Dagblaðið Vísir - DV - 21.06.1985, Side 5

DV. FÖSTUDAGUR 21. JUNI1985.
5
Fréttaljós — Fréttaljós — Fréttaljós
„ÞRJU KLOK UTSPIL”
„Þetta snerist fyrst og fremst um
flokkapólitík á timabili. Ultrakomm-
amir höföu þá „fallegu hugsjón” aö
leiöarljósi aö koma rikisstjóminni
frá,” sagöi einn viömælenda DV. I
siðustu viku geröust merkilegir hlut-
ir i samningaviðræðum VSI og ASI
sem enduðu meö undirritun samn-
inga um hádegisbil á laugardag.
Siðasta samningabtan stóö frá
klukkan flmm á föstudagseftirmiö-
dag fram yfir hádegi á laugardag. Sú
lota kom á óvart, hún var nánast
yfirstaðin áöur en fólk almennt átt-
aöi sig á þvi aö hún stæöi ySr.
Undir morgun á fimmtudag stóðu
menn upp frá samningaboröum i
Garöastræti og þau boö bárust að
slitnaö heföi upp úr viöræðum. En
rúmum sólarhring siöar er aftur sest
niður og því vaknar spurningin;
hvaö geröist á þessum stutta tíma?
Viö munum reyna aö feta okkur eftir
atburöarásinni þennan sólarhring
og höfum spjallaö viö nokkra aðila
sem voru í innsta hring atburðarás-
arinnar.
órólega deildin
Einn nefndi leik „ultrakomma” —
annar kallaði þann hóp órólegu deild-
ina i Alþýöubandalaginu. Viö bárum
þessi ummæli undir aðila sem átti aö
vera utan i þeim hópi. Hann sagði:
„Ætli þetta hafi ekki veriö verk blá-
svartra íhaldsmanna og kolgrænna
framsóknarmanna sem barist hafa
fyrir þvi aö halda lífi í þessari rikis-
stjóm.”
En hverra verk var þaö aö upp frá
samningaborðinu var staðið á laug-
ardag meö nýundirritaðan samning?
Að sjálfsögöu hafa þeir átt stærstan
þátt i árangrinum þeir Magnús
Gunnarsson, framkvæmdastjóri
Vinnuveitendasambands Islands, og
Asmundur Stefánsson, forseti Al-
þýöusambands Islands. Til viðbótar
er einn nefndur, það er Karl Steinar
Guðnason, varaformaður Verka-
mannasambands Islands. Hans þátt-
ur þessar ögurstundir á lokastigi
samninga var stór. Samfiokksmaöur
hans, Karvel Pálmason, verkalýös-
leiötogi i Bolungarvik með meiru,
átti líka drjúgan þátt i þvi aö málið
er aö mestu leyti i höfn. Enn vantar
aö bera samningana upp i aöildarfé-
lögumASI.
Alveg rothögg
Samningaviðræður ASI og VSI
vom óvenjulegar aö þessu sinnl Þaö
sem sérstæöast var í þeim viðræöum
var tilboð VSI, „þetta var asskoti
klókt hjá þeim,” sagöi einn verka-
lýösleiötoginn og bætti við, „þeir
hafa rænt okkur þrjátiu prósentum
af kaupmætti og svo koma ræningj-
amir og bjóöa okkur gull og græna
skóga — eins og góöu strákarnir.
Hvaö gátum við gert? Þaö var allur
vindur úr okkur. Þetta eru friðsemd-
arriddarar, ekki satt? En niöurlæg-
ing veritalýöshreyfingarinnar er
mikil aö ganga aö þessum samning-
um, alveg rothögg.” Þessi sami horf-
ir til löngu liöinna daga, „þegar maö-
ur stóð upp yfir haus í slag í barátt-
unni,” eins og hann segir. „Alþýðu-
sambandiö hefm- breyst úr baráttu-
félagi i reiknistofnun. Þeir skiptast á
reiknidæmum Magnús og Asmund-
ur. Þaö þarf ekki lengur baráttuand-
ann í verkalýösforystuna, tölvan er
kominístaðinn”.
Þessi viömælandi okkar segir aö
mönnum í verkalýösfélögunum hafi
ekld veriö stætt á því að hafna kaup-
hækkun á þeirri sem í boði var frá
„friösemdaLriddurunum”.
Sögur fara af „ultrakommunum” í
fremstu línu sem sögöu aö sjálfsagt
væri aö halda viöræöum áfram viö
VSI, svo lengi sem enginn árangur
næöist.
