Dagblaðið Vísir - DV - 28.04.1984, Qupperneq 7
DV. LAUGARDAGUR 28. APRlL 1984.
7
>JÍb ti* *C- <*v **-
rxr^ryi^
•“*■“ «!-*» Mtl • •• ••••• #•■»•. * •
ryrv^TT^
^t— &C* (]'' £~Sít
A**^ «' ^áy(n<o/~^
!>••• • _______
# i'HMf
7 • #«♦ «4-----
(l'M * _____
-----Ve-
___ C
H ««««
| ----------------
J -. « _____ -__ c
K«—♦ —■
U —
M -h ------------ D
X —• $M~
^ Q «r—« Vlimi
R • • —O
5 • •••--— .—.
T--------- Gr
U---—---- W
T
W----
X' — —
V
M
Hugmynd listamanns um rómverskan
merkjaturn.
grundvallarspurningum. Það er til
marks um snilligáfu Maxwells aö hann
bætti einum lið við fyrri vitneskju um
þessi mál sem leiðir til þess að jöfnur
hans spá fyrir um tilvist bylgna vegna
víxlverkunar rafsviðs og segulsviðs,
bylgna sem borist geta í lofti og tóma-
rúmi. Maxwell reiknaði út hraöa þess-
ara bylgna og fékk út svipaðan hraða
og hraða ljóssins sem þá var þekktur.
Af þessu dró hann þá ályktun aö ljósið
væri sams konar bylgjur og jöfnur
hans spá fyrir um. Seinni tíma af-
stæðis- og skammtakenningar hafa
kollvarpað flestum eðlisfræðikenning-
um siðustu aldar en Maxwelljöfnumar
komu óbreyttar úr þeim hreinsunar-
eldi með dálítið breyttri túlkun þó. Svo
samþjöppuð er sú vitneskja sem í jöfn-
unum felst að um túlkun þeirra við hin-
ar margbreytilegu kringumstæður,
sem fyrir geta komið, hafa verið
skrifaðir heilu doðrantamir. Svo
breytt sé þekktri tilvitnun þá hafa svo
fá tákn sjaldan sagt svo mikiö og svo
lengi um svo margt. Það sem bæst
hefur við síöan í rafmagns- og radíó-
fræðum liggur fyrst og fremst í betri
tækni og meiri þekkingu um efniseigin-
leika.
Þráðlaus sambönd
Ymsir voru vantrúaöir á kenningar
Maxwells, þar á meðal frægir vísinda-
menn. Sjálfur átti Maxwell ekki eftir
að lifa það aö sjá þær staöfestar. Það
var þýski eölisfræðingurinn Heinrich
Hertz sem fyrstur sýndi fram á það
meö tilraunum að Maxwell haföi haft
rétt fyrir sér. Það var árið 1886 að hon-
um tókst aö búa til þær bylgjur sem
Maxwell hafði spáð fyrir um og sýna
fram á að þær höguðu sér eins og hann
hélt fram. Á eftir Hertz urðu margir til
að gera svipaðar tilraunir. Einn þeirra
var Italinn Augusto Righi í Bologna.
P •••«• <»•€
Morse skilaboð. Fjarskiptamunstrið var gert með því að láta einföldustu táknin á
algengustu stafina.
Það var á fyrirlestrum hjá honum að
Guglielmo Marconi hlaut sína fyrstu
grundvallarþekkingu á þessu sviði.
Það var því ekki Marconi, eða neinn
einn annar, sem fann upp þráðlausar
sendingar. Marconi gerði hins vegar
margar endurbætur á tækjum sem
juku langdrægnina til mikilla muna,
t.d. með því að nota loftnet og jarðsam-
band. Hann kom auga á hina miklu
notkunarmöguleika þessara bylgna til
fjarskipta. Það sama verður ekki sagt
um marga þá vísindamenn sem gerðu
hinar fyrstu tilraunir. Síöast en ekki
síst tókst honum að koma tækni sinni á
f ramfæri við sterka hagsmunaaöila.
Það hefur löngum verið mikiö hags-
munamál heimsvelda að geta komið
skilaboöum langar vegalengdir.
Rómverjar bættu vegakerfiö í þessum
tilgangi og notuöu merkjaturna sem
gátu komið boðum af einni hæð á aöra
þegar mikið lá við. Breska heimsveldið
var heldur engin undantekning. Fyrir
síðustu aldamót var ritsíminn oröinn
nokkuö útbreiddur, en hann kom að
iitlu gagni á sjónum. ,.Britannia rules
the waves” og breska ljónið þyrsti eftir
þráðlausum samböndum. Árið 1896
gerði yfirverkfræðingur bresku póst-
þjónustunnar, William Preece, tilraun
meö að ná þráölausu sambandi milli
Englands og Irlands. Hann tengdi
saman allar símalínur Englands og
reyndi að fá fram með spani merki yfir
í símalinur Irlands, sem tengdar voru
saman á sama hátt. Tilraunin var án
árangurs. Þetta sama ár fékk Preece
bréf frá Marconi. Þá byrjaði ævintýri
þráðlausra sendinga fyrir alvöru.
SRfm/lHHH
SOLUBOÐ
fc-* S m í=o ■
9P FRIG< ► IVA 3 ÞVOTTAEFNI 2,3 kg
FRIG< ► ÞVOL s ÞVOTTALÖGUR1/2 fl
05> TÓMATSÓSA
SiC 0S> SINNEP 500 gr
KORNI HRÖKKBRAUÐ 250 gr
...vöruverð í lágmarki
Stórkostleg verðlækkun
á öli og gosdrykkjum frá
Sanitas hf
16% lækkun á öllu ölí og gosí.
Pepsi, diet pepsi, seven up, appelsín, sykurlaust appelsín, mix,_______
polo, sódavatn, ginger ale, sykurlítið maltöl, iageröi og pilsner. Sanitas hf.