Dagblaðið Vísir - DV - 13.10.1987, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 13. OKTÓBER 1987.
Frjálst.óháÖ dagblaö,
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 600 kr.
Verð I lausasölu virka daga 60 kr. - Helgarblað 75 kr.
Gufuvélin er að springa
Síðari atlaga ríkisstjórnarinnar að fjárlagahallanum
er raunhæfari en hin fyrri. í aðgerðum síðustu helgar
er minna af sjónhverfmgum en var í lotunni fyrir þrem-
ur vikum. Lagfæring fj árlagafrumvarpsins er því
markverðari