Dagblaðið Vísir - DV - 04.12.1984, Page 6

6
DV. ÞRIÐJUDAGUR4. DESEMBER1984.
Neytendur Neytendur Neytendur Neytendur
Raf magnsveita Reykjavíkur:
VANSKIL HAFA AUKIST
„Vanskil hafa aukist nokkuö og
held ég aö það sé einfaldlega vegna
erfiöleika bæöi fyrirtækja og
einstaklinga,” sagöi Eiríkur Briem,
fjármálastjóri Rafmagnsveitu
Reykjavíkur, er hann var inntur
eftir því hvemig innheimtan heföi
gengið eftir aö dráttarvextir tóku
gildi.
Dráttarvextir hjá Rafmagnsveitu
Reykjavíkur voru teknir upp þann 5.
mars sL, en áöur var lokaö á þá sem
ekki stóöu í skilum. Eiríkur sagöi aö
þetta þýddi þó ekki aö lokunarað-
gerðum væri hætt alveg, heldur er
þeim óskemmtilegu aðgerðum beitt
meö ef í haröbakka slær. „Lokunar-
aögeröum verður ekki beitt sem al-
mennu innheimtutæki, en þaö kemur
vel til greina ef fólk borgar hreinlega
ekki.” Dráttarvextir eru reiknaöir
2,75 prósent á mánuöi og eru þeir
reiknaöir ofan á höfuðstólinn, eöa þá
upphæð sem reikningurinn hljóðar
upp á. Ef reikningsskil dragast um
annan mánuö reiknast önnur 2,75
prósent ofan á höfuöstólinn, eöa
sömu upphæö og áöur.
„Þaö er mjög slæmt ef fólk dregur
aö borga því þeir sem em í viö-
skiptum hjá okkur eru í stööugum og
jöfnum viöskiptum hér og er því lítil
undankomuleiö. Þetta er ekki eins og
að kaupa eitthvað í stykkjatali úti í
búö. Þaö er eins og að pissa í skóinn
sinn aö borga ekki,” sagði Eiríkur.
„Meðan ekki var vaxtareiknaö, og
þá ekki hægt aö beita lokun strax, þá
greiddu þeir skilvísu aöilar niöur
reikningana fyrir þá óskilvísu. Og
hjá svona einokunarfyrirtækjum
eins og hjá Rafmagnsveitunni er
gjaldskráin hækkuö ef tekjurnar eru
ekki nægar. Lokun er alltaf ógeöfelld
og reynum viö að semja viö þá aðila
sem eiga erfitt með aö borga en alls
ekki geta verið án rafmagnsins.
Einnig er hægt aö loka hluta húsnæö-
is þó þaö allra nauösynlegasta sé
látið í friöi. Reynt er aö beita lokun
semallra minnst.”
Rafmagn hefur ekki verið hækkaö
hjá Rafmagnsveitu Reykjavíkur
síöan 1. ágúst 1983, sem þýöir
lækkun, því Landsvirkjun hækkaöi
orkuverö um 5 prósent 1. maí, svo aö
raunverð hef ur lækkaö í smásölu.
JI
„VANTAR HRAÐVIRKARILEIÐ
í GEGNUM DÓMSKERHД
Nýkjörinn formaður Neytendasamtakanna, Jóhannes Gunnarsson, tekinn tali
— Hvers vegna Neytendasamtök?
„Ja, hvers vegna Kaupmannasam-
tök og hvers vegna Verslunarráð. Aö
sjálfsögöu eru þessi samtök stofnuð til
aö gæta hagsmuna þeirra sem eiga
aöild aö þeim. Er þá nokkuð óeölilegt
aö neytendur í landinu stofni samtök til
að gæta hagsmuna sinna. Þaö hefur til
dæmis skort verulega á aö pólitíkusar
hafi, sem skyldi, gætt hagsmuna neyt-
enda sem gerir nauösyn neytendasam-
taka enn brýnni en ella.”
„En geta neytendur ekki sáö um
þessimál sjálfir?”
„Þeir geta aö vissu marki séö um
aðhald. Aöhald hvers neytanda gagn-’
vart sínum verslunaraöila er geysilega
mikilvægt. Hins vegar er þaö ljóst aö
einn lítill neytandi er ekki stór og hefur
ekki mikiö bolmagn. Samtök seljenda
og framleiðenda eru stór og öflug.
Neytendur einir sér hafa lítiö aö segja
á móti þeim. Ef einhvers staöar er þörf
á samtökum þá er þaö meðal neyt-
enda.”
