Dagblaðið Vísir - DV - 20.07.1982, Qupperneq 12

12
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgéf ustjórf: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjórl og útgéfustjórí: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÚNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarrítstjórí: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON.
Auglýslngastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P: STEINSSEN.
Rltstjóm: SlOUMÚLA 12-14. SlMI 86611. Auglýslngar: SÍDUMÚLA 33. SÍMI27022.
Afgraiðsla, áskriftlr, smáauglýslngar, skrifstofa: ÞVERHOLT111. SlMI 27022.
Sími ritstjómar 86611.
Satning, umbrot, mynda- og piötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12.Prentun: ÁRVAKUR HF.,
SKEIFUNN119.
Áskriftarverð á ménuði 120 kr. Verð i lausasölu 9 kr. Helgarblað 11 kr.
Hægerleið tilhelvítís
Island er að verða gjaldþrota, meðan gersamlega
ábyrgðarlausir landsherrar spjalla um, hvort veita eigi
80 milljónum króna í styrki til útgerðar og 30 milljónum í
viðbótarstyrki til landbúnaðar. Þeir haga sér sem þeir
væru á tunglinu.
Fyrir aðeins þremur árum, 1979, fóru 13% af útflutn-
ingstekjum okkar í að greiða vexti og afborganir af er-
lendum lánum. I ár munu 19—20% af útflutningstekjun-
um hverfa í þessa hít. Þetta er rosalegt stökk á aðeins
þremur árum.
Heildarskuldir íslands hafa á þessu skamma árabili
hækkað úr 35% í 40% þjóðarframleiðslu eins árs. Þær
jafngilda nú orðið fimm mánaða þjóðarframleiðslu og
nema um 80.000 nýkrónum á hvert mannsbam í landinu,
þar á meðal börn og gamalmenni.
Svo virðist sem þetta ástand eigi enn eftir að versna.
Landsherramir hafa fyrir framan sig tölur Þjóðhags-
stofnunar, þar sem spáð er 7,5% viðskiptahalla á næsta
ári og 7,5% árið þar á eftir. Fyrir þessum halla þarf að slá
erlend lán.
Þetta getur aðeins endað með skelfingu, nema lands-
herramir vakni af sætum draumum skuttogarakaupa og
annarra fyrirgreiðslna Framkvæmdastofnunar og
Byggðasjóðs. Þeir verða að hætta að ímynda sér, að þeir
vaði í peningum.
Landsherramir eru að veðsetja börnin okkar. Þeir
spara sér erfiðið við að stjóma eins og menn með því að
varpa ábyrgðinni á þá, sem eiga að taka við á næstu ára-
tugum. Þetta mun örugglega leiða til landflótta og hmns
þjóðfélagsins.
Það kemur ekki til nokkurra mála, að við getum leyft
landsherrunum að halda áfram með þessum hætti. Við-
skiptahallinn á næsta ári má ekki verða neinn, né heldur
árin þar á eftir. Stöðva verður hina hægu leið til helvítis.
Við getum hjálpað landsherrunum með því að viður-
kenna sjálf, að við lifum um efni fram. Viö kaupum er-
lendan gjaldeyri á útsöluverði til að afla okkur lúxusvarn-
ings. Við verðum að átta okkur á, að fyrir þessari eyðslu
er ekki nokkur gmnnur.
En það má ekki nefna orðiö „gengislækkun” í eyru
sumra ráðherranna, svo f jarri em þeir hinum efnahags-
lega raunveruleika. Ef skrá ætti gengið rétt og stöðva út-
sölu gjaldeyris, mundi þurfa að minnsta kosti 30% gengis-
lækkun
Önnúr aðferð til að stöðva hrunið er aö draga úr fjár-
festingu. Hún nemur nú 25% eða fjórðungi þjóðarfram-
leiðslunnar. Þetta er of hátt hlutfall, jafnvel þótt svo vel
væri, að f járfestingin væri í nytsamlegum og arðbærum
hlutum.
En ríkið hefur byggt upp flókið kerfi Seðlabankafryst-
ingar, Byggðasjóðs og Framkvæmdastofnunar, Fisk-
veiðasjóðs og Veödeildar landbúnaðárins til að tryggja,
að fjármagnið festist ekki í arðbærum hlutum, heldur
gæluverkefnum.
