Dagblaðið Vísir - DV - 14.11.1985, Blaðsíða 10

10
DV. FIMMTUDAGUR14. NOVEMBER1985.
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Útlönd
blaðamanna sem tóku nýlega viðtal
við Reagan forseta. Hann sagði eftir
fundinn: „Ef dæma á af því sem
bandaríski forsetinn sagði okkur í
viðtalinu þá reiöir hann sig á að bara
það að mæta á leiötogafundinn sé
gott áróðursbragð, án þess að hann
hafi nokkrar fyrirætlanir um að gefa
svo mikið sem þumlung eftir varð-
andi aöalmálin sem skipta sköpum
f yrir allt mannkyn. ’ ’
Þaö er þetta djúpstæða vantraust
á Ronald Reagan sem stjómar hugs-
un Kremlverja, nú viku fyrir upphaf
fundarins í Genf. Þeir líta með sökn-
uöu til slökunaráranna þegar Nixon
og Brésnéf funduðu og sömdu.
Embættismenn sjá toppfundinn nú
sem upplagt tækifæri til að koma aft-
ur á slíku andrúmslofti gagnkvæms
samningavilja, en þeir óttast að
Reagan hafi í raun engan áhuga á
sliku.
Þeir taka geimvarnaáætlanir
Bandaríkjamanna sem dæmi.
„Enginn ímyndar sér að Reagan
ætli að gefa upp á bátinn stjörnu-
stríðshugmyndimar á einni nóttu,”
sagði einn embættismaður í Moskvu.
„En hann verður að sýna það að
hann viðurkenni að Sovétríkin eigi
líka hagsmuna að gæta.”
Hagsmunir Sovétmanna, að slök-
unarstefnan verði aftur ofan á, eru
efnahagslegir. Á meðan þeir neyðast
til að keppa við Bandaríkjamenn í
uppbyggingu herstyrks, verða þeir
að taka til þess peninga sem annars
hefði veriö hægt að nota til uppbygg-
ingar innanlands. Gorbatsjov hyggst
auka þjóðarframleiðslu og bæta lífs-
kjör Sovétmanna. Það getur hann
ekki ef honum finnst hann veröa að
auka útgjöld til að halda í viö Banda-
ríkjamenn.
Sovétmenn sjá því vopnatakmörk-
unarmál sem aðalmál leiötogafund-
arins. Aukamálin eru hins vegar mál
sem Bandaríkjamenn hafa gefið í
skyn að þeir vilji halda í brennidepli.
Það eru mannréttindamál, svæðis-
bundin átök og annað slíkt.
Lagt hefur verið hart að Reagan
Bandaríkjaforseta að halda hart
fram málum sovéskra andófs-
manna, en ólíklegt þykir þó að
árangur í mannréttindamálum sé
nauðsynlegur til aö Bandaríkjamenn
slaki til í afvopnunarmálum.
Jack Matlock er einn aöalráðgjafa
Reagans um Sovétríkin. Hann ræddi
við íslenska fréttamenn þegar hann
var hér á ferö eftir heimsóknina með
Shultz utanríkisráðherra til Moskvu.
Hann sagði að mikilvægt væri aö ná
árangri hvaö varðaði mannréttinda-
mál, brot sem Bandaríkjamenn
segja að Sovétmenn hafi framið á
SALT-samningum, svæðisbundin
átök og annað, en að árangur á þeim
sviðum væri ekki nauðsynlegur til aö
hægt væri að ná árangri í vopnatak-
mörkunarviðræðum.
„Eitt það skaðlegasta í samskipt-
um okkar við Sovétmenn hefur verið
valdbeitingarárátta Sovétríkj anna.
Þetta er vissulega mál sem verður
að ræöa um ef takast á að minnka
spennu. Vopnatakmarkanir eru ann-
að mál sem er mjög mikilvægt. Það
má ætla aö mönnum takist betur að
semja um slíkar takmarkanir ef
hægt er að semja um minnkun
spennu.”
Hnúturinn í þessu dæmi virðist því
vera sá að Bandaríkjamenn vilja að
spenna verði minnkuð til aö hægt
verði að semja um vopnatakmarkan-
ir, en Sovétmenn vilja að samið verði
um vopnatakmarkanir til aö spenna
geti minnkað.
Á laugardag flutti Ronald Reagan
ræðu sem var útvarpað beint yfir
Sovétríkin. I ræðunni sagði Reagan
að Bandaríkin væru Sovétmönnum
engin ógnun og að geimvarnaáætlun-
in ætti að stuðla að friöi.
Stjórnmálasérfræðingar segja aö
hörð viðbrögð Sovétmanna viö boö-
skap Reagans sýni svartsýni þeirra
á aö nokkur árangur muni nást í
Genf. Dagblöð í Sovétríkjunum sök-
uöu Reagan um að leika sér að orð-
um, falsa staðreyndir og stunda
áróöursbrellur.
Tass sagði að svo virtist sem
„fylgdarmenn forsetans heföu sett
sér það markmið að skipta á óupp-
byggilegum skoðunum sínum um
aðalmálin, og orðagjálfri um frið”.
Umsjón Þórir Guðmundsson
Toppfundurinn í Genf á þriðjudag:
SVARTSÝNI
UM NOKKURN
ÁRANGUR
Þungskýjaö virðist ætla að vera samninga. kanadísk málefni, sagði um helgina ef fundurinn yrði bara „kurteisisviö-
yfir leiðtogafundi Reagans og Gor- Undanfarna daga hafa sovéskir að Sovétmenn vildu sjá beinan ræður eða samningar um aukamál”.
batsjovs. Sovétmenn ásaka Banda- sérfræðingar og blaðamenn lýst árangur af viðræðunum. Gennady Shiskin, varayfirmaður
ríkjaforseta um að hafa lítinn áhuga þungum áhyggjum yfir því að „Okkur munu þykja viðræðurnar Tass fréttastofunnar, sagði að Ron-
á árangri af fundinum. Bandaríkja- Bandaríkjamenn virðist hafa litinn vel heppnaöar ef okkur miðar áfram ald Reagan mundi meö fundinum
menn segja óraunhæft að búast við áhuga á að gefa eftir á fundinum í varðandi aðalmálin,” sagði Arbatov reyna að bæta ímynd sína, án þess að
einhverjum stórasamningi, heldur Genf, 19. og 20. nóvember. Georgi Ar- við tékknesku fréttastofuna Ceteka. gefa nokkuð eftir hvað varöar af-
verði fundurinn fyrsta skrefið í at- batov, hinn áhrifamikli yfirmaður Hann sagði að Moskvumönnum vopnunarmál.
burðarás sem kunni síðar að leiða til stofnunarinnar um bandarísk og myndi ekki þykja það góður árangur Shiskin var einn þeirra sovésku