Dagblaðið Vísir - DV - 20.05.1983, Blaðsíða 10

10
Útlönd
Útlönd
Útlönd
DV. FÖSTUDAGUR 20. MAl 1983..
Útlönd
Útlönd
\ JARUAKI
í:ÍHIIIIÉUII1UÉM*éÉtMHa*l>ia
ETHIOPIa
lCENTRALIMÍÍ
AFRICAN RF.PUBUCJ
DROUQHT BS
AREAS
MAURITANIA/MALI/SENEGAL/
UPPER VOLTA/IVORY COAST/
GHANA/TOGO/BENIN
DROUGHT
DROUGHT
AREAS
SOUTHERN TANZANIA/
SOUTHERN ZAMBIA/
ZIMBABWE/SOUTHERN MOZAMBIQUE/
SOUTHERN NAMIBIA/BOTSWANA/
EAST & WESTERN SOUTH AFRICA
Á þessu korti sjást merkt þurrkasvæðin i Afriku, með hvitu, og merkt
er með stjörnu þar sem skógareidar geisa.
Válegir fyrir-
boðar i Afríku
Á fjórum stórum svæðum í Afríku
hefur úrkoma brugðist aftur og aftur
og á flestum stöðum annaö árið í röð.
Á sumum stöðum hefur þó úrkoma
brugðist síðustu sjö ár. I síðustu viku
sendiFAO (Matvæla-oglandbúnað-
arstofnun Sameinuöu þjóðanna) 27
þjóðum tilmæli um að þau sendu 19
afrískum þjóðum neyðarhjálp. Allar
þessar 19 þjóðir eru á sérstökum
hættulista stofnunarinnar. Ekki að-
eins vegna þurrka heldur einnig
vegna skorts á útsæði og vegna þess
að nautgripasýki her jar nú víða illa á
þessumsvæðum.
I Vestur-Afríku hefur hinn heiti
Harmattan-vindur, sem blæs yfir
Sahara,blásiö mörgum vikum lengur
en venjulega og rigningarnar sem
ættu að koma norðan frá Gíneuflóa
koma mörgum vikum of seint.
Skógareldar hafa geisað á Fílabeins-
ströndinni, í Ghana, Benin, Togo og í
Mið-afríska lýðveldinu.
Ríkin sunnan Sahara eiga einnig
yfir höfði sér hroðalegan harmleik.
Urkoma síðustu fimm ár hefur ekki
gert betur en að ná meðalúrkomu á
fimm ára þurrkatímabilinu sem
leiddi til hörmunga 1973. I ár er það
aöeins Níger sem hefur notiö við-
unandi úrkomu. Aö öðru leyti eru rík-
in frá Grænhöfða til Chad skrælþurr.
I austurhluta Afríku hafa stuttar
skúrir í Eþíópíu ekki nægt til annars
en að koma af stað skyndiflóðum.
Bændur eiga ekki útsæði til að nýta
sér þá úrkomu sem fellur og í tveim
þriðju hlutum landsins ríkir þurrkur
og hefur á sumum svæðum staðið í
fimm ár. Þetta hefur áhrif á líf
þriggjamilljóna manna.
Enn einu sinni vofir mikil
hungursneyð yfir stórum hiuta
meginlands A friku.
Á mörgum svæðum Suður-Afríku
féllu síðast viðunandi rigningar 1976.
1 Leshoto, Swasilandi, Botswana,
Suður-Zambíu, Zimbabwe og hluta
Mozambique hefur fallið ónóg úr-
koma nú annað árið í röö og FAO
segir að ekki sé minnsta von til þess
að uppskeru á þessum svæðum verði
bjargað.
Limpopo-áin, sem markar landa-
mæri Zimbabwe og Suður-Afríku, er
svo vatnslítil að salt sjávarvatn
finnst langt upp eftir farveginum.
I Suður-Afríku er ástandið svo
slæmt að þar verður að flytja inn 1,5
millj ón tonna af kom mat til að fæða
íbúana. Venjulega flytur Suöur-
Afríka út margfalt meira magn af
maís. Ekki er búist við rigningum
fyrr en í september ef þá verða rign-
ingar.