Ámm saman hefur fjárfesting í hinum hefðbundna
landbúnaði, offramleiðslunni á kjöti og mjólkurvörum
verið hin sama eða meiri en fjárfestingin í iðnaði. Þessi
rányrkja fær sjálfvirk fjárfestingarlán svo að styrkirnir
megi dafna og blómgast.
Á sama tíma hefur ríkið stuðlað að rányrkju hafsins og
óhóflegri stækkun fiskiskipaflotans með því að útvega
95—105% lán til skipakaupa. Ofan á þetta eru landsherr-
arnir svo að gamna sér við steinullarver, sykurver og
önnurvonlaus ver.
Ef stöðvuð verður hin geðveikislega fjárfestingarstefna
landsherranna og þjóðin áttar sig á, að gengið er rangt
skráð, er hægt að hindra þjóðargjaldþrot. En það verður
ekki gert með núverandi japli, jamli og fuðri.
JónasKristjánsson
DAGBLAÐIÐ & VlSIR. ÞRIÐJUDAGUR 20. JULI1982.
Þíngflokkur Sjálfstæðisflokltsins,
og á bak við hann blað allra lands-
manna, Morgunblaðiö, hefur hafið
sérkennilega sj álfstæðls ba ráttu fyrir
hönd íslenzku þjóðarinnar. Það vill
hins vegar oft fara svo með ákafa en
sjálfskipaöa þjóðemisvini, eins og
áður henti svo oft þjóðina á Þórsgötu
1. Þeir hafa gleymt einu smáatriði.
Þeir gleymdu aö spyrja þjóöina
sjálfa hvað henni fyndist um hina
hraustlegu vörn sér til handa.
Um síðustu mánaðamót endurnýj-
uðu Islendingar og Sovétríkin
rammasamning um efnahagssam-
vinnu, svo sem í gildi hefur verið,-
milli þessara ríkja, svo sem í gildi
hefur verið milli Islands og miklu
fleiri ríkja og svo sem í gildi eru milli
alls konar ríkja út um allan heim.
Þetta er ósköp venjulegur samning-
ur með þessu venjulega orðagjálfri
sem oft á tíðum er auðvitað ósköp
merkingarsnautt en er þó undirstrik-
un þess aö þessar þjóöir ætla að
halda áfram viðskiptum svo sem
verið hefur. _______
Nú er það út af fyrir sig heimspeki-
leg og siöfræðileg spurning, hvort
opið lýðræðisríki eigi að eiga við-
skipti við lokað einræðisríki. Það
hefur verið viðurkennd stefna Islend-
inga að eiga slik viösinpti sem einnig
er stutt þeim almennu rökuih að slikt
sé líklegra til þess að stuöla aö fríði
og skilningi milli þjóða þrátt fyrir
þessa daga og þrátt fyrir allt.
Af ástæöum, sem enn ekki hafa
veriö skýrðar, kusu Morgunblaöið og
þingflokkur Sjálfstæöisflokksins aö
fara í Leiftursóknarham vegna
þessa samnings. Sé hins vegar flett í
gegnum Morgunblaöið þá kemur í
ljós að allar þessar aðfinnslur hafa
frá fyrstu tíö verið mjög ruglings-
legar. I fyrstu gagnrýndu þeir
formið á samningnum (leiðari í
Mbl., 1. júlí) þaö, að embættismenn
og hagsmunaaðilar hefðu haft of
mikil afskipti, og kjörin stjómvöld of
lítil. Síðan er eins og þeir hafi farið
að leita að efnisatriðum.
Þingf lokkur tekur
við sendingu Mbl.
Þá kom saman þingflokkur Sjálf-
stæðisflokksins og ályktaði um
máliö. Þeir gagnrýndu að í inngangi
þessa rammasamnings er nefnt að
ríkisstjórnir landanna hafi að
„leiöarljósi ákvæði lokasamþykktar
ráðstefnu um öryggi og samvinnu í
Evrópu, sem undirrituð var í
Helsinki 1. ágúst 1975”. Samningur-
inn á að vera óhæfur vegna þessa.
Nú skyldu menn staldra við. Allii
vita, hvers konar stjómarfar ríkir í
Sovétríkjunum. Þar er svívirðilegt
einræði, þeir brjóta mannréttindi,
þeir senda gagnrýnendur á geð-
veikrahæli. Þeir ráðast inn í
Aíganistan, þeir sveifla jámhendi
yfir Póllandi. Sovézk stjórnvöld
myndu hins vegar ekki kannast við
þessa lýsingu. Sjálfir segjast þeir
auðvitaö ástunda lýðræði, hafa í
heiðri mannréttindi. Gagnrýni er að
mati stjómvalda nokkum veginn það
sama og geðveiki. Þeir em að frelsa
Afganistan og forða því að Pólland
veröi upplausnaröflum aö bráö.
