Dagblaðið Vísir - DV - 24.05.1986, Qupperneq 4

48
DV. LAUGARDAGUR 24. MAÍ 1986.
„Aldrei frost í júlí“
Trausti Jónsson veðurfræðingur
hefur tekið saman úrýmsum gögnum
skemmtilegt rit sem fjallar um veður-
far á höfuðborgarsvæðinu. Trausti
vann verkið fyrir Skipulagsstofu höf-
uðborgarsvæðisins, en sú stofa er
rekin af Samtökum sveitarfélaga á
því svæði - og gengst stundum fyrir
útgáfu sérrita um málefni síns um-
dæmis.
Leikmanni virðist rit Trausta um
veðrið bráðnauðsynlegt, bæði til al-
mennrar upplýsingar um þennan
þýðingarmikla þátt í daglegu lífí
hvers manns og svo einnig til að
auðvelda áhugamönnum um veður
og veðurspá grundvöll til að standa
á vilji menn verða ögn vísindalegri
í tali sínu um veður. Höfuðborgar-
svæðið telst vera öll Kjósarsýsla,
Reykjavík, Kópavogur, Garðabær,
Hafnarfjörður og Seltjarnarnes.
Landslag hefur áhrif á hita
„Hitafar á höfuðborgarsvæðinu
ræðst í stórum dráttum af nálægð
hafsins," segir Trausti í samantekt
sinni. „Hitasveiflur eru hér minni en
innar í landinu, bæði einstaka daga
og svo í mánaðarmeðaltölum...Hiti
lækkar að meðaltali um u.þ.b. 0,6
gráður C við hverja 100 m yfir sjó.
Einstaka daga munar talsvert um
nærveru sjávarins, en hann dregur
úr hitasveiflum. Landslag hefur tals-
verð áhrif á hitafar. Flesta mánuði
ársins, en mest þó á vetrum, kólnar
loft talsvert yfir landi vegna útgeisl-
unar (langmest á nóttum). Oft gerist
þetta í tiltölulega grunnu lagi, sem
er stundum nokkrir metrar á þykkt,
en alloft tugir metra og stundum
meira. Ofan þessa tiltölulega kalda
lags er loft sem kólnar lítið. Ef land
er aflíðandi getur þetta kalda loft
runnið líkt og vatn í átt til sjávar.
Stórir hlutar höfuðborgarsvæðisins
eru þannig eins konar afrennslis-
svæði fyrir loft, sem kólnar í heiða-
löndunum suður og austur af
borginni, en streymir síðan í átt til
sjávar og kólnar enn þótt hitahækk-
un vegna niðurstreymis vinni hér
nokkuð á móti.“ (-t)
Vesturbærinn er vindabæli
Áhugamenn um veðurfar í Reykja-
vík og nágrenni hafa að sjálfsögðu
veitt ýmsum sérkennum athygli og
myndað sínar einka-kenningar um
veðurlag á einstökum svæðum, borg-
arhverfum, jafnvel götum. Vestur-
bærinn hefur t.a.m. löngum orðið að
sæta því að þar er talið vindasamara
en austan við læk. Trausti dregur
fram upplýsingar um vindáttir og
sýnir með svokallaðri vindrós. Þar
kemur fram að Hvalfjarðarstrengur-
inn svonefndi hefur sín áhrif í
Reykjavík en einkum þó í vestur-
hluta borgarinnar. Um vindrósimar
segir Trausti annars:
„Það sem almennt einkennir vind-
rósirnar eru mikil landslagsáhrif.
