Dagblaðið Vísir - DV - 02.09.1986, Blaðsíða 10

10
ÞRIÐJUDAGUR 2. SEPTEMBER 1986.
Utlönd

■
mmm
■■:■

Wmsm

Vestrænir stjómarerindrekar i Moskvu áætla að Sovétmenn hafi misst tíu þúsund menn i sjö ára striöi i
Afganistan. Sovétmenn segjast vilja semja um friö í Afganistan og bjóðast til aö kalla heim sex herfylki frá
landinu. Bandaríkin kalla tillögur Sovétmanna ófullnægjandi og vilja að þeir kalli allt herlið sitt frá landinu
Áætla tíu þúsund
Sovétmenn fallna
í Afganistan
Takmarkaður árangur stórveldaviðræðna um staðbundin ágreiningsefni
Háttsettir embættismenn Banda-
ríkjanna og Sovétríkjanna hittast í
Moskvu í dag og á morgun til við-
ræðna um samskipti ríkjanna.
Meginfundarefaið nú eru stríðsátök-
in í Afganistan, auk þess sem lögð
verða á ráðin um fyrirhugaðan leið-
togafand stórveldanna síðar á þessu
ári.
Fundahöldin í þessari viku koma
í kjölfar viðræðna stórveldanna í
Washington í síðasta mánuði um
ýmis staðbundin ágreiningsefhi og
skömmu áður en sérfræðingar ríkj-
anna í afvopnunarmálum hefja á ný
samningaviðræður um næstu helgi.
Á þessum margvíslegu viðræðu-
fúndum stórveldanna er leynt' og
ljóst unnið að undirbúningi utan-
ríkisráðherrafúndar Shultz og
Sévardnadze er ákveðinn hefúr verið
þann 19. og 20. september næstkom-
andi.
Er utanríkisráðherrunum ætlað að
ganga fiá lokaundirbúningi leið-
togafúndar stórveldanna, er Reagan
og Gorbatsjov urðu ásáttir um að
haldinn yrði fyrir lok þessa árs á
fundi sínum í Genf í nóvember síð-
asthðnum.
Haft er eftir bandarískum embætt-
ismönnum að fram að þessu hafi
lítill árangur orðið af undirbúning-
sviðræðum embættismanna ríkj-
anna.
Bandaríkjamenn hafa formlega
lýst tilboði Sovétmanna um að draga
sex herfylki til baka frá Afganistan
sem ófallnægjandi og taka undir
kröfa Pakistana um allsherjarbrott-
flutning sovéskra hersveita frá
Afganistan.
Á meðan krefjast stjómvöld í Kab-
úl, höfaðborg Afganistan, þess að
sovéskar hersveitir verði að minnsta
kosti í fjögur ár í viðbót í landinu.
Vestrænir stjómarerindrekar í Kab-
úl áætla herstyrk Sovétmanna í
landinu nú um 115 þúsund manns.
Samskipti Bandaríkjanna og Sov-
étríkjanna versnuðu til muna eftir
innrás Rauða hersins í Afganistan í
desember 1979. Á leiðtogafandinum
í Genf í fyrra er haft eftir Reagan í
samtali við Gorbatsjov að ekki megi
búast við bættari samskiptum ríkj-
anna fyrr en sovéskar hersveitir séu
burt frá Afganistan.
Haft er eftir sovéskum embættis-
mönnum að stjómvöldum í Moskvu
sé mjög umhugað um að samið verði
um frið í landinu, en slíkt sé aftur á
móti óhugsandi á meðan Banda-
ríkjamenn og önnur ríki haldi áfram
að birgja afganska skæmliða upp
af fullkomnum vopnabúnaði.
Haft er eftir Shahnahwaz Tanai
hershöfðingja, yfirmanni afganska
hersins, í gær að þrátt fyrir áætlanir
Sovétmanna að draga til baka sex
herfylki frá landinu sé óhugsandi að
stjómvöld í Moskvu láti sveitir
skæruliða komast upp með aukin
umsvif í landinu og yfirgefi ekki
Afganistan á neyðarstund.
Vestrænir stjómarerindrekar í
Moskvu álíta að Sovétmenn verði
nú örlítið varir við efaahagslegar og
stjómmálalegar þrengingar sökum
sjö ára stríðsreksturs síns í Afganist-
an, en slíkar þrengingar séu enn sem
komið er hverfandi.
„Hemaðarútgjöld vegna stríðs-
rekstursins í Afganistan em innan