Þetta er veruleikinn sem við lifum
við, svo svartur sem hann er. Það að
hvort ríkið um sig segist lifa eftir
Helsinki-sáttmálanum er auðvitaö
réttur hvors um sig. Munurinn er
hins vegar sá að þessu leyti segja
íslendingar satt en Rússar hins
vegar ekki. Svona ákvæöi gerir
auðvitað Islandi ekkert til. I því felst
ekki nokkur viðurkenning á háttum
og hegöan hins aöilans.
Ósæmilegur
þrýstingur
Það sem hins vegar ætti að vekja
Samnlngttrinn undlrrítaður.—Hvers vegna var Mogginn svo mjög á móti því? spyr Vilmundur Gylfason.
Fagna ber frum-
kvæði kirkjunnar
Afvopnunarþingi SÞ í New York er
nú lokið án þess aö samkomulag hafi
náðst um næstu raunhæf skref í af-
vopnun. Þó voru þjóðirnar sammála
um að halda áfram og meðan talað
er saman er einhver von um árang-
ur.
Afvopnunarþingið var haldið í því
pólitíska andrúmslofti sem friðar-
hreyfingar í Vestur-Evrópu og
Bandaríkjunum hafa myndað. Orðið
„friðarhreyfing” er samheiti fjöl-
margra samtaka, stofnana og jafn-
vel einstaklinga, sem hafa komiö sér
saman um viss grundvallaratriði,
sem snerta kjarnorkuvopnakapp-
hlaupið í heiminum. Þessi grundvall-
aratriði gerði sr. Gunnar Kristjáns-
son aö umtalsefni á nýafstað-
inni prestastefnu á Hólum í Hjalta-
dal. Um það sagði hann:
Ummæli sr. Gunnars
„Helstu markmið friðarhreyfing-
anna eru þessi: 1. Fjarlægja beri all-
ar SS 20 eldflaugar Sovétmanna og
hætt skuli við uppsetningu hinna
nýju eldflauga og stýriflauga á
evrópskri grund. 1. Framleiðsla
kjarnorkuvopna verði stöðvuð nú
þegar. 3. Hafnar verði viðræður í
alvöru milli kjarnorkuveldanna um
fækkun kjamorkuvopna. 4. Reynt
verði að spoma gegn útbreiðslu
vopnanna með því að komið verði í
veg fyrir útflutning á vopnunum. 5.
Leitað verði nýrra leiða í vígbúnaði,
sem byggist eingöngu á vörnum og
felur ekki í sér ögmn. 6. Komið verði
upp kjamorkuvopnalausum svæðum
á ýmsum stööum, sem síðan teygi sig
um allan hnöttinn.
Undirstrika ber, að friðarhreyfing-
arnar hafa ekki barist gegn hernað-
arbandalögum. Þetta hafa bæði and-
stæðingar þeirra gefið í skyn en einn-
ig ýmsir aðilar — einnig hér á landi
— sem vilja misnota það mikla fylgi,
sem friðarhreyfingamar hafa, sinni
eigin pólitík til framdráttar. ”
Affluttur málstaður
Hér er um að ræða grundvallar-
atriði, sem auðvelt ætti aö vera ná
samkomulagi um. Hitt verður að við-
urkenna og ber að harma, að mál-
staður friðarhreyfingarinnar hefur
mjög verið affluttur á Islandi af aðil-
um „sem vilja misnota það mikla
fylgi, sem friðarhreyfingarnar hafa,
sinni eigin pólitík til framdráttar”.
Það þarf t.d. ekki lengi að lesa
Þjóöviljann til að sannfærast um, að
hann telur það meginstefnu friðar-
hreyfinga að berjast gegn vopnabún-
aði Atlantshafsbandalagsins. Þjóð-
viljinn virðist telja það léttvægt og
ekki ástæöu til að vekja sérstaka at-
hygli á því, að enn í dag era Sovét-
menn í óðaönn að setja upp SS-20 eld-
• „Þjóðviljinn segir fátt um, að Kennedy
og Hatfield leggja höfuðáherzlu á „fryst-
ingu,” með samningum og fækkun kjarnorku-
vopna verði gagnkvæm og undir eftirliti,”
segir Birgir tsleifur Gunnarsson.