Þessi ummæli hafa verið borin
undir menn en enginn vill kannast
viö að hafa heyrt þeim fleygt. Þau
eru eignuö Kolbimi Friöbjarnarsyni
áSiglufiröL
Baksviðs í samningaviðræðum
Kreppan í kringum
Guðmund J.
Eitt af þvi sem strandaöi á um
tíma var kreppan í kringum Guö-
mund J. „Hann veldur ekki hlutverki
sinu eöa hlutverkum,” sagöi einn
samningamaöur úr hópi ASI. Guð-
mundur J. er formaður Dagsbrúnar,
formaöur Verkamannasambands Is-
ræöum sem kunnugt er. Helstu
ágreiningsefni voru úrbætur fyrir
fiskvinnslufólk. Niu manna nefnd
haföi verið sett á laggimar og átti að
huga sérstaklega aö samningamál-
um þess hóps. I þeim hópi voru Sig-
rún Clausen á Akranesi og Jón Kjart-
ansson Vestmannaeyjum. Þegar
kröfur fiskvinnslufólks vom settar
fram sögðu forsvarsmenn VSI aö
Tillaga Karls Steinars
. A fimmtudag var haldinn fundur
í miöstjóm ASI. Þar kom fram að
menn vildu halda viðræðum áfram.
A föstudagsmorgun klukkan tiu hefst
fundur í Framkvæmdastjórn Verka-
mannasambands Islands. Þar ber
Karl Steinar upp tillögu sem sam-
þykkt var samhljóða. Viðstödd voru
þar Sigrún Clausen frá Akranesi og
Magnús Gunnarsson, framkvœmdastjóri Vinnuveitendasambandsins, og Ásmundur Stefánsson, forseti
Alþýðusambandsins, takast i hendur að lokinni samningagerðinni. Að baki sóst Björn Þórhallsson, vara-
forseti Alþýðusambandsins.
lands og þingmaöur. „Hann er aö
missa stöðuna innan flokksins og er í
dag að ganga erinda þeirra sem
hann baröist áöur gegn, hann er
bandingi Trotskyistanna I Alþýðu-
bandalaginu”.
Guömundur J. er greinilega i and-
stööu viö gerö þessara skammtíma-
samninga. Eftir honum hafa veriö
höfö þessi ummæli i dagblaði: „Viö
verðum ekki meö i svona samflotum
áfram og munum ekki láta reka okk-
ur í svona stíu aftur”. Guðmundur J.
viröist vera á milli tveggja elda eöa
margra og allósáttur viö aöstæöur.
Við hlið hans hjá Dagsbrún er
Þröstur Olafsson, sá sem sér um
reiknidæmin. „Honum var ætlað
stjömuhlutverk hjá Dagsbrún sem
erfiðlega hefur reynst að uppfylla,”
sagöi einn viömælenda okkar úr hópi
krata.
Hver átti að leiða
flokkinn?
þær kröfur væru það flóknar og ítar-
legar aö margar vikur tæki að vinna
úr þeim. A þessu mun hafa strandað
Texti:
Þórann Gestsdóttir
eftir tólf tima fund sem lauk á
fimmtudagsmorgun. „Þaö er greini-
legt að þarna ráða mestu menn sem
vilja frekar baráttu og fórnir en
ávinning,” sagöi þá Magnús Gunn-
arsson. önnur aöildarfélög innan
ASI höföu falliö frá sérkjarasamn-
ingum en Verkamannasambandið
eitt sér stóð fast við sinn keip.
„Mér var nánast fleygt á dyr úr
Garðastrætinu,” sagði JónKjartans-
son úr Vestmannaeyjum um þá
stund er viöræöur slitnuöu þennan
morgun. Jón sat ekki síöasta samn-
ingafundinn.
Jón Kjartansson Vestmannaeyjum,
sem áöur voru nefnd. Þau greiddu
bæði tfllögu Karls Stanars atkvæöi
sitt. Eftir á hafa þau bæöi sagt i blöö-
um að þau væru ósátt viö samning-
ana. Jón var spuröur hvers vegna
hann heföi samþykkt tillögu Karls
Steinars og hann svaraöi: ,ÍIg vildi £á
aö sjá framhaldiö”.