En þau ríki þar sem hættan er
mest, þau ríki sem síst geta hjálpað
sér sjálf em noröar. I Ghana þurfa
stjómvöld nú að taka á sig auka-
byrðar þar sem em flóttamennimir
sem reknir voru frá Nígeríu fyrr á
árinu. Þar blasir harmleikur við. Á
sumum svæöum þar tala fulltrúar
FAO um „almennt hungur” og
venjulega taka fulltrúar Sameinuðu
þjóðanna ekki svo sterkt til orða.
Ef nokkur maður er svo heppinn að
geta fest kaup á einum sekk af maís í
höfuðborginni Accra, mun það kosta
hann fjórföld mánaöarlaun. I
mörgum tilfellum uröu hungraðir
þorpsbúar valdir að skógareldum
sem hafa eyöilagt akurlendi og
gróöur, vegna þess að þeir vom að
reyna að svæla út rottur úr hreiðmm
sínum til þess aö borða þær.
Regntíminn heföi átt að hefjast í
mars. En úrkoma hefur verið lítil
síðustu tvö ár og yfirborð Volta
vatns, sem sér landinu öllu fyrir raf-
magni og höfuðborginni fyrir neyslu-
vatni, er svo lágt að hugsanlega
verður aö loka vatnsaflsstöðvunum
innan tíðar. Ef það gerist mun ál-
bræðsla og gullnám leggjast niöur og
Ghana þannig missa helstu upp-
sprettuerlends gjaldeyris.
ÁFílabeinsströndinni hafa skógar-
eldar eyöilagt 1,5 milljón ekra af
skógi og ræktarlandi og 65% allrar
uppskeru er töpuö.
I Máritaníu, sem nú á við annaö
þurrkaárið að stríða, á regnið að
koma í júlí. En jafnvel þó þaðkomi á
tilsettum tíma, mun helmingur alls
bústofns hafa þurrkast út fyrir þann
tíma. Ibúar landsins eru 1,6 milljónir
og talið er að þeir þurfi 130 þúsund
tonn af kommat til að lifa af. Til
þessa nemur uppskera ársins 20 þús-
und tonnum og hefur ekki verið
minniítiu ár.
Meira aö segja í Suður-Afríku, sem
þó er allra ríkja best í stakk búið til
að takast á viö slíkan vanda, fjölgar
dauðsföllum i dreifbýli. Á
Onverwacht „vemdarsvæðinu” sem
sett var á laggirnar fyrir svarta
verkamenn, sem reknir höfðu verið
frá borgum hvítra, segja þeir sem
vinna að hjálparstörfum að 4000
manns hafi látist úr vannæringu og
að eitt barn deyi af þessum sökum á
hverjum degi.
Um 70% alls landsins hafa orðið
fyrir þurrkunum. Hveitiakrar em of
þurrir til þess að hægt sé að sá fyrir
nýrri uppskeru. Nautgripir deyja á
sléttunum. Og bændur verða gjald-
þrota.
Margir bændur hafa stofnað til
skulda til að geta borgað vinnu-
mönnum sínum þó að ekkert sé fyrir
þá að gera. Annars yrðu vinnumenn-
imir, svartir auðvitað, að halda til
„heimalandanna”, samkvæmt lög-
um, en þar er ástandið miklu verra.
En Desmond Tutu biskup, ritari
Suður-afríska kirkjuráðsins, hefur
varað við því aö ástandið gæti oröiö
stórhættulegt. Hann gagnrýnir
stjómvöld ekki en segir: „Menn og
konur munu ekki sitja hjá og horfa
upp á böm sín svelta. Eg óttast að
fólk muni drepa til að komast yfir
mat.”
ARFLQFD SADATS
Eintök af breska stórblaðinu The
Sunday Times ganga nú kaupum og
sölum fyrir uppsprengt verð á
svörtum markaði í Kaíró. Þetta em
gömul eintök og mönnum hollast að
láta lögreglumenn ekki grípa sig
með þau því að þau innihalda útdrátt
úr bók Mohammed Heikal um Anwar
heitinn Sadat forseta Egyptalands.
Bókin sú hefur verið bönnuð í
Egyptalandi og öll þau blöð sem birt
hafa kafla eöa útdrætti úrhenni.
