Dagblaðið Vísir - DV - 05.12.1985, Qupperneq 10

10
DV. FIMMTUDAGUR 5. DESEMBER1985.
Utlönd Utlönd Utlönd Utlönd
AÐ LIFA í FELUM
ÍTVÖOGHÁLFTÁR
- DV RÆÐIR VIÐ ÍRANSKAN LIÐHLAUPA
Frá Gissuri Pálssyni, fréttarit-
ara DV i Álaborg:
Hann heitir Rasem Damiri. Hann
var á flótta í íran í tvö og hálft ár.
Hann er liðhlaupi úr íranska hern-
um. Hann hefur lokið þremur árum
í læknisfræði.
Hann skaut fangana
„í Iran var stríð og bylting. Sumir
flúðu frá stríði, sumir frá bylting-
unni. Ég flúði frá stríði.
Ég las læknisfræði við háskólann
og var langt kominn með þriðja
árið er ég var kallaður í herinn.
Allir skólafélagar mínir voru einn-
ig kallaðir í herinn. Við gegndum
störfum sjúkraliða á vígstöðvunum
og máttum þola sitt af hverju.
Þetta var alveg hryllilegt. T.d.
voru tvenns konar hermenn, hinir
svokölfuðu Pastar sem voru sér-
stakir hermenn Khomeini og hinir
þessir venjulegu hermenn. Við
urðum að hjúkra Pöstunum á
undan hinum, óháð því hvort þeir
væru í bráðri lífshættu. Það var
ægilegt, deyjandi hermaður sem
maður gat bjargað en mátti það
ekki af því að maður þurfti að
hjúkra lítt meiddum Pasta.“
- Hvað með sára íraka?
„Venjulega gerðu þeir árásir á
milli kl. 2 og 8 á nóttunni - mjög
reglusamir verð ég að segja.
Eitt sinn höfðum við tekið 30
særða íraka til fanga. Ég var send-
ur eftir vörubíl til þess að flytja þá
í fangabúðir þar sem gert yrði að
sárum þeirra. Þegar ég kom aftur
sagði varðmaðurinn, sem gætti
fanganna, að málið væri feyst, ég
gæti snúið mér að öðrum verkum.
Ég spurði hvað hefði gerst. Varð-
maðurinn svaraði að hann hefði
ekki nennt að bíða lengur og líflá-
tið hópinn. Þama flaug mér í hug
fyrsta sinni að gerast liðhlaupi,
þessu vildi ég ekki taka þátt í.“
Flúði í sjúkrabíl
„Þama á vígstöðvunum var ég
síðan í átta mánuði. Loks kom að
því að ég særðist sjálfur og var
fluttur á spítala.“
- Særðist þú illa?
„Tiltölulega lítið. Ég var óþarf-
lega nálægt sprengju þegar hún
sprakk og fékk sprengjubrot í fót,
upphandlegg og í kinnina. Ég var
heppinn að því leyti að ég var flutt-
ur á þann spítala sem ég hafði
unnið á samtíma náminu, þannig
að ég þekkti hvern mann sem þarna
starfaði. Er ég fór að merkja bata
greip mig mikil löngun til að sjá
fólkið mitt aftur þar sem ég hafði
verið á vígstöðvunum samfleytt í
átta mánuði. Þetta var ekki leyft
og þá fór ég fyrir alvöru að huga
að flótta. Ég var búinn að liggja
þarna í mánuð er starfsmenn smyg-
luðu mér út af spítalanum í sjúkra-
bíl og ég komst heim til foreldra
minna.“
Liðhlaupi
„Nú var ég orðinn liðhlaupi.
Þegar ég kom heim til foreldra
minna brá fólki heldur betur í brún.
Ég var með ör á kinninni, haltraði
eins og þrífætt geit og átti erfitt
með stjórn annarrar handar. Þá
nótt flúði ég til Teheran til fólks
sem ég hafði kynnst er ég var í
náminu. Skömmu eftir að ég yfirgaf
heimili mitt komu tveir herbílar
fullir af hermönnum að leita að
mér. Enginn kannaðist við annað
en að ég lægi á spítala og þeir tóku
föður minn sem gísl. Hann sat í
gæslu í viku og hélt því ávallt fram
að hann hefði eins mikinn áhuga á
að sjá mig og stjórnin. Þeir slepptu
honumeftir viku.
