Dagblaðið Vísir - DV - 01.07.1982, Blaðsíða 14

14
DAGBLAÐIÐ & VISIR. FIMMTUDAGUR1. JULI1982.
PERSÓNUFRELSI
„Þjóöfélagskerfi frjálshyggj-
unnar útþurrkar allt persónulegt
frelsi” var fyrirsögn greinar
Hjalta Kristgeirssonar hagfræöings,
málsvara félagshyggjunar í DV.
Þessu er alveg þveröfugt farið. I
Rússlandi og fleiri kommúnista-
ríkjum er fólkiö þrælbundiö starfi
sinu og leyfist ekki aö hlaupa úr einu
í annaö, þvi síöur aö skipta um
skoöun. „Vinnustundaseljendur
selja tíma lífvera meö félagsþarfir”
er önnur setning úr grein Hjalta. Þaö
gerist líka þótt unniö sé hjá ríkinu.
, JCapítalistar selja aögang aö
dauðum tækjum,” segir hann enn-
fremur. Þaö rétta er: kapitalistar
sjá fyrir dýrum vélum og tækjum
fólkinu til handa aö létta störfin og
auka framleiöslu fólkinu til hagsbóta
og auðvitaö sjálfum sér og þjóðinni
líka.
Aftur á móti er rikisrekið fýrir-
tæki kannski meö sömu tæki og
búnaö, en þar er allt annað upp á
teningnum. Viö ríkisrekin fyrirtæki
borgar fólkiö þessi atvinnutæki í
skattlagningu rikisins. Þama er
mikiU munur á aöstöðu ríkis og ein-
staklings aö reka fyrirtæki. Þó borga
bæði sama kaup.
Órökstutt arðránstal
I tilfelU ríkisins er fólkinu seldur
aðgangur aö tækinu sem þaö vinnur
við, meö því aö láta það sjálft (þaö
er fólkið) borga tækið sem þaö
vinnur meö. Þetta gerir ekki einka-
fyrirtækiö. Mér hefur oft veriö hugs-
aö til þess, hvers vegna félags-
hyggjufólk og verkamenn eru yfir-
leitt aö sækja vinnu tU einkafyrir-
tækja, en stofnsetja ekki heldur sín
eigin fyrirtæki svo aö þeir geti hirt
allan gróöann, þar sem sífellt er
hamraö á um, aö þeir séu arörændir
og allskonar svindl við haft gagnvart
þeim sem vinna hjá einkafyrirtæki.
Þessu hefur veriö haldið fram af
kommúnistum áöur fyrr, síðan
Alþýöubandalaginu, líka Alþýöu-
flokki. Framsókn hefur þó fariö væg-
ar í sakir, enda reka samvinnumenn
fyrirtæki og geta þó ekki borgaö
hærra kaup en einkafyrirtæki.
Þaö skyldi þó ekki vera, að þetta
arðránstal hafi viö engin rök aö
styðjast? Það var bókstaflega hat-
ramlegur áróður á atvinnurekendur
hér áöur fyrr og dyggUega unniö aö
því aö skapa hatur verkamanna á at-
vinnuveitendum sínum. Ég vil nefna
hér nokkra lífs og liöna, Svavar
Gestsson og Guömundur J. eru
duglegir viö þessa iöju af þeim núlif-
andi, en Einar Olgeirsson og Sigfús
Sigurhjartar voru þó methafar á
þessu sviöi. Einar Olgeirsson var þó
þeirra sérstæöastur og var oft
gaman að heyra hvaö gat flóð af
vörum eins manns. En aö þetta heföi
áhrif á mann, nei, þetta orðaflóö
rauk út í veöur og vind. Þetta var
eins og þrumuveöur sem hlaut aö
ganga yfir og líða hjá, en eins og í
miklu þrumuveöri, veröa skemmd-
irnar einhverjar.