Tillaga Karls Steinars Guönasonar
var svohljóðandi: ,^'ramkvæmda-
stjórn VMSI samþykkir aö óska nú
þegar eftir áframhaldandi viðræðum
viö VSI um gerö skammtímasamn-
ings til áramóta. I þeim samningi
veröi lögö megináhersla á aö hindra
þaö kaupmáttarhrap sem nú á sér
staö. Jafnframt verði á samnings-
tímabilinu unnið aö sérstökum úrbót-
um til handa fiskverkunarfólki, bæði
hvaö varöar kaupgjald, atvinnu-
öryggi og almenn réttindamáL”
Snögg viðbrögð VSÍ
Að loknum fjögurra tima fundi hjá
Framkvæmdastjóm VMSI og aö til-
lögunni samþykktri var boöum kóm-
iötil Vinnuveitendasambandsins. Og
þaö skipti engum togum, samninga-
f undur var haf inn þremur tímum síö-
ar og samningar i höfn eftir tuttugu
tíma törn eða þar um bil. A þann
fund barst svohljóðandi yfirlýsing
frá Steingrími Hermannssyni forsæt-
isráöherra: „Forsætisráöherra mun
beita sér fyrir því á vettvangi ríkis-
stjórnar, aö þeim markmiöum, sem
lýst er í samkomulagi Verkamanna-
sambands Islands og Vinnuveitenda-
sambands Islands um málefni fisk-
vinnslufólks verði náð, meöal annars
meö tilstyrk atvinnuleysistrygginga-
sjóös”.
Ætlunin er að koma á fót nefnd sem
á aö fjalla sérstaklega um málefni
fiskvinnslufólks m.a. atvinnuöryggi
þessa fólks.
Klókur leikur
Framlengdir samningar til ára-
móta eru næstum í höfn, eftir er aö fá
samþykki félaga i einstökum aðild-
arfélögum. Flestir anda léttar yfir
endinum, en meðalhækkun launa-
fólks er 14,5%. Mest er hækkun fólks
með lágmarkstekjur eöa 16,8% á
timabilinu.
Menn deila þó enn um hvort rétt
hafi verið á málum haldið og hvort
nægilegur árangur hafi verið þegar
upp var staðiö. Við ljúkum þessu
fréttaljósi, þar sem reynt hefur veriö
aö skyggnast baksviös i herbúöir
samningamanna, með ummælum
eins verkalýösleiðtogans sem sagöi:
„Vinnuveitendasambandiö átti þrjú
klók útspil sem riöu baggamuninn. I
fýrsta lagi aö bjóöa upp á samninga
og koma aö fyrra bragöi meö tilboð,
viö stóðum eins og glópar þá. Síðan
að bjóða upp á skammtímasamn-
inga, þaö var herbragð númer tvö,
og númer þrjú að láta slitna upp úr
viðræðunum. Þaö var aldeilis þaö
klókasta, en þeir tóku „sjensinn” og
unnu”. Þessi rödd er ekki úr herbúö-
um vinnuveitenda.
Og þá hafa menn komiö auga á
einn möguleika enn sem hugsanlega
hefði verið gripiö til ef ekki heföi
samist. Einhverjir vinnuveitendur
hefðu auglýst kauptaxta þá sem til-
boö VSl gekk út á og vericalýösfor-
ystan haföi hafnað. Þá hefði fleygur
stór veriö rekinn í verkalýðshreyf-
inguna og því sums staðar myndast
skörðaf.
En samningar tókust og haust-
kosningum að líkindum afstýrt. Ráö-
stafanir ríkisstjómarinnar á næst-
unni og þróun efnahagsmála mun
svo ráða úrslitum um hvort þetta
hafi verið góðir samningar og kaup-
mátturinnverðiviðunandi. -ÞG
En hvemig sem menn vilja túlka
stöðu Guðmundar J. hefur hann
sjálfur sagt aö hann og samherjar
hans muni á næstunni taka stöðuna
til athugunar.
A fimmtudagsmorgun, þegar upp
úr viðræðum ASI og VSI slitnaög
uröu raddirnar háværar sem töluöu í
alvöra um kosningar í haust. Þjóð-
viljinn birti forsiöufrétt um aö kippt
heföi veriö i spottana af íhaldinu og
stefnan tekin á haustkosningar. Slíkt
hefur veriö borið til baka. Aðrir en
Þjóöviljamenn segja aö kommarnir
hafi áttaö sig á þvi aö haustkosning-
ar kæmu verst niður á þeim s jálf um.
„Hver heföi svo sem átt aö leiða
flokkinn í þeim kosningum,” sagði
einn, sem allur vindur er úr, verka-
lýösleiötogL Þeir sem heföu unnið á
mikið við kosningar, ef dæma má eft-
ir skoðanakönnunum, era kratamir.
Samkvæmt kenningum heföu þeir átt
aö sjá sér hag i þvi aö samningavið-
ræöur vora í hnút og sigla i kosning-
ar. „Á svo lágkúralegu plani vinnum
viö ekki,” hefur varaformaöur
Verkamannasambandsins látiö hafa
eftir sér. Og kratamir bratu múrinn.
Fleygt á dyr
A fimmtudag slitnaöi upp úr viö-