Bókin, sem heitir Haust reiði,
fjailar um eigingimi Sadats og
hversu innilokaður hann var og upp-
tekinn af sjálfum sér. I mjög óvenju-
legri opinberri ræðu á fyrsta mai
réðst Mubarak forseti Egyptalands á
Heikal, höfund bókarinnar, og bað
önnur arabaríki einnig að banna bók-
ina. Til þessa hafa aöeins tvö þeirra
oröið viö þeirri bón. Það eru Saudi-
Arabía og Dubai.
Heikal var sjálfur um tíma einn á-
hrifamesti maður í Egyptalandi, rit-
stjóri A1 Ahram, persónulegur vinur
Nassers og talinn túlka skoðanir
hans í skrifum sínum. En þegar leið
á valdatíö Sadats sinnaðist þeim og
Heikal var í fangelsi þegar Sadat var
myrtur. Honum var síðan sleppt en
er nú áhrifalaus maöur meöal nýju
valdastéttarinnar í Egyptalandi.
Mubarak réttlætti bann sitt með
því að segja að það væri stór munur
á því að benda á mistök sem gerð
hefðu veríð og að ráðast á einstakl-
ing og ráöast gegn verðmætamati
þjóðarinnar. En það er ekki nema á
yfirborðinu sem deilan snýst um
smekkleysi þaö að skrifa illa um
hina dauðu og fjölskyldu þeirra.
Einn vestrænn sendiherra sagði að
hér væri baráttan um sál Mubaraks
forseta.
Umsjón:
Ólaf ur B. Guðnason
Málgögn stjómvalda hafa ráðist
gegn Heikal og bók hans. I einni
teiknimynd er hann sýndur reykja
vindil eins og Churchill og hella úr
blekbyttu yfir styttu sem merkt er
„sögulegur sannleikur”. önnur
teiknimynd sýnir þjón svara í síma í
íbúð Heikals. „Því miður, hann er
inni að skrifa,” segir þjónninn og
bendir á dyrmerktar „klósett”.
Heikal er hins vegar hvergi
smeykur. Hann segir að hér sé að-
eins um að ræða hræðsluóp hræddra
valdsmanna. Hann segir að allt það
sem upplýst var í réttarhöldum yfir
Esmet Sadat, bróður forsetans
heitins, sé miklu verri fordæming á
fjölskyldu forsetans en nokkuð þaö
sem hann hafi skrifaö. Og lokaorð
dómarans voru hörð. „Esmet og fjöl-
Mubarak: Ver hann minningu
Sadats nauðugur?
skylda hans voru eins og refir í leit
að bráð,” sagöi hann. „Þau rændu
launum fólks og létu eftir sér rán,
svik og mútuþægni.”
Þó að stíll Mubaraks i forsetaemb-
ætti sé allt öðruvísi en Sadats (hann
hefur lagst gegn spillingu, breytt
stefnunni gagnvart Israel og reynt
að fá Egyptaland tekið að nýju inn í
bandalag arabískra þjóða) er það
enn sama stéttin sem er við völd í
Egyptalandi. Mubarak var sjálfur
varaforseti undir Sadat. Flestir ráð-
herra hans, m.a. forsætisráð-
herrann, em menn Sadats. Rit-
stjórar hinna þriggja dagblaða í eigu
ríkisins vom skipaöir af Sadat.
Þó Mubarak vilji komast burt frá
Sadat tímabilinu með sem minnstum
átökum og óróa, hafa árásir Heikals
og sú umfjöllun sem þær hafa fengið
í fjölmiðlum neytt hann til aö verja
Sadat þó að sumir segi aö það geri
hann nauðugur.
Heikal segir: ,díann vill breyta en
í hvað og hvernig? Arfleifð Sadat
gerir það mjög erfitt, spillingin, fé-
lagsleg og efnahagsleg vandamál,
staða okkar innan arabíska heims-
ins. Vegna einangrunar Egyptalands
getum viö ekki tekið þátt í friðarvið-
ræðunum í Mið-Austurlöndum. Við
gáfum frá okkur pólitískt og siðferði-
legt hlutverk okkar þá. Hvemig
getum við þrýst á aðilana nú? ”
Heikai: Við höfum gefið frá okkur
hiutverk okkar.