Dagblaðið Vísir - DV - 04.12.1984, Qupperneq 18

I
18 DV. ÞRIÐJUDAGUR 4. DESEMBER1984.
Tlðarandinn Tfðarandinn Tíðarandinn Tíðarandinn Tíðarandinn Tíðarancj

Vogur, meðferðarstöð SÁÁ i Grafarvogi.
HOLLT ER HEIMA HVAT
Árangur í baráttunni við áfengisbölið
Svo lengi sem menn hafa'ritað og
rætt um íslenskt þjóöfélag hefur þaö
verið ein algengasta athugasemd um
Islendinga aö þeir drekki mikiö.
Lengst af hefur veriö litiö á ofdrykkju
sem sjálfskaparvíti og þeim sem hafa
oröiö henni aö bráö ekki veriö sýnd
mikil samúö eða skilningur. Þannig
var þaö lengst af á Islandi sem annars
staðar.
En fyrir sjö árum varö drykkju-
vandamálið aö forsíöuefni dagblaö-
anna um hríö og allt í einu kvaö viö
nýjan tón í umræöum um þetta mál.
Það var þegar SAÁ-samtökin voni
stofnuð.
Þau áttu sér auövitaö sinn aðdrag-
anda og sá aödragandi fólst í sjálfs-
hjálp nokkurra drykkjumanna sem
tókst meö góöra manna hjálp að rjúfa
sinn persónulega vítahring, og vildu þá
einnig hjálpa öörum til þess aö gera
hiðsama.
I upphafi fóru flestir þeirra utan og
dvöldu á Freeport sem varö án efa
þekktasti bandaríski spítalinn sem
Islendingar höföu heyrt af. En svo
voru stofnuö samtök, kölluðSÁÁ, og af
feikilegri atorku og meö miklum
hamagangi var tekið til viö aö hjálpa
ofdrykkjumönnum hér heima.
Allir kannast við kraftinn sem var í
SÁÁ-mönnum fyrstu árin meöan þeir
höföu lítil fjárráð, lítinn mannafla og
litla aðstöðu. Meö hörku og dugnaði og
útsjónarsemi tókst þeim að koma sér
upp aðstöðu og sinna nú hundruðum
sjúklinga árlega, meö betri árangri en
hér hefur þekkst áður.
Árangur þeirra hefur reyndar verið
svo góður að hann veröur aö teljast
saga til næsta bæjar, og hefur veriö
þaö. Eins og kemur fram í viðtali viö
Vilhjálm Þ. Vilhjálmsson, stjórnar-
mann i SÁA, hafa erlendir aöilar sóst
eftir því að fá aö kynnast starfsaðferð-
um þeim sem hafa reynst samtökun-
um svo vel. Og nú virðist sem þessa
þekkingu og aöferöir eigi aö flytja út.
Skúli Thoroddsen lögfræðingur greinir
frá undirbúningi aö slíku í viðtali hér á
opnunni.
Hvemig sem þaö fer hafa SAA-menn
sannaö hiö fornkveöna, aö hollt er
heima hvað, og mega margir
ofdrykkjumenn, sem þurrkaöir hafa
verið, þakka þeim fyrir.
Hvern-
ig þekk-
ingin
verður
flutt út
Skúli Thoroddsen
lögfræðingur
— Það hafa komið fram óskir um
aðstoö við aö setja upp hliðstæðar
stofnanir SÁA í Danmörku og á Græn-
landi. Þaö er komiö á nokkum rekspöl.
Ég hef verið í viðræðum viö ýmsa aöila
um þessi mál og þau skýrast sennilega
upp úr nastu áramótum. Ég tel þó
sennilegast aö það veröi úr þessu, seg-
ir Skúli Thoroddsen lögfræöingur, en
hann hefur ásamt nokkmm aðilum,
sem tengjast SÁA, veriö að kanna
möguleika á að beita aöferðum, sem
reynst hafa vel í baráttunni gegn
áfengisbölinu á ísiandi, annars staðar.
— Þaö sem ég hef verið aö athuga er
það hvernig slík þekking verður best
flutt út.
Em þaö þá erlendir aöilar sem hafa
áhuga á aö koma slíku í kring ef hægt
er?
— Já, þaö hafa verið viöræður viö
grænlensku landsstjómina og samtök
áhugamanna um áfengisvandann í
Kaupmannahöfn.
Hvernig yröi þessu þá háttað?
— Hugmyndin væri þá að setja hér
upp eins konar íslenskt Freeport um
Kynslóðabil í meðferðinni
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson
— I grófum dráttum má segja að um
þaö bil 25% af þeim sem koma til meö-
feröar hjá SAÁ séu konur. Stærsti
aldurshópurinn er á bilinu 25—35 ára,
en það hafa komið til meðferðar
unglingar allt niður í 15 ára aldur.
