Dagblaðið Vísir - DV - 25.07.1984, Síða 13

DV. MIÐVIKUDAGUR 25. JOLl 1984.
13
Stefna íslenska
sionvarpsms
„Segjum nú sem svo að þessir menn hefðu einhverja vitglóru í kollinum.
Hefðu þeir þá ekki komið með eitthvaö álíka vinsælt efni í staðinn fyrir Dallas-
þættina?”
Kjallarinn
kvöld sem mig hefur langað til aö
horfa á sjónvarp í miðri viku. Þá
vegna þess að ég hef ekkert annað
haft að gera. Þvi miður hefur ekkert
efni verið nógu spennandi svo ég hafi
enst til að horfa á það. Ein og ein bíó-
mynd hefur þó slæðst inn í dag-
skrána um helgar, sem ágæt hefur
verið. Af hverju mega þær einungis
vera á föstudags- og laugardags-
kvöldum?
Miklar gagnrýnisraddir hafa látið
í sér heyra á undanförnum vikum
vegna dagskrár íslenska sjónvarps-
ins. Blöðin skrifa gagnrýni, lesendur
blaðanna skrífa gagnrýni og þekktir
menn í þjóðfélaginu eru einnig famir
að gagnrýna. Mjög margir eru sam-
mála um það eitt að varía þurfi aö
kveikja á sjónvarpinu. Garðræktin
blómstrar í görðum á kvöldunum og
enginn þarf að hafa áhyggjur af því
að hann sé að missa af skemmtilegu
efniísjónvarpinu.
Sjónvarpið tapar
Vel getur verið að þetta sé alls
ekki svo slæmt. Ef sjónvarpið er
svona hundleiðinlegt þá er hægt að
nota kvöldin til svo margs annars,
sem annars hefði kannski setið á
hakanum. Hins vegar er sú stefna
sjónvarpsins aö hafa sjónvarpsdag-
skrána þaö þunga og hreint út sagt
leiðinlega öllu alvarlegra mál. Þessi
leiðinlega dagskrá, sem allir virðast
kvarta yfir, er nefnilega hreint f jár-
hagslegt tap fyrir ríkiss jónvarpið.
Ennþá er þaö ekki oröiö svo að
fólk láti innsigla hjá sér sjónvarpið
til að þurfa ekki að greiða afnota-
gjaldið. En ef heldur áfram sem
horfir þá má búast viö að þess verði
ekki langt að bíða. Þá fer videoeign
landsmanna að verða jafnalmenn og
sjónvarpseign og sjálfsagt kemur
þaö í hlut bensínstöðva og videoleiga
að sjá landsmönnum fyrir skemmti-
efni.
Venjulega erþaðsvoaðráðamenn
sjónvarpsins svara því til, ef þeir þá
láta svo lítið sem að svara gagnrýni
eða óskum frá notendum sínum, að
fjárhagur íslenska sjónvarpsins sé
svo bágborinn að ekki sé til reiðu fé
til að kaupa þætti sem njóta al-
mennra vinsælda.
Þarna held ég að þessir háttsettu
menn innan fyrirtækisins séu að bíta
í rassinn á sjálfum sér. Hver heilvita
maður hlýtur að sjá það í hendi sér
að ef fólk ekki horfir á sjónvarpið þá
er ekki til neins að vera að auglýsa í
því. Engum dettur í hug að auglýsa
vörur sínar í blaði sem ekki er lesið.
Ef upp hafa komið augljós viðbrögð
notenda sjónvarps um gott efni hefur
það ætíð veriö segin saga aö auglýs-
ingatími sjónvarpsins verður um
leið yfirfullur af auglýsingum. Ljóst
er að fólk situr fyrir framan tækin
sín og bíður eftir hinum vinsæla þætti
og þá er ekkert sjálfsagðara en not-
færa sér það vilji menn á annaö borö
koma einhverju til skila til f jöldans.
Því miður er það þó ekki þessi
stefna sem er ríkjandi hjá ráða-
mönnum sjónvarps, því að þeir
drepa alla auglýsingatíma niður með
lélegu efni. Ef svo heppilega vill til
að vinsæll þáttur lítur dagsins ljós og
skoðanakannanir sýna svo ekki
verður um villst að meirihluti
þjóðarínnar horfir á þann þátt, þá
„nei takk”. Ekki meira af þessu efni
í þjóðina.
Niðurdrepandi
Segjum nú sem svo að þessir
menn hefðu einhverja vitglóru í koll-
inum. Hefðu þeir þá ekki komið með
eitthvað álíka vinsælt efni í staðinn
fyrir Dallas þættina? Það heföi ég
gert og um leið sannfært þá marga
sem sjúklega voru orðnir ástfangnir
í DaUas að hægt væri að fá annað efni
ekki síður vinsælt. Nei, koma þá ekki
þessir menn með eitthvert þaö mest
niðurdrepandi efni sem sést hefur á
skjánum í staö vinsælasta þáttar
sjónvarpsins. Guð hjálpi þeim.
