Dagblaðið Vísir - DV - 12.11.1985, Side 10

10
DV. ÞRIÐJUDAGUR12. NOVEMBER1985.
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Útlönd
GYÐINGAFLOTTI
FRÁ
ÍSRAEL
Á sama tíma og ísrael leggur að
Kremlstjórninni að leyfa fleiri
sovéskum gyðingum að flytja það-
an til gyðingaríkisins við Miðjarð-
arhafið veldur það þeim áhyggjum
að stöðugt fjölgar hinum sem flytja
vilja frá Israel.
Þótt aldir séu upp við þá draum-
sýn síonista að sameina gyðinga-
þjóðina í fyrirheitna landinu hafa
margir ísraelar gefið þær hugsjónir
upp á bátinn til þess að leita betra
lífs erlendis.
Sú var tíðin að skammarlegt þótti
og óþjóðhollt að flytja úr landi.
Efiiahagsástandið, erfið lífskjör,
vonbrigði með pólitíkina, mögnuð
af óánægju með innrásina í Líban-
on, og þriggja ára langt hernám
þar hafa breytt þessum viðhorfum.
- Hebreska orðið yfir brottflutning
úr landi er „yerida“. Frummerking
þess var að láta undan síga svo að
blæbrigði orðsins þykja fremur
neikvæð.
Flutningur fastur í þjóðarsál-
inni
Það er erfitt að finna nákvæmar
tölur um brottflutninginn úr landi.
Fáir ísraelar vilja kannast við að
ætla að vera nema örfá ár í burtu.
Hið opinbera flokkar þá sem brott-
flutta sem lengur eru erlendis en
fjögur ár. Frá stofnun ísraelsríkis
1948 eru þeir taldir um 300.000.
Fyrir skemmstu hófst hið opin-
bera handa við að lokká hámennt-
að fólk meðal brottfluttra gyðinga
í Bandaríkjunum aftur til Israels
að námi loknu. Innan hersins er
hafin krossferð til þess að telja
dátana ungu á að flytjast ekki af
landi brott strax og þeir hafa lokið
herskyldu. - „Takmark Israels er
að vera gyðingaríki, að fá þangað
gyðinga til að setjast að. Því finnst
mönnum eitthvað hafa brugðist
þegar önnur og þriðja kynslóð Isra-
elsmanna vill flytja brott,“ segir
Jaacov Tsur innflytjendaráðherra
í viðtali við Reuter.
„Flutningar úr landi hafa alltaf
verið þáttur í sögu ísraels. Framan
af fluttu þó ekki aðrir úr hinu
nýstofnaða ríki en þeir innflytjend-
ur sem ekki gátu aðlagast. Nú fer
stöðugt íjölgandi þeim sonum og
dætrum þjóðarinnar sem vilja
fara,“ sagði hann.
Hylja andlit sitt
Daglega eru biðraðir við sendiráð
Bandaríkjanna í Tel Aviv. Þar eru
árlega veitt 2000 innflytjendaleyfi
til Bandaríkjanna. Sendiráðs-
mönnum segir svo hugur að enn
fleiri Israelar flytjist þangað leyfis-
laust.
Niðurstöður nýlegrar skoðana-
könnunar gáfu til kynna að 7,7%
ísraela töldu koma til greina að
flytja úr landi. Önnur 20% töldu
brottflutning vel réttlætanlegan. -
Tsur ráðherra sagðist eimmitt hafa
áhyggjur af því að fyrri andúð á
flutningi úr landi hefði rénað. „Ég
þekki enga foreldra sem gleðjast
við það að börn þeirra flytji úr
landi. En það þykir orðið boðlegri
kostur en áður.“
Ekki er laust við að útflytjendur
fyrirverði sig fyrir að yfirgefa
landið sem þarfnast þeirra ef til
nýrra átaka kæmi við araba eða til
að halda gyðingum í meirihluta. I
Austantjaldsgyðingar ð leið til
landsins helga. Samtimis er
hafinn fólksstraumur burt aftur
frá Ísrael.
sjónvarpsþætti um „yerida" ósk-
uðu væntanlegir útflytjendur þess
að nöfnum þeirra og andlitum yrði
haldið leyndum. Fréttamaður Reut-
ers ætlaði á dögunum að ræða við
sex ísraela um brottflutningsáætl-
anir þeirra. Allir nema einn synj-
uðu viðtals. Sá vildi þó ekki láta
nafngreina sig.