— Eru neytendasamtökin nógu
sterk?
„Nei, þaö tel ég af og frá aö þau séu.
Vissulega hafa þau verið að eflast á
síöustu árum. Skilningur neytenda hef-
ur aukist fyrir neytendasamtökum og
stjórnvöld hafa í auknum mæli tekið
tillit til samtakanna. En að samtök,
sem höföa í raun til allra landsmanna,
skuli ekki vera meö fleiri en 6000
meðlimi. Þau eru aö sjálfsögðu of veik
samtök.”
— Hvernig er hægt aö efla
samtökin?
„Ef Ney tendasamtökin ætla aö ná til
almennings veröa þau aö leggja miklu
meira á sig í formi fræöslu og upplýs-
ingastarfs. Viö höfum tekið eftir því aö
fólk vill upplýsingar sem auövelda því
aö rata í þeim frumskógi sem vöru-
framboöiö oft á tíöum er. Þama veröa
Neytendasamtökin aö koma til móts
viö almenning. Ef þeim tekst þaö er ég
sannfæröur um aö þau muni enn betur
ná eyrum hins almenna neytanda.”
— Nú heyrist stööugt frá Neytenda-
samtökunum aö það vanti peninga.
Hvaö er hægt aö gera til að breyta
því?
„Viö leggjum mikla áherslu á aö
Neytendasamtökin séu frjáls samtök
og óháö öllum nema sínum félags-
mönnum. Þess vegna hlýtur aöaltekju-
lindin aö koma frá félögunum sjálfum.
Stuðningur stjórnvalda þarf að vera
mun meiri. Þó hefur hann aukist seinni
ár. Á öörum Norðurlöndum hafa
stjórnvöld á sinni könnu aö veita neyt-
Neytendasamtakanna.
endum leiðbeiningar og kvörtunar-
þjónustu. Upplýsingastarf er aö mestu
leyti kostaö af hinu opinbera þar og
einnig gæðakannanir. Á þessu sviöi
þurfa stjórnvöld hér aö koma inn í spil-
iö til þess aö efla neytendastarf. Ef það
er gert þá hefur það í för með sér mik-
inn þjóðhagslegan sparnaö meö því að
stuöla aö skynsamlegum innkaupum
neytenda.”
— Þú talar um upplýsingaþjónustu.
I hvaða formi er hún best?
„Upplýsingaþjónusta er geysivanda-
söm. Þaö er mikilvægt aö hún sé hafin
yfir alla gagnrýni. Það er mikiö leitaö
til okkar hjá Neytendasamtökunum.
Fólk er aö kaupa heimilistæki og vill fá
upplýsingar um þau. Viö höfum
upplýsingar um ýmsa hluti úr gæöa-
könnunum sem geröar hafa verið í
erlendum neytendaritum. En þessari
þjónustu höfum viö ekki getað sinnt
vegnamenneklu.”
— Á þingi Neytendasamtakanna
kom fram aö þörf væri á nýrri löggjöf
um neytendamál. Hvers vegna?
„Já, vissulega. Þaö eru ýmis lög sem
við viljum aö veröi sett og einnig aö
geröar veröi umbætur á lögum
sem fyrir eru. Þar get ég nefnt dæmi
um kaupalögin sem eru frá 1922. Þau
lög voru gerö á þeim tíma í samræmi
við svipuð lög á Noröurlöndum. Þar
hefur þessum lögum hins vegar verið
breytt í samræmi við breytta viö-
skiptahætti. Þaö veröur aö setja reglur
um afborganir því nú er þaö einungis
seljandinn sem ákveöur skilmálana.
Einnig er æskilegt aö setja lög um
greiöslukort svo eitthvaö sé nef nt. ”
— Þá hefur einnig komið fram krafa
um aö settur veröi á laggirnar smá-
máladómstóll. Hvers konar dómstóll
erþað?
„Þaö sem viö erum aö falast eftir að
veröi gert er aö smámál eigi hraövirk-
ari leiö í gegnum dómskerfiö. Einnig
að neytandinn þurfi ekki aö kosta
til miklum fjármunum til aö fá dóm í
slíku máli. Eins og okkar dómskerfi er
í dag fer enginn maður fyrir dómstóla
ef hann kaupir gallaöa flík fyrir 500
krónur. Ösanngjarnir söluaöilar geta
hreinlega notfært sér þetta því þeir
vita að fólk fer ekkií dómstólana.