Ef sjónvarpið væri ekki ríkisfyrir-
tæki hefði þá ekki stjóm fyrirtækis-
ins rekið þann mann sem tæki slíka
stefnu sem þessa. Og væri þar af
leiðandi beint fjárhagslegt tap fyrir
ELÍN ALBERTSDÓTTIR
BLAÐAMAÐUR.
fýrirtækið. Að minnsta kosti hefði
hann verið færður til í fyrirtækinu.
Nú hefði ég haldið að einhver
glóra væri í þeim mönnum sem sitja í
útvarpsráði. Einnig hef ég haldið að
þeir samþykktu eða höfnuðu þátt-
um sem keyptir eru. Er stefna út-
varpsráðs sú sama og ráðamanna
sjónvarpsins aö sýna einungis þætti
eða myndir sem fólk hefur ekki
áhuga fyrir, heldur fer frekar út og
slekkur á sjónvarpinu. Eða fær sér
videospólu. Nú er meira að segja
hægt að fá Dallas, með íslenskum
texta, fyrir hundrað kaU.
Þó að ég sjálf sé hvorki s jónvarps-
eða videosjúklingur, þá finnst mér, á
meðan ég greiði afnotagjald af sjón-
varpi, að ég eigi heimtingu á því að
fá eitthvert afþreyingarefni, þegar
mig langar til að horfa á sjónvarp.
Upp á síðkastið hafa komið nokkur
Nokkrar spurningar
Hvemig stendur á því aö dagskrá
sjónvarpsins þarf að vera heföbund-
in aUa daga vUcunnar? Af hverju
mega bíómyndir ekki vera sýndar á
virkinn dögum? Af hverju eru léttir
grínþættir einkaeign laugardaga kl.
20.35? Hvers vegna fá börn aöeins
fimm mínútur á dag fyrir sig í sjón-
varpinu? Hvemig stendur á því aö
grínþættir t.d. með Chaplin og fleir-
um sem hafa verið á föstudögum eru
svo seint á dagskránni að börn sem
vilja horfa á þá em sofnuð fyrir
framan tækin áður en þættirnir
byrja? Hvaða vit er í því að hafa
ruslakistu sjónvarpsins á undan
þeim þáttum?
Þessar spurningar em ekki bara
lagðar hér fram fyrir mig. Eg hef
heyrt svo ótal marga ræða þetta sín á
mUli og mér finnst alveg vera kom-
inn tími til að svarað verði frá sjón-
varpinu af einhverri skynsemi.
Vænti ég þess fyrir mína hönd og
margra annarra aö þessum spum-
ingum og svo aftur, hvers vegna
sjónvarpið okkar íslenska þarf endi-
lega að vera svo menningarlegt og
um leiö þungt og leiðinlegt, veröi nú
svaraö. Helst frá einhverjum í út-
varpsráði.
Elín Albertsdóttir
STEFÁN SNÆVARR,
CAND. MAG.
Frjálshyggjumenn tala stundum
eins og grillufangarar og skýjaglóp-
ar beri ábyrgð á öllu samanlögðu
ofbeldi mannkynssögunnar. Dæmið
um þrælasöluna sýnir að saga of-
beldisins er ekki síður saga „hags-
munaofbeldis” en „hugsjónaofbeld-
is”.
Blálandsþáttur
Að lokum vil ég nota tækifærið og
óska Hannesi til hamingju með þá
hreinu og tæru íslensku sem hann
skrifar. Við þessir óþjóölegu tölum
um „Afríku” en Hannes hinn málvísi
notar hið fomnorræna orö „Blá-
land”. Ég vil beina þeirri spurningu
til Hannesar hvort hann geri sér
grein fyrir þeirri staðreynd að orð-
skrípið „fíll” er af serkneskum toga
spunnið. Eftir miklar vangaveltur
komst ég að þeirri niðurstöðu að
skepna þessi væri réttnefnd „ran-
dýr”. Eða hvemig líst mönnum á
setninguna „randýr búa á Blálandi
hinu mikla” sem útlagt þýðir „fílar
búaí Afríku”?
Og hverrar ættar eru svo orð eins
og „fáfræði” og „ofstæki”?
Stefán Snævarr.
Hannes og hefðarspekin
Maður er nefndur Hannes og er
Gissurarson. Hann er hugmynda-
fræðari af hugsjón ef ekki atvinnu.
Hannes fer nokkuö geyst í hug-
myndafræðslu sína og gefur
stundum rangar eða villandi
upplýsingar um kenningar spakvitr-
ingaaf ýmsutagi.