Grafarholt (sem og svæðin sunnan
og austan borgarinnar) er mjög und-
ir áhrifum lofts sem kemur ofan úr
heiðalöndunum. Á vindrósinni fyrir
Reykjavíkurflugvöll (sjá mynd) er
eftirtektarvert hversu sjaldan vindur
blæs af norð-austri. Sennilega stafar
það bæði af nálægð Esjunnar svo og
landslagi við flugvöllinn. Þessi
„vöntun“ á norð-austanátt kemur
einnig mjög vel fram á vindrósinni
frá Nesi, en þar kemur svokallaður
Hvalfjarðarstrengur vel fram...“
Sólskinsstundir flestar í maí
Á árunum 1951 til 80 voru sólskins-
stundir í Reykjavík að meðaltali 1289
á ári. Þær eru flestar í maí, eða 191,
en fæstar í desember - 4 talsins (sjá
mynd). Fjöll skerða nokkuð þann
tíma sem sól sést frá Reykjavík. Á
heiðskírum dögum í júní er sólskins-
stundafjöldi að meðaltali 17,9 stundir
en 16,5 í maí. í maí mælist sólskin
37% af þeim tíma sem verið gæti ef
alltaf væri heiðskírt. Þetta hlutfall
er hæst í maí og yfir 30% alla mán-
uði frá og með mars til og með
september, en er nokkru lægra aðra
mánuði. Sólskin varð mest svo að
vitað sé 1924 - 1631 klst., en minnst
1983 - 943 stundir.
Trausti Jónsson veðurfræðingur
segir í grein sinni að dagur sé talinn
heiðskír ef skýjahula sé til jafnaðar
minni en 1/5 af himinhvolfinu. Á
svipaðan hátt er dagur talinn alskýj-
aður ef meira en 4/5 hlutar himins
eru huldir skýjum. I Reykjavík voru
að meðaltali 14 dagar á ári heiðskír-
ir, en 187 alskýjaðir á árunum
1971-80.
Meðalhiti í Reykjavík í maímánuði
á árunum 1931 til 1960 er 6,9 gráður.
7,3 gráður ef tekið er mið af mæling-
um við Elliðaárstöð og 6,2 á Hólmi
nærri Rauðavatni. Meðalhitinn í
Reykjavík á árinum 1971 til 1980 er
í maí 6,2 stig og 6,7 við Elliðaárstöð.
Þetta er vissulega enginn hitabeltis-
hiti. Og raunar á fátt að treysta
varðandi hitastig í Reykjavík fremur
en annars staðar á landinu nema
hvað Trausti bendir á að aldrei hafi
mælst frost í júlí á höfuðborgarsvæð-
inu. -GG
mm
100 ■ | 1 [ llll!
60 Wmm ;:jSÍ:Íg:W:| mm iiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiii m WMMM I " ! lilii liiil mmm 111 ill ÍÍÍii:>iÍ:i Í:i:i:i:i:ii:: ■p . F 4 wsm
40 WBm &e£&sí3 11:111 X;X;X;XvX;X m WMM8& 11111 WMM mm iliii im l‘:Í:Í:Í:Í:Í::: IIIIl slliil llll 1111 111 iiiiii im Ii« 1111 llllll ÍiíXvÍiÍÍÍi
ii^iiíiiii: jjjj :v!vÉvX;!;íí wXvXwXv! 'ÍX-X-X'XóÍÍ í’::: x'- 111111 ■H IRI |li! mmmm llllii |JJ m in mmm lltlllÉ mmim mmm . III! «11 mrním wmm£ MMMM HK lllli mmwm WM WwMM ii:iÍ:Í:Í:Í:Í:: IxÍviÍÍÍi;::: Í:i:i:Í:Í:::Í: ■II llpi mmm Illll llllm ■ Í-iiSSiiÍÍ:-:: mMMM III! IIII •Xv.v.w.v.v. II!!! Íiiiixiiiii 1111
0 _ i XwX'X'XvX;! lllii 111«! Illll 11111 MMMM ■ « mmxm mrnrni WA'.W.'.V.V. MMMM 1111:111 m mm 111111 Síííííf-iíííí liiii mmm illii 1111 ilililii ■■ Mwmi. «111 lllllll iilllí iiiwii liiiiíll mm vXv.vXv.v.v œm<mi 111 IIiilll :::Í:::Í:Í:Í:Í:: 1 iiillll iflll nn vXw.v^jXv ' :ÍÍi:iÍÍ::Í:Í MMM- mmm
Jan Feb Mar Apr Mai Jún Júl Ág Sep Okt Nóv Des.
Vindrós fyrir Nes 1949 til 68. Tíðni vindátta, allt árið %.
Meðalmánaðarúrkoma í Reykjavik.