vel gert
Næstsíðast á efnisskrá var
Passacagha eftir E. Englund.
Hér spannar tónskáldið vítt svið
tilfinninga jafnt í hljómsetningu
sem raddferð, og komu þær vel
fram í túlkun Sixtens Enlunds
og yfirvegaðri registreringu
hans.
Lokaverk tónleikanna var
Variationer och fuga över en
finsk koral, op 7 eftir S. Solon-
en. Svo sem heitið bendir tU
hefst verkið á nokkrum tílbrigð-
um, sem sýna skemmtUeg tök á
þessu formi, þar sem hug-
myndaauðgi og verklag nýtur
sín framar öðru. Fúgan er ekki
síður fallega unnin. Hún er ekki
ýkja löng, en rís fallega í úr-
vinnslu og lýkur á lokayfirferð
um stefið í fuUri hljóðsetningu.
Leikur Sixtens Enlunds bar í
hvívetna einkenni hins þjálfaða
túlkanda og Ustamanns. Honum
var vel þakkað i' tónleikalok og
Iék hann aukalag fyrir tónleika-
gesti, sem sannarlega áttu með
honum ánægjulega stund.