Það er auðvelt að fela sig í borg
með millj. íbúa ef maður þekkir
einhvem sem vill hjálpa. I Teheran
bjó ég í tvö og hálft ár í felum á
daginn og starfaði við hjúkmn
annarra flóttamanna á nóttunni."
Frelsið kostaði 7000 dollara
„Mig langaði alls ekki að fara frá
fran. Þetta var mitt land og þama
vildi ég vera. En ég varð að fara,
líf mitt lá við. En hvert? það vissi
ég ekki.
Það varð að útvega leiðsögu-
mann til að fylgja mér yfir fjöllin
og inn í frelsið í Tyrklandi. Það
var mjög erfitt að finna slíkan
mann, það vom svo margir svikar-
ar sem komu flóttamönnunum i
hendur yfirvaldanna.
Sá sem ég bjó hjá fann loksins
einn sem mátti treysta. En hann
var dýr, 7000 dollara tók hann fyrir
að fylgja mér til Tyrklands og að
útvega falskt vegabréf."
Mútur
„Nóttina sem ég flúði íran fór ég
fyrst að kveðja foreldra mína. Það
var eríítt. Enginn vissi hvort við
sæjumst nokkum tíma aftur. Fjöll-
in vom morandi af hermönnum
sem leituðu manna eins og mín.
Það tók okkur sjö sólarhringa að
komast yfir fjöllin. Við ferðuðumst
á nóttunni og földum okkur á
daginn.
Þegar við komum til Tyrklands
vomm við aldeilis ekki hólpnir. Ef
maður mútaði ekki nánast hverjum
einasta manni, sem maður rakst á
við landamærin, þá gat maður átt
á hættu að verða framseldur til
baka til íranskra yfirvalda. Það var
ekki fyrr en við komuna til Istan-
búl að við vorum orðnir nokkuð
ömggir.“
Fífliö kastaði steininum
„Þarna var ég svo í tvo mánuði,
vissi alls ekki hvert ég ætti að fara.
Ég frétti af hinu friðsæla landi,
Danmörku, og þangað ákvað ég að
fara. Loksins, eftir að hafa lifað i
ótta í tæp 3 ár, var ég hólpinn.
Danir tóku mjög vel á móti mér
og ég var mjög ánægður með að
hafa valið Danmörku sem væntan-
legt heimili.
Ég varð var við strax í upphafi
hvaða vandamál flóttamanna-
straumurinn hefur í för með sér.
Ég var sendur til smábæjar þar sem
íbúatala var nálægt 300 manns og
vom 100 flóttamenn þarna fyrir.
Það er auðvelt að imynda sér að
íbúarnir vom ekki allt of hrifnir
af að fá okkur í heimsókn. Það er
erfitt að hýsa 100 óboðna. Stimpill-
inn, sem við fengum þama, var
slæmur, eitthvert fíflið hafði kast-
að steini í rúðu og við það fengum
við nafnið hryðjuverkamennirnir."
Kynþáttahatrið eykst
„Eftir að ég hafði fengið landvist-
arleyfi kom ég hingað tl Álaborgar
og hérna hef ég búið síðan.“
- Verður þú var við kynþáttahat-
urhjáDönum?
„Mér finnst kynþáttahatrið auk-
ast dag frá degi. Þegar maður
gengur um götur bæjarins og það
er hrópað á eftir manni útlendings-
djöfull, flóttasvín og maður kemur
síðan heim og horfir á fréttir af
ástandinu í íran líður manni virki-
lega illa. Þessi hróp götunnar ger-
ast æ oftar og ég er að byrja að
verða hræddur aftur.“
Ég ætla að reyna
- Nú hefur þú lokið 3 árum í
læknisfræði, ætlar þú að reyna að
halda áfram og skapa þér framtíð
í Danmörku sem læknir?
„Það er erfitt, ég hef lítið af
pappírum sem sanna að ég hafi
lokið þessum þremur árum að
mestu. Héma verð ég fyrst að læra
dönsku í eitt ár, síðan að stunda
undirbúningsnám fyrir háskólann
og síðan að reyna að komast inn í
skólann. Ég er í hinni svokölluðu
þriðju umsóknargrúppu. Fyrstir
em Norðurlandabúar, síðan koma
Evrópubandalagsbúar og síðasti
hópurinn er hinir svokölluðu aðrir.
Þeim hópi tilheyri ég. En ég ætla
að reyna.“
Umsjón: ÞórirGuðmundsson