Sænsk pólitík
erfyrirmyndin
Aðalástæðan fyrir óyndi hans i
föðurlandinu var hin pólitíska ólga
sem engan endi fær, ennfremur
verðbólgusjúkt efnahagsástandið.
„Ef við byggjum við líkt efnahags-
líf og í Bandaríkjunum og póli-
tíska kyrrð á borð við það sem
gerist í Svíþjóð gæti ég lifað góðu
lífi hér,“ sagði hann. - Hann er
ennfremur óánægður með kjör sín
sem lærður vélstjóri og eins mán-
aðar herskyldu á hverju ári. Hann
langar að freista gæfunnar í Ástr-
alíu. „Ef ekki hefði verið sóað fé
og lífi 600 hermanna í innrásina í
Líbanon hefði verið unnt að bjóða
betri kjör,“ segir hann.
Dimmar horfur í atvinnulífinu
Embættismenn kvíða því að at-
vinnuleysi fari í hönd. Það fór upp
í 8% eftir síðustu sparnaðarráð-
stafanir á efnahagssviðinu. Það
gæti ýtt undir enn fleiri, bæði
tæknimenntaða og óiðnlærða, að
leita fyrir sér í öðrum löndum. Tsur
ráðherra er að drukkna í bréfaflóði
frá foreldrum sem æskja þess að
hann verði uppkomnum börnum
þeirra úti um atvinnu svo að þau
flytjist ekki af landi brott.
Ráðuneyti hans setti upp iðnsýn-
ingu sem einnig heimsótti New
York, Toronto, San Jose og Los
Angeles. Tilgangurinn var að telja
eitthvað um 38 þúsund menntaða
ísraela, sem taldir eru búa í Banda-
ríkjunum, á að flytja heim aftur.
Með það í huga að nýbrautskráðir
hermenn eru mjög líklegir útflytj-
endur hafa embættismenn og
stjórnendur hersins tekið höndum
saman um að beina þeim beint í
störf þegar þeir ljúka herþjón-
ustunni.
Til þessa virðist sú viðleitni ekki
hafa haft mikil áhrif.
STRENDUR OC AR
PÓLLANDS MENGADAR
Milljónir smálesta skólps renna
linnulaust í ár Póllands og síðan
til sjávar, nefnilega Eystrasaltsins.
Gripið hefur verið til þess að loka
strandlengjum af heilbrigðisástæð-
um. Pólska vísindaakademían skil-
aði nýlega skýrslu þar sem
Gdansk-flóa og 26 öðrum svæðum
í Póllandi var lýst sem stórslysa-
svæðum af völdum mengunarinn-
ar.
Umhverfisverndarsinnar hafa
sakað ríkisverksmiðjur um að fara
á svig við lögin með því að láta
ósíaðan úrganginn beint í sjó og
vötn. Stórborgir eins og Varsjá
leiða skólpið beint út í næsta fljót.
Hótelum, sem standa á bökkum
Vislu, í næsta nágrenni Varsjár,
hefur verið lokað. Það þýðir ekki
að bjóða neinum skólpfjörurnar
íyrir baðstrendur. Sum hafa staðið
lokuð árum saman. - Enn leyfist
mönnum þó að synda við Sopot sem
Haffner, læknir Napóleons keisara,
gerði frægan meðal baðstaða. Þar
er skólpið líka leitt hjá og beint
út í sjó.
Opinberað fyrir mistök
Ríkisstjómin gagnrýndi skýrslu
akademíunnar. Um hana var sagt
að hún byggðist á úreltum upplýs-
ingum og að hún gerði úlfalda úr
mýflúgu. Skýrslan hafði ekki verið
birt í heild sinni en Varsjárblaðið
Zycie Warszawy vitnaði fyrír mis-
tök í einstaka kafla hennar.
Hin bönnuðu verkalýðssamtök,
Eining, vöruðu nýlega við því að
Pólland væri komið á fremstu nöf
stórhörmungar á umhverfisvernd-
arsviði. „Ef við ekki hættum að
dæla skólpinu til sjávar eftir Vislu,
Oder og ám með ströndinni sjá
Pólverjar fram á að tapa fiskimið-
um sínum og ferðamannastöðum
meðfram allri strandlengjunni,"
sagði í yfirlýsingu samtakanna.
Af opinberri hálfu harmaði
stjómamefnd að Pólland hefði
ekki staðið við skuldbindingar
Helsinkisáttmálans frá 1974 um
verndun Eystrasaltsins.