Þetta gekk í þó nokkurn hóp
manna sem enn heldur skemmdar-
starfseminni áfram. Aö geta grafið
undan velferö þjóöar sinnar er
nokkuö eymdarlegt val á lífsviöhorfi
einstaklinganna.
Félagshyggjan er nú ekki alltaf sú
sama sem hún læst vera af
fylgjendum hennar. Hvaö vill fólk til
dæmis segja um eitt lítið dæmi, en
þó nokkuð mikilvægt? Mörg félög
safna fé til hjálparstofnana og marg-
víslegra dýrra tækja til sjúkrahúsa,
samt er mjög dýrt að njóta þessara
tækja fyrir almenning, en mættu þó
vera mjög ódýr í notkun ef tillit væri
tekið til þessa. Hver fær ágóöann af
notkun þessara tækja? Þaö skyldi þó
aldrei vera þeir hæstlaunuöu, sér-
fræöingarnir? Þaö er ekki aö sjá aö
sjúkrakostnaöur lækki viö þetta, sem
mætti þó vera, en svona er fólki oft
hegnt fyrir velgjöröir sínar á félags-
hyggjusviöinu. Gamalt fólk verður
að borga off jár fyrir aö búa á stofn-
unum sem búiö er að byggja fyrir
samskotafé og happdrætti. Þetta
finnst mér meira en ranglátt. Þetta
eldra fólk þyrfti ekki eins há elli- og
örorkulaun frá ríkissjóöi, ef tillit
væritekiötil þess.
Reyndar eru ellilaun endur-
greiösla á því gjaldi til Tryggingar-
stofnunar ríkisins sem fólkiö er búiö
aö borga til frá 16 ára aldri og þarf
því enginn ellilífeyrisþegi að
skammast sín fyrir ellistyrkinn sinn,
eöa að njóta hans. Það er bara lítils
aö njóta, afgangurinn sáralítill.
Viöhaldskostnaöur þessara heimila
er ekki mikill og það væri það
minnsta að fólkið sem býr á elli-
heimilunum fengi frítt húsnæöi, þeg-
ar heimilin eru byggö fyrir
happdrætti eöa samskotafé. önnur
hegningfyrir velgjörðir.
Hverjir eru okrarar?
Nú er ég vist kominn langt frá
upphafi þessa máls, samt merkir
þetta félagshyggjuna. Kaupfélögin á
landinu eru mörg og margvisleg. Þó
nokkuð mörg hafa stofnaö til at-
vinnureksturs og/eöa útgeröar.
Sumum hefur jú tekist vel eða
sæmilega, en þvilíkar kollsteypur í
efnahag hafa orðiö innan samvinnu-
hreyfingarinnar, aö vart er hægt aö
hugsa sér meiri og allt þesskonar
lenti á bændum og búaliöi að rétta
við aftur og borga. Þaö er nefnilega
vandi aö gæta annarra f jár, en ekki
hafa kaupfélögin getaö boöiö lægra
vöruverö en kaupmenn, þótt margir
brautryöjendur samvinnumanna
ætluöu sér að gera alla kaupmenn
gjaldþrota og hafa svo öll völd á
verslunarsviðinu. Sem betur fer
tókst það ekki, og kaupmenn hafa
sannaö þaö, aö þeir hafa hæfileika til
aö reka sín fyrirtæki vel. Þó höföu
kaupfélögin lengi vel það umfram
kaupmenn að þurfa ekki aö borga
skatt. Enn er samt gamla grýlan
ekki dauö aö kaupmenn sén okrarar,
þó aö kaupfélögin séu jafninrjar
þeirra í álagningu og stundum vel
þaö. Ég hef þekkt til á nokkrum
stööum þar sem kaupfélög hafa sett
metí álagningu og óreiðu.