Vilhjálmur Vilhjálmsson var til
skamms tíma framkvæmdastjóri SÁA
og þó hann hafi horfið til starfa á öör-
um vettvangi er hann í stjórn samtak-
anna og flestum mönnum fróöari um
störf þeirra.
— Þaö veröur aö benda á þaö aö þaö
eru ekki eingöngu áfengissjúklingar
sem koma til okkar í meðferö, heldur
líka fíkniefnaneytendur.
En er einhver munur á vanda hinna
eldri og hinna yngri?
— Þaö er alveg greinilegt aö þaö er
aö koma önnur kynslóð í meöferö núna.
Yngra fólkið er til muna flæktara í
fíkniefnaneyslu. En hjá þeim sem eru
35 ára og eldri ber meira á víxlverkun
drykkju og lyfja og þá eru valíum og
líbríumalgengust.
Veitingahússeigandi lýsti því yfir í
dagblaði nýlega aö drykkja á veitinga-
húsum heföi greinilega minnkaö og
vildi meina að þar ylli starf SÁÁ miklu
um. Ertu sammála því?
— Já, ég er sammála honum um
þetta. Ég er sannfæröur um þaö aö all-
ur sá f jöldi, sem komið hefur í meðferð
hér, hefur haft áhrif á þessum vett-
vangi. Ég styö þaö meö því aö benda á
sölu ATVR, mælda í hreinum vínanda,
á tímabilinu frá 1950 til 1977, og eftir
þann tíma. Fram til 1977 jókst salan á
hver ju ári en eftir 1977 hefur hún staðið
nokkum veginn í staö.
En liggja fyrir nokkrar upplýsingar
um það, hversu vel meöferð hjá SÁÁ
hef ur gefist til lengri tíma ?
— Já. Þaö var gerö könnun meöal
þeirra sem komu til meöferöar hjá
SÁÁ áriö 1980. Sú könnun var gerö í
fyrra og var kynnt í SÁÁ-blaðinu í
apríl. Þar kom í ljós aö 30% af þeim
sem svöruöu spumingalistanum sem
þeim var sendur höföu ekki bragöaö
áfengi síðan meöferö lauk. Þetta er
fyrsta könnun sinnar tegundar sem
gerö er hér og þetta er mjög góöur
árangur miöaö viö tölur erlendis frá.
Nú hafa verið nefndar tölur um
fjölda þeirra sem komiö hafa til meö-
feröar og hætt aö drekka. Þar er talað
um allt aö 6000 manns. Er þaö ekki
æriö stór hluti af dry kkjuvanda þjóöar-
innar serp þar með er leystur?
— Það er erfitt aö setja fram svo
ákveönar tölur í þessu sambandi. Við
vitum, aö drykkjusjúklingur er áfram
drykkjusjúklingur, þó hann hætti aö
drekka, og hann getur alltaf byrjað
aftur. Ég myndi slá á tölu milli 4 og 5
þúsund. Þaö er sagt aö 10% einstakl-
inga á drykkjualdri eigi viö áfengis-
vandamál aö striöa. Þaö myndi þýöa
aö hér ættu um 15 þúsund manns viö
slík vandamál að etja, varlega áætlaö.
Hver er þá skýringin á þessari
velgengni?
— Ég held aö meðferöarprógramm
okkar, ásamt AA-samtökunum, sem
eru óvíöa öflugri en hér á landi, hafi
gert árangur okkar svo mikinn. Allur
undirtónninn í meöferö okkar er að
hvetja þá sem til meöferöar koma til
þátttöku í starfsemi AA-samtakanna.
Það er reynslan aö oftast er ástæöan
fyrir því aö menn falla sú að þeir hafa
hætt að sækja fundi hjá AA-samtökun-
um. Við hvetjum sjúklinga okkar til
þess að sækja þar fundi, a.m.k. einu
sinni í viku. Hjá okkur hljóta þeir
undirstööuna en þaö eitt er ekki nóg.
Hvemig erháttaösamstarfiSÁAviö
útlendinga?
— Þaö hafa alltaf verið töluverð
samskipti viö meöferðarstöövar í
Bandaríkjunum, einkum Freeport í
fyrstu, en síöan höfum viö einnig átt
mikil samskipti við Edgehill-sjúkra-
húsiö. Okkar starfsmenn hafa mikiö
sótt þangaö námskeiö og margir oftar
en tvisvar og oftar en þrisvar. Við höf-
um nú haft í gangi skiptiprógramm
viö Edgehill-sjúkrahúsiö i 4 mánuöi.
Viö höfum skipst á starfsmönnum,
sem eru mánuö í einu, Bandaríkjamað-
ur hér, og Islendingur úti. Þaö er ætl-
unin aö halda þessu áfram út næsta ár.