Eitrað vatn og sjálfdauður
fiskur
Þessi nefnd sagði að vonir til
þess að afstýra mætti hinu versta
byggðust á áætlunum um tvær
skólphreinsistöðvar sem reisa skal
við Gdansk og Gdynia. Mikið
vantar þó á að þær verði starf-
hæfar. Veldur því skortur á fjár-
veitingum, byggingarefni og mann-
afla.
Andrzej Majorkowski, forstöðu-
maður umhverfisvama í Gdansk
og nágrenni, gaf í skyn við frétta-
mann Reuters að fullyrðingar
umhverfisverndarsinna væru stór-
lega ýktar. „Flóinn er í stórháska
að vísu en hörmung er þetta ekki
orðin enn,“ segir hann.
Um 70% alls skólps, sem í flóann
rennur, eru óhreinsuð eða hafa
ekki hlotið neina meðferð. Maj-
orkowski vonast til þess að opna
megi aftur sumar strandlengjurnar
1990 þegar nokkrar fyrirhugaðar
hreinsistöðvar hafa verið teknar í
notkun. - Hann viðurkennir þó að
Mengunin i óshólmum Vislu hefur leitt til fiskadauða og skólpið úr
pólsku ánum gerir sitttil að stuðla að „dauða Eystrasaltsins".
Einingu hafi orðið nokkuð ágengt
með því að beina athyglinni að
vandamálinu. 1980 var efnt til
mikilla mótmæla í Gdansk út af
menguninni. Var þá borið á borð
fyrir embættismenn eitrað vatn og
sjálfdauður fiskur.
Dauði Eystrasalts
Majorkowski vill kenna stjórn-
málamönnum áttunda áratugarins
og verksmiðjum, byggðum af Vest-
ur-Evrópumönnum, um að hægt og
hægt er Eystrasaltið að deyja. Þeir
hafi ekki sést fyrir við að auka
framleiðnina. Eins og víða þar sem
iðnaður mengar vötn hefur hver
verksmiðjan af annarri sprottið
upp við Gdansk-flóann. Hann er
um 150 km á breidd með Pólland
að vestanverðu en Svoétríkin að
austanverðu. Ef þetta viðgengst
áfram hömlulaust eyðist allt súr-
efni í flóanum, eiturloft myndast
og allt sjávarlíf deyr.
„Þetta hefði getað endað með
ósköpum ef þróunin hefði ekki
verið stöðvuð," segir Majorkowski.
- Gagnrýnendur segja að það geti
enn orðið.
Opinberar skýrslur segja að tveir
milljarðar rúmmetra af skólpi séu
látnir renna í yfirborðsvatn ár
Umsjón: Þórir
Guðmundsson og
Guðmundur Pétursson
hvert í Póllandi. Þar við bætast 1,6
milljarðar rúmmetra af skólpi sem
að vísu á að heita eitthvað hreinsað
en ekki nægjanlega.
Máttlaus lög
Stefan Jarzebski umhverfismála-
ráðherra sagði í þinginu í sumar
að Pólland þyrfti að reisa að
minnsta kosti 7.000 hreinsistöðvar
til að gera allt skólpið skaðlaust. I
fyrra voru samþykktar áætlanir
um smíði á 153. Umhverfisverndar-
sinnar viðurkenna að fé muni
skorta til þessara hluta á meðan
Pólland sé að rífa sig upp úr efna-
hagskreppunni. Blöð hafa samt
hnýtt í yfirvöld fyrir að fylgja ekki
eftir gildandi mengunarvarnarlög-
um.
I grein, sem birtist undir fyrir-
sögninni „Máttlaus lög“, komst
vikuritið Odrodzenie svo að orði:
„Það hljómar svo sem nógu ógn-
vekjandi þegar ráðuneytið fullviss-
ar okkur um að hvert iðjuver, sem
ekki rekur hreinsistöð, eigi yfir
höfði sér himinháar fjársektir.
Sennilega verður því samt ekki
komið við í reyndinni. Hver mundi
láta loka þúsundum iðjuvera....?"
Blaðið bar vatnseftirlitsmönnum
á brýn að vera úr hófi mildir við
mengunarvalda. Fullyrti það að
sum iðjuverin fengju hjá þvi opin-
bera lækkun á sektunum. Greinar-
höfundur sagði að þrátt fyrir vatns-
verndarlögin, sem eru frá 1961,
væri sóðalegur sannleikurinn sá
að umhverfisvernd í Póllandi væri
lítið annað en orðin tóm.