Dagblaðið Vísir - DV - 26.11.1986, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 1986.
15
Námsgreinaskipting í skólum er úrelt
Skipting skólastarfs í námsgreinar
hefur um langan aldur verið ríg-
bundin. Námsgreinaskiptingin er
framar öðru byggð á háskólagrein-
um: saga, landafræði, eðlisfræði,
stærðfræði, náttúrufræði o.s.frv. Sú
skipting er byggð á hefð um hvað
fengist er við í þessari eða hinni
háskóladeildinni en tekur ekkert til-
lit til þarfa bamaskóla. Háskóla-
skiptingin er að auki úrelt því að
engin háskólagrein er „eyland".
íslenski almenningsskólinn varð
ekki til fyrr en um aldamót og mót-
aðist þá skólastarfið að meðtalinni
námsgreinaskiptingu að danskri fyr-
irmynd. Hefðir eru lífseigar, en
skyldi ekkert vera athugavert við
þessa skiptingu? Náttúrufræðin er
ekki bara það sem segir í einni
skruddu eða sögubókin samin 1915
algildur sannleikur.
Viðfangsefni er
heppilegri afmörkun
Hugtakið samþætting kemur hjá
mörgum fyrst upp í hugann þegar
verið er að ræða um fráhvarf frá
hinni hefðbundnu námsgreinaskipt-
ingu. Með því hugtaki er átt við eins
konar samfléttun námsgreinanna,
tveggja eða fleiri, í eins konar heild.
Sé þetta hugtak notað er þó enn
gengið út frá háskójagreinunum sem
viðmiðun. Miklu heppilegra er að
afmarka viðfangsefni og leita efnis
og aðferða á þau mið sem fengsæl
eru í þeim efnum. Lífinu fyrir utan
skólann er ekki skipt upp í hólf á
sama hátt og á stundatöflunni þar
sem eru 40 mínútna hólf fyrir móður-
mál, 80 mínútna fyrir stærðfræði, 20
mínútna fyrir dönsku o.s.frv.
Sem dæmi mætti nefna viðfangs-
efnið umhverfi sem sækir aðferðir
til margra greina náttúrufræði, sögu,
ömefnafræði, landafræði, o.s.frv.
Margs konar undirviðfangsefni
KjaUarínn
Virðingarröð námsgreina
Námsgreinaskiptingin hefur átt
stóran þátt í því að raða skólastarfi
í virðingarröð. Sú virðingarröð er
raunar nátengd þeirri fyrirlitningu
sem margir hafa á öðrum aðferðum
en hefðbundnum ítroðsluaðferðum.
Það lýsir lítilli framsýni að telja
sumt skólastarf vera hagnýtt og
annað ekki, þó ekki væri fyrir aðra
sök en þá að þjóðfélagsbreytingar
em svo hraðar að ekki er auðvelt
að segja til um hvað kann að verða
gagnlegt eftir 10-15 ár.
Verk- og listgreinar hafa orðið
hvað verst úti í þessari röðun, m.a.
af skipulagsástæðum. Þær kefjast
sérstakrar aðstöðu en meiru veldur
að þær em oft kenndar utan hefð-
bundinnar stundatöflu og nemendur
þurfa að koma sérstaka ferð í skól-
ann, eða jafhvel í annan skóla.
Ingólfur A.
Jóhannesson,
sagnfræðingur
----------------------------!
mætti nefria, svo sem náttúmvemd,
fomminjar og fuglalíf.
Annað viðfangsefrii er útivist. Þar
leitum við fanga til umhverfisfræð-
anna og ýmiss konar samfélagsfræða
og íþrótta. í þessum tilvikum þjóna
náttúrufræðin og sagan ákveðnum
tilgangi og koma til nemandans í
samhengi við vemleikann.
Þriðja viðfangsefnið gæti verið
þróunarlönd. Þá yrði að styðjast
við efhivið og aðferðir margra greina
landafræðinnar auk þess sem saga
og stjómmálaþróun væm undirvið-
fangsefiii. Næringarfræði yrði ofar-
lega á baugi. Með þessu móti fær
nemandinn yfirsýn yfir efiiið en lær-
ir ekki staðreyndir á stangli eins og
t.d. að læra utan að öll lönd í Afr-
íku. (Ég veit ekki hvort nemendur
hafa einhvers staðar verið látnir
gera það en algengt er að nemendm'
hafi verið prófaðir í að þylja upp
rússnesku ámar og firðina á Aust-
fjörðum í réttri röð).