Blóðferill
sósíalismans
Ef viö förum svo aö litast um í
uppsprettulandi sósíalismans, Rúss-
landi, kemur upp margt ógnvekjandi
og ætli heimurinn væri í þeirri ógnar-
hættu, sem nú er, ef sósíalisminn
heföi aldrei oröiö tU í þeirri mynd
sem nú er austur þar. Þeir tala um
bróöur, félaga, bræðralag og
samhjálp. Svo er framkvæmdin sú,
aö f ólkiö býr viö kúgunarvald hers og
lögreglu og enginn getur verið
óhultur um líf sitt ef hann vogar sér
aö gagnrýna óréttlætiö sem ríkir og
kúgunina. Allar leiöir eru notaöar tU
aö finna þá, sem andvígir eru stefnu
þeirra. Meira að segja bömin eru
tæld með margvíslegum tiltækjum
til aö njósna um fjölskyldursínar, og
persónunjósnir eru hrein mara á
fólkinu. Svo eru þeir, sem verða
staðnir aö andstööu, dæmdir tU
hegningarvinnu eða á geðveikarhæli,
en þaö eru nokkurskonar þrælabúöir
og stjórnaö sem slikum. Þetta fólk er
látiö vinna fyrir rUciö á ýmsan hátt.
Ekki er hægt aö hugsa sér betra tákn
þessarar stefnu en rauða fánann, lit
blóðsins.
BlóðferUl þessarar stefnu er um
flest lönd þessa hrjáða heims. Þaö er
hreint undur veraldar, að til skuli
vera fólk, já margir þjóðarleiðtogar,
sem hafa á stefnuskrá aö drepa eöa
pynta, til hlýöni alla þá sem eru á
annarri skoöun og láta hana í ljós.
Er þetta hugsjón bræöralags og
friöar? Félagshyggju-atvinnu-
rekstur, sem talinn er bæta allt böl
í þessum ofbeldisleiddu þjóö-
félögum austan jámtjalds og
víöar, hefur leitt til skorts á nauö-
synjum, þó aö alUr séu að vinna.
Vinnan er ekki innt af hendi í
heilbrigöum anda og skUar ekki
nægri framleiöni af því. Fólkið sér
ekki tUgang í starfinu. Þaö nýtur
lítils af því sem þaö aflar, og viss
hemUl er á því hvemig þaö ver laun-
um sínum. SpUUngin í verslunarhátt-
um er vart meiri annars staðar.
Skorturinn veldur því. Fréttir berast
sífellt um spUUngu í starfi og brott-
ÞorleifurKr.
Guðlaugsson
rekstur af þeim sökum. Þar er
svartimarkaður í besta gengi og selt
i stórum stU undir borðið. En ekki
skortir yfirstéttina nauösynjar, þaö
sýnir hvarf margra vömtegunda,
sem koma fram, en hverfa svo
hreinlega, svo að fáir njóta stööu
sinnar í biöröðum við verslanir og
markaöL
Ef ekki væri innflutningur í
stómm stíl frá Vesturlöndum til
austantjaldslanda, þá væri þar
hungur. Þó hafa þessi lönd uppá aö
bjóöa sömu skUyrði til ræktunar og
önnur lönd og betri en mörg önnur.
Það er stjómarfarið sem lamar aUt
framtak. Otrúleg frétt kom fram í
H jalti Kris tgeirsson.
útvarpinu frá umsjónarmanni
hjálparstarfseminnar til Póllands.
Þar sagði að þegar Pólverjar gætu
keypt 2 kUó af kaffi gætum við féngiö
hér á landi á þriðja hundraö kUó
fyrir sama verð. Getur þetta verið
satt? Ernúaðfurðaþótt fólkiöreyni
að brjóta þessa fjötra af sér? Hér á
landí er unnið markvisst að því aö
koma innflutningsversluninni undir
ríkisyfirráð, því vinnur Alþýöu-
bandalagiö aö.