Smámáladómstóll er því fyrst og
fremst hraövirkari leið í gegnum
dómskerfið en ekki endilega nýtt
dómsstig.”
— Nú hafa Neytendasamtökin beitt
sér fyrir auknu frjálsræöi í viðskipt-
um. Fer aukiö frjálsræöi alltaf saman
viö hagsmuni neytenda?
„AukiÖ frjálsræöi þarf ekki aö leiða til<
aukinna hagsbóta fyrir neytendur. Þar
sem aukiö frjálsræöi er veröur einnig
aö vera fyrir hendi næg samkeppni. Aö
okkar mati er þaö þó ekki alveg nægi-
legt. Viö setjum því þrjú skilyröi fyrir
því aö til dæmis verölagning vöru og
þjónustu sé gefin frjáls. I fyrsta lagi aö
yfirvöld fylgist með verölagningunni
og grípi inn þar sem óeðlileg verðlagn-
ing á sér staö. Að hringamyndanir
milli söluaöila séu leystar upp ef þær
hafa skaðleg áhrif á neytendur. Og í
þriöja lagi aö upplýsingastreymi til
neytenda um vöruverö sé sem mest.
Og á því sviöi tel ég aö þrír aðilar eigi
miklum skyldum aö gegna. Þaö eru
Verölagsstofnun, Neytendasamtökin
ogfjölmiölar.
— Eru Neytendasamtökin pólitísk
samtök?
„Ja, hvaö er ekki pólitík í dag. Þaö má
kannski segja að Neytendasamtökin
séu póUtísk en þau eru þverpólitísk.
Okkur hefur sem betur fer tekist aö
komast hjá skakkaföUum hvaö varðar
flokkapólitík. Innan vébanda Neyt-
endasamtakanna eru aö sjálfsögöu
menn úr öllum flokkum og einnig
óflokksbundnir. Eg vona að þaö megi
takast áfram, þannig aö viö verðum
aldrei flokkspólitískt bitbein”.
APH
Upplýsiugaseóill
til samanbutóar á heimiliskostnaói
Hvað kostar heimilishaldið?
Vinsamlega sendið nkkur þennan svarseöil. Þannig eruð þér orðinn virkur þátttak-
andi i upplýsingamiðlun meðal almennings um hvert sé mcðaltal heimiliskostnaðar
fjölskyldu af sömu stærð og yðar. Þar að auki eigið þér von um að fá nvtsamt heimilis-
tæki.
Nafn áskrifanda
Heimili
Sírhi
Fjöldi heimilisfólks----- |
I
Kostnaðurí nóvember 1984. I
Matur og hreinlætisvörur kr.
Annaö kr.
Alls kr.
i
Neytendaþingið:
BRÝNUSTU VERKEFNIN
A þingi Neytendasamtakanna
sem haldiö var nýlega kom fram
hver brýnustu verkefnin eru í neyt-
endamálum.
1. Löggjöf um neytendamál veröi
breytt til samræmis viö
nútímaviðhorf í viöskiptum.
2. Einokunar- og samkeppnishaml-
andi fyrirtæki, hvort sem þau eru
í eign einstaklinga, félaga eöa
hins opinbera, veröi leyst upp
eöa sérstakt eftirlit haft meö
starfsemi þeirr'a.
3. Viðskiptahættir veröi frjálsari og
sölutakmarkanir afnumdar. Um
leiö veröur aö gera þá kröfu til
ríkisvaldsins aö það veiti viö-
skiptaaðilum virkt aðhald og hafi
eftirlit meö verölagningu og
gæöum og miðli slíkum upplýs-
ingum til neytenda.
4. Smámáladómstól veröi komið á
fót.
5. Komiö veröi á neytendafræðslu í
skólum í tengslum viö náms--
greinar sem þegar eru kenndar.
6. Samtökum neytenda veröi veitt
sömu réttindi og samtökum
framleiöenda.
7. Unnið veröi aö því aö koma á
laggimar reglum um íslenskt
gæðamerki.
8. Stjórnskipaöar nefndir taki til
starfa, til þess að fylgjast með
opinberum fyrirtækjum,
þjónustu þeirra og verölagningu.
9. Leiðbeininga- og kvörtunarþjón-
usta Neytendasamtakanna veröi
stórefld.
10. Aö starfssviö og áhrif Verðlags-
stofnunar veröi aukið, enda
fjallar 5. kafli verölagslaganna
m.a. umneytendavernd.