„Fordómar eða vanþekking ráða of miklu
um mat á námsgreinum og einstökum bók-
um.“
Máltækið um að bókvit yrði ekki
í aska látið ætti að vera fyrir löngu
útdautt. Samt raða þó margir bók-
legum greinum í röð frá hagnýtum
greinum til óhagnýtra, einmitt á
þessari forsendu. Ætli margir telji
ekki stærðfræði gagnlegri en sögu
svo dæmi sé nefht?
Fordómar eða vanþekking ráða of
miklu um mat á námsgreinum og
einstökum bókum. Margir telja t.d.
próf vera algildan mælikvarða á ár-
angur skólastarfe. Ef skólastarf yrði
meira skipulagt út frá viðfangsefn-
um en nú er yrði að meta hvort hvert
og eitt viðfangsefni hefði skilað ár-
angri. - Það verður þó aldrei auðvelt
að meta árangur skólastarfe á líð-
andi stund.
Ingólfur Á. Jóhannesson.
„Lífinu fyrir utan skólann er ekki skipt upp i hóif á sama hátt og á stundatöflunni þar sem eru 40 mínútna hóif
fyrir móðurmál, 80 mínútna fyrir stærðfræði, 20 minútna fyrir dönsku o.s.frv."
36 þúsund króna lágmarkslaun
Kjarasamningar síðustu ára hafa
verið heildarkjarasamningar sem öll
verkalýðshreyfingin hefur staðið að.
Ár eftir ár hefur verið lagt af stað í
samninga án þess að ræða fyrst kröf-
ur í einstökum verkalýðsfélögum til
þess að fylkja liði í baráttunni.
Kjarasamningar síðustu ára eru
því fyrst og fremst á ábyrgð forystu
heildarsamtaka launafólks. Foryst-
an hefur æ ofan í æ hafið viðræður
við atvinnurekendur án þess að hafa
nokkurt formlegt umboð til þess,
hvað þá að hafa í höndum mótaðar
kröfur frá umbjóðendum sínum.
Forystusveit verkalýðshreyfingar-
innar ber ekki aðeins ábyrgð á
síðustu kjarasamningum heldur ber
hún einnig ábyrgð á því að knýja
samningana í gegn í verkalýðsfélög-
unum. Rökin hafa verið margvísleg
og misjafnlega slóttug en ætíð hefur
úrslitum ráðið að samningamir séu
hinir bestu sem unnt hafi verið að
ná fram á hverjum tíma.
Síðustu árin hefur aldrei verið rétti
tíminn til að berjast í kjarabaráttu,
að sögn forystu heildarsamtakanna.
Fyrir jólin er staðan afleit - allir í
jólaundirbúningi. Eftir jól er staðan
enn verri - allir skítblankir. Á vorin
er ómögulegt að fara í verkfall eða
aðra baráttu vegna fermingartil-
stands. Á sumrin er liðið í sumarfríi
og hirðir ekki um kjarabaráttu. Og
á haustin eru allir eftir sig.
Þannig hafa viðbárumar verið síð-
ustu árin. Aldrei réttur tími til
aðgerða. Raunvemleg ástæða er
hins vegar sú að forystusveit hreyf-
ingarinnar hefur hvorki vilja né þor
til að nýta þann kraft sem býr í fjöld-
anum. Forystan hefur sett sjálfa sig
í stað hreyfingarinnar, síðan líta for-
ystumennimir í eigin barm og segja:
Það vill enginn berjast, þegar ástæð-
an er sú að þeir sjálfír em ekki
tilbúnir í baráttu.
Prósentuhækkanir duga ekki
Vegna þessa þýðir ekkert fyrir for-
seta Alþýðusambandsins að koma
KjáHaiiim
sig umkomna að greiða. Þeir hafa
aldrei átt aur þegar laun verkafólks
em annars vegar.
Á síðasta vetri settu Samtök
kvenna á vinnumarkaði fram kröfu
um 30 þúsund króna lágmarkslaun
fyrir dagvinnu. Miðað við hækkanir
á þingmannslaunum samsvarar það
36 þúsund krónum núna.
Samtök kvenna á vinnumarkaði
hafa einnig lagt áherslu á fulla og
hefur verkalýðshreyfingin afekrifað
hluta launafólks - þann hluta sem
vinnur á lægstu töxtunum - og töxt-
unum einum. Án þess að hafa
nákvæmar tölur giska ég á að þama
sé um að ræða 15-20% af launa-
fólki, mestmegnis em þetta konur
en einnig em karlar í þeim hópi.
Afkomumöguleikar þessa launa-
fólks koma hvergi fram í meðaltals-
útreikningum og línuritum.