Þá fáum við yfir okkur þetta
verðlag. Það er ekkert sem bendir tU
annars. I hverjum mánuöi og oftar
reytir rUcisbákniö fleiri prósentur af
okkar kaupi, nú síöast bensin- og
olíuhækkun sem er algjörlega
ónauðsynleg aðgerð og eykur stór-
lega á vanda útgeröarinnar. Þó
hefur oUa lækkaö í verði á markaði.
Er þetta bara hefndarverkastarf-
semi? Þaö er ekki hægt orðið aö
skUja þessi vinnubrögö af ábyrgri
stjórn landsins. Ríkisstjórnin
hækkaöi fasteignaskatta til að reyta
stéUö af húseigendum svo að þeir
misstu jafnvægiö í verölagsfluginu.
Þennan fasteignaskatt varö svo
fólkiö að borga, sem leigir, og kemur
hann mjög Ula viö efnahag þess, en
leigjendur eru einkum fátækasta
fólkið, sem ekki ræöur við húsakaup.
Þetta voru verk Alþýðubandalagsins
sem viU láglaunafólkinu svona vel.
Þetta leiddi tU tvöföldunar á húsa-
leigukostnaðL gott afrek alIabaUa.
Ef ætti að rekja ÖU þau mistök sem
orðið hafa í skatta- og verðlags-
málum og sýna fram á hvernig sú
stefna hefur verkaö i öfuga átt, þá
væri þaö langt mál og yfirgrips-
mikiö. Er þetta félagshyggja eöa
hvað?
Ég tók hér í upphafi þrjár setning-
ar úr grein Hjalta Kristgeirssonar í
Dagblaðinu og Visi þann 12. júní og
dreg fram þaö sem ég fæ út úr rétt-
mætri félagshyggju og sósíalisma,
einkum þó þeim byltingarsinnaöa
og reyni hér að benda á fjölmarga
galla, en auövitað er engum aUs
varnað og til eru nokkrir ljósir
punktar i félagshyggju sósiaUsmans,
þeim frjálslyndari, en þeir eru fáir.
Eg tel mig ekki þurfa að fara frekar
út í einstakar málsgreinar umræddr-
ar greinar. Eg tel mig hafa bent á
það flest sem máU skiptir gagnvart
þessari grein Hjalta. Hans hug-
myndir eru óraunhæfar í flestum
tUfeUum og leiða tU mannlegrar
minnkunar og aummgjaskapar með
sálarmeiðandi undirgefni við ofur-
vald ríkisskipaöra viðhorfa á lífinu,
sem er stjómaö af valdagráðugum
hópum glæpamanna, eins og rúss-
neska kerfiö er í framkvæmd í sam-
skiptum viö mannfélagiö.
Friðarboðskapur?
Nú má friðarhreyfingin ekki
komast inn fyrir landamæri Rúss-
lands, eins og vitaö var fyrirfram.
Þeir eru þegar búnir aö reka
svoleiðis óþarfa á dyr, en ætluðu aö
nota hana á Vesturlöndum tU aö
skapa erfiðleika á ýmsum sviðum.
En kannski eru þessir hópar svo
skynsamir, vildi ég kannski segja aö
stofna ekki til vandræða, því að
annars em þessi samtök dauð og
ómerk ef þau stofna tU vandræða og
átaka. Það sést því nú, eftir brott-
vísun friðarhreyfingarinnar úr
rússnesku samfélagi, hvers vænta
má frá þeim. Þaö eru nefnilega
þeirra hugmyndir aö nota ógnarvald
kjarnorkunnar sér tU stuönings viö
áframhaldandi sókn í land-
vinningum.
Þaö er því engin von aö hægt verði
aö kveöa þann hernaðarmátt niður
að sinnL Bandaríkin, eöa forsetar
þeirra hafa margsinnis boöiö upp á
kjamorkuafvopnun, en Rússar
aldrei tekið undir það í neinni alvöru.