við eitt prósent af heildarútgjöldum
til hermála," sagði einn stjómarer-
indrekinn í viðtali við
Reuters-fréttastofuna. Bætti hann
því við að menn áætluðu tölu fall-
inna Sovétmanna í Afganistan nú
um tíu þúsund, er þætti frekar lág
tala eftir sjö ára stríðsátök, auk þess
sem innanlandsórói í Sovétríkjimum
sökum mannfalls í Afganistanstríð-
inu væri lítt merkjanlegur.
Bandarískir embættismenn í
Moskvu vildu í gær lítið tjá sig um
fyrirhugaðar viðræður embættis-
manna ríkjanna í dag og á morgun.
Sögðust þeir fyrst og fremst vilja líta
á fúndina sem tækifæri til að skipt-
ast á skoðunum og alls ekki mætti
túlka fundahöldin sem einhvers kon-
ar samningaviðræður.
Norðursjórinn
ruslafata
efnaiðnaðarins
f áratugi hafa iðnfyrirtæki Evrópu
notað Norðursjóinn fyrir mslafötu.
Undir glampandi yfirborðinu er haf-
ið farið að storkna af öllum þeim
skít sem dælt er í það.
í Hamborg em aðeins 55 prósent
af frárennslinu hreinsuð, afgangin-
um er sleppt beint út í ána Elbe.
Kvikasilfurmagn í fiski í ánni er 40
sinnum meira en leyfilegt er og veiði
þess vegna bönnuð. Súrefaisskorts
hefur orðið vart á svæðum í Norður-
sjónum vegna köfaunarefhis og
fosfórs sem koma með frárennslinu
frá iðnaðarfyrirtækjunum.
Á hveiju ári tekur Norðursjórinn
á móti 970.000 tonnum af köfhunar-
efai, 120.000 tonnum af fosfór, 840
tonnum af kadmíum, 2800 tonnum
af krómi, 6000 tonnum af kopar, 45
tonnum af kvikasilfri, 3700 tonnum
af nikkel, 7800 tonnum af blýi og
3100 tonnum af sinki. Meirihluti
þungu málmanna kemur frá ánum
og andrúmsloftinu.
Óvissa
Vísindamenn eru órólegir en þeim
þykir erfitt að sanna að sá skaði sem
orðið hefur sé vegna frárennslis. Iðn-
aðarfyrirtækin notfæra sér óvissu
þeirra og fjárfesta ekki í betri hreins-
unartækjum fyrr en stjórnmála-
mennimir þvinga þau til þess.
Þó að vísindamenn geti ekki bein-
línis séð afleiðingamar benda þeir á
að ástandið geti allt í einu versnað.
Þau dýr sem lifa á botninum geti
dáið og þar sem súrefaisskortur er
fyrir hendi sé hætta á að umhverfið
breytist fyrir fallt og allt.
Útbreiddur dauði
Nú þegar er farið að verða vart
við útbreiddan fiskdauða. Fiskurinn
úr Norðursjónum er með húðsjúk-
dóma, æxli og afinyndaða beina-
grind. Selunum undan ströndum
Hollands hefúr fækkað úr 5000 í 500,
að hluta til vegna eiturefhisins PBC
sem veldur því að dýrin geta ekki
fjölgað sér. Sjávarfaglar deyja í þús-
undatali vegna olíu, sem sleppt hefur
verið út, eða vegna msls sem þeir
éta meðfram ströndunum.
Grænfriðungar hafa komið því til
leiðar að frá 1987 verða fyrirtækin í
Belgíu, Hollandi og Vestur-Þýska-
landi að hætta að sleppa titandioxíð-
úrgangi í Norðursjóinn. En þessi
úrgangur er aðeins brot af öllu því
sem sleppt er út. Austur-Þjóðverjar
hafa til dæmis engan áhuga á því
að hætta að nota kvikasilfúr í papp-
írsiðnaði þar sem þeir hafa enga
eigin Norðursjávarströnd. Og Bretar
em, eins og venjulega þegar um
umhverfisvandamál er að ræða,
tregir til breytinga.
1984 var haldin ráðstefha um
Norðursjóinn í Bremen. Síðan þá
hefur lítið gerst annað en að haldið
er áfram að sleppa úrgangsefaum í
Norðursjóinn og fyrirtæki í efhaiðn-
aði halda sífellt áífram að framleiða
ný efai.

•. ••- •; .

y/>y.

mt:
fiKÍÍ->
arfyrirtækjanna.
Umsjón: Hannes Heimisson og Ingibjörg Bára Sveinsdóttir