Birna
Þórðardóttir
skrifstofumaður
„Við skulum taka höndum saman þvert
yfir öll verkalýðsfélög og krefjast 36 þús-
und króna lágmarkslauna fyrir dagvinnu
- og fullrar vísitölutryggingar launa.“
allt í einu með undrunarsvip og
gráta yfir þeim bletti sem lágu taxt-
arnir em á verkalýðshreyfingunni,
eins og forsetinn gerir í leiðara
Vinnunnar 7. tbl. 1986 - hann ber
ábyrgð á því að knýja þessa taxta í
gegn.
Núna þýðir ekkert að koma enn
einu sinni með kröfur um „allmikla
launahækkun", „talsverðar umbæt-
ur“ eða „umtalsverðar úrbætur til
handa þeim lægst launuðu". Núna
þarf að setja fram skýrar og ákveðn-
ar kröfur sem gefa ekki færi á
neinum undanslætti eða reiknings-
kúnstum til að réttlæta fráleita
samninga eftir á.
Prósentuhækkanir hafa ekkert að
segja fyrir þá sem fá greitt eftir
lægstu töxtum í dag. 20% hækkun
á lægstu taxta leiðir til þess að þeir
verða 22.800 krónur á mánuði. 30%
hækkun á fiskvinnslutaxta leiðir til
þess að hann verður 141.70 á tím-
ann. Hvers konar laun em það? Allir
vita að þau nægja ekki til að halda
uppi heimili.
Núna verður að setja fram kröfur
sem taka mið af okkar þörfum -
ekki því hvað atvinnurekendur telja
óskerta vísitölutryggingu launa -
það er eina trygging sem við höfum
til að viðhalda umsömdum kaup-
mætti út samningstíma.
Hluti launafólks hefur verið
afskrifaður
Við skulum hafa í huga að í raun
Það verður að hafna þessu ábyrgð-
arleysi sem síðustu kjarasamningar
hafa leitt yfir verkalýðshreyfinguna.
Það verður að neita þeirri sérhyggju
og þeim mannfjandsamlegu sjónar-
miðum sem láglaunastefha síðustu
ára hefur leitt af sér.
Ömurlegir launataxtar hafa leitt
„Prósentuhækkanir hafa ekkert að segja fyrir þá sem fá greitt eftir lægstu
töxtum i dag. 20% hækkun á lægstu taxta leiðir til þess að þeir verða
22.800 krónur á mánuði. 30% hækkun á fiskvinnsiutaxta leiðir til þess að
hann verður 141,70 á tímann. Hvers konar laun eru þaö? Allir vita að þau
nægja ekki til að halda uppi heimili."
til þess að allir sem vettlingi geta
valdið hafa reynt að skríða upp úr
töxtunum og áfram, án þess að hirða
um náungann sem eftir situr - það
er það versta sem launastefna síð-
ustu ára hefur haft í för með sér.
Þess vegna er lífenauðsyn fyrir
verkalýðshreyfinguna að komið
verði í veg fyrir að enn einu sinni
verði samið um launataxta sem ekki
er nokkur leið að lifa af.
Við reiknum ekki sigur
Hagfræðingar verkalýðshreyfing-
arinnar hafa setið í rúm þrjú ár og
reiknað heppileg meðaltöl - að und-
anfömu hafa þeir reynt að reikna
út hvað fólk fær í laun - að meðal-
tali - án nokkurs tillits til vinnunnar
sem liggur að baki. Reynt er að telja
okkur trú um að þetta sé leið hinnar
vitrænu verkalýðsbaráttu. En við
höfum útkomuna fyrir augunum -
blettinn sem forseti Alþýðusam-
bandsins talaði um.
Kjarabarátta er ekki talnaleikfimi.
Kjarabarátta er barátta launafólks
við atvinnurekendur og þar vinnast
engir sigrar nema sá kraftur sem býr
í íjöldanum verði nýttur.
Við skulum taka höndum saman
þvert yfir öll verkalýðsfélög og krefj-
ast 36 þúsund króna lágmarkslauna
fyrir dagvinnu - og fullrar vísitölu-
tryggingar launa.
Við þurfum ekki að hafa neinar
áhyggjur af launum sem eru þar fyr-
ir ofan. Það hefur margoft komið í
ljós að þeir sem em í aðstöðu til að
semja betur en taxtar segja til um,
þeir munu verða í slíkri aðstöðu
áfram þótt lægstu laun verði mann-
sæmandi.
Þessum kröfum ná engir fram fyr-
ir okkur. Ekki hagfræðingamir sem
halda að styrkur verkalýðsbaráttu
felist í fínni tölvusamsteypu. Það
þarf ekki nema eitt handtak til að
aftengja tölvumar. En, það þarf fleiri
en eitt og fleiri en tvö handtök til
að stöðva virka verkalýðsbaráttu.
Birna Þórðardóttir