Þannig talar Hannes eins og Bauer
nokkur, aðalsmaður og hagfræðingur,
eigi einkarétt á þeirri skoðun að
þróunaraðstoð sé vanþróuðum til
óþurftar og skattgreiöendum til
ama. En staöreyndin er sú að
marxistar af ýmsum stærðum og
gerðum hafa löngum taliö þróunar-
aöstoð af hinu illa og fiokkað hana
með bellibrögöum „borgarastéttar-
innar”. (Hvaða skepna er nú það?)
Einhvem tímann las ég grein eftir
Marxhollan mann sem fann þróunar-
aðstoð flest til foráttu. Hann tók
dæmi af korngjöfum Bandaríkja-
manna til Tælendinga sem leiddu til
verðiækkana á tælenskri matvöm og
bændur flosnuöu upp í tugþúsunda
tali.
Hvað sem því líður sé ég ekkert
syndsamlegt við þaö aö kenna fiski-
mönnum á Grænhöfðaeyjum að
veiða á nútímavísu, tæpast er öll
þróunaraðstoð af hinu illa.
Hverju reiddust goðin?
önnur er sú skoöun Bauers og
Hannesar sem ég tel hæpna, svo ekki
sé dýpra í árinni tekið. Það er sú
skoðun aö stjórn Evrópumanna hafi
ekki valdið nýlendubúum teljandi
búsifjum. Þeir félagar ættu að
bregða sér til Zaire og tjá þarlendum
þessa skoöun sína. Á fyrstu tuttugu
árum nýlenduveldisins fækkaði
Zairebúum um tvo þriðju. Belgíska
námufélagið, sem átti landið, þrælk-
aði innfædda með þessum afleiðing-
um. (Lifi séreignin, Hannes!)
Síðar varð Zaire krúnunýlenda en
ekki batnaði ástandið viö það. Rétt
fyrir fyrri heimsstyrjöldina tók
belgiska þingið nýlenduvaldiö úr
höndum konungs enda blöskraði
siðuðum mönnum framferöi kóngsa.
Ekki em samskipti Frakka og Alsír-
búa þeim fyrrnefndu til sóma.
Frakkar réðust inn í Alsír um 1830 og
herjuðu á landsmenn af fádæma
hörku. Um 1860 var búið að „friða”
landið og sölsuðu þá franskir land-
nemar undir sig besta ræktarlandiö
með þeim afleiðingum að hálf
milljón serkja féll úr hor. Hverju
reiddust goðin, Hannes?
Bresku „séntilmennirnir” fylgdu
sömu stefnu í Zimbabwe og bættu um
betur því þeir gerðu hjarðir inn-
fæddra upptækar. Af einskærri góð-
mennsku leyfðu Bretar bamafjöl-
skyldum að halda einni belju.
Það fylgir sögunni að Milton nokk-
ur Friedmann telur sér trú um að
nítjánda öldin, blómaskeiö frjáls-
hyggjunnar, hafi verið einstakt
friðarskeið. Hann hefur augljóslega
ekki gert minnstu tilraun til að
kynna sér sögu nýlendustríðanna
enda fádæma fáfóður um mannkyns-
sögu.
Mér skilst að víða um lönd hafi
nýlenduherrarnir lagt skatta á inn-
fædda sem þeir gátu aðeins greitt
með því að selja evrópskum kaup-
mönnum „nýlenduvörur”. Matjurtir
máttu víkja fyrir baömull, kakói og
jarðhnetum og bændur uppskáru
hungursneyð.
Sú einhæfni efnahagslífsins sem
gerir mörgum þriðjaheimslöndum
svo erfitt fyrir er bein afleiöing af
skattastefnu nýlenduherranna. Þess
má geta að flestar nýlendur bjuggu
við einokunarverslun likt og
Islendingar forðum daga. Ef
einokunarverslun er af hinu illa
hljóta nýlendubúar að hafa tapað á
nýlendustefnunni, ef ekki verða þeir
Bauer og Hannes að endurskoða af-
stöðu sína til frjálsrar verslunar!
Þrælahald
Það er vissulega rétt hjá þeim
„Eftir miklar vangaveltur komst ég að þeirri niðurstöðu að skepna þessi væri
réttnefnd „randýr”.”
Hannesi og Bauer að Evrópumenn
fundu ekki upp þrælahaldið og urðu
manna fyrstir til að banna það og
skerða þannig frelsi markaðarins en
áður var frjáls markaður fyrir blá-
menn. En þess ber að gæta að
Evrópumenn voru öörum stórtækari
við þrælasölu, talið er að milli sjö og
tuttugu milljónir manna hafi verið
hnepptir í ánauð af evrópskum
mönnum. Ekki komst allur þessi
skari vestur um haf, milljónir dóu úr
vosbúð á leiðinni eða voru hreint og
beint myrtir af þrælasölum. Líklega
bera evrópskir þrælahöndlarar
ábyrgð á dauða jafnmargra manna
og Hitler síðar. I bókinni um Mið-
Afríku sem A.B. gaf út á sínum tíma
er talan „tíu milljónir” nefnd í þessu
sambandi.
Kjallarinn