Það eru nefnUega Rússar sem eru
aUsstaðar meö yfirgang og hótanir
til aö vinna stefnu sinni fylgi. Þess
vegna er hættan sú að ef þeim væri
veitt veruleg mótspyrna við land-
vinningastefnu sína, væri það alveg
eins víst, að þeir gripu til kjamorku-
sprengjunnar, þótt það sé rétt
óskiljanlegt að til sUkra iUverka geti
komið að eyða lífi á jörðinni meö
kjarnorku.
Hver er svo kominn til aö segja, aö
þótt einhver Uföi af slikar hamfarir
gæti orðið mannlegt lif á jörðinni?
Gæti ekki alveg eins verið að þó
einhverjar mannverur Ufðu af, að þá
biði þeirra afskræmt líf þrungið
sjúkdómi og kvölum. Enginn
vinnur í slíkri styr jöld.
Nú eru Rússar búnir að heita því
að nota ekki kjarnorkuvopn, en má
reiða sig á slíkt loforð? Þaö er sú
stóra spurning. Þaö sem hægt er aö
sjá út úr þessu er það, að Rússar
munu um ófyrirsjáanlega framtíð
nota kjarnorkuvaldið tU ógnunar við
þá sem hugsa sér að veita þeim veru-
lega mótspymu í áætlunum þeirra
um landvinninga.
Það er löngu séö orðiö aö þeir
misstu öll völd ef þeir slökuöu á,
vegna þess aö fólkiö vUl frelsi, en er
haldiö í greipum hervalds og engum
leyfist að mótmæla. FóUciö getur
ekki snúið við úr greipum þessarar
stefnu eftir aö völdum er náö.
I lok greinar Hjalta Kristgeirs-
sonar viröist hann hafa fengiö aðsvif,
kommaveikina, því aö þar er hann
falUnn í staölausan áróöur og
fuUyröingar um valdbeitingu frjáls-
hyggjunnar. Þarna er hann búinn að
snúa valdbeitingu öfgahópa
sósíaUsmans yfir á frjálshyggju-
menn eins og kommanna í Kreml er
háttur. Þetta er nokkuð góöur á-
róöur, þegar hann er tekinn eins og
hann er framfærður og ekkert
fengist við aö hugsa um rökfærsluna.
Því er nú sem er, að fjöldi fólks
gengur tU Uðs viö Alþýðubandalagið
án þess aö hugsa tU enda hvaöa af-
leiðingar þaö hefur, ef þaö kemst til
valda hér, en þá verður ekki aftur
snúið. Eftir þaö er fólkiö hneppt í
fjötra niðurlægingar og ' hina
hörmulegu hugmyndafræði þeirra á
frelsinu.
Hjalti Kristgeirsson getur í lok
greinar sinnar lítiUækkaö sjálfan sig
meö því aö líkja stjórnun Pol Potts í
Kampútseu við framfarastjóm
frjálshyggjumanna. Ef sú er
meiningin hjá Hjalta, að eitthvað sé
líkt með sjónarmiðum Pol Potts og
frjálshyggjumanna, þá held ég aö
honum væri nær aö kynna sér þetta
betur áöur en hann lætur svona hug-
myndir í ljós. Það er aftur á móti
eitthvaö likt með kúgunarstjóm Pol
Potts og hinum vitfirrtu öfga-
mönnum kommúnismans, því að það
er vitfirring að drepa fólk fyrir
skoöanirsínar.HefurHjaltifrétt um
manndráp af þessu tagi af frjáls-
hyggjuunnendum? Eg held frekar aö
þessi samlíking Hjalta Kristgeirs-
sonar sé, að hann á engin rök fyrir
máli sínu og grípur því til svona fjar-
stæðulegra samlíkinga ef einhver
kynni aö glepjast til aö trúa því án
þess aö skoöa þetta áróðursbragð
öfgamanna í ljósi staöreyndanna.
Þorleifur K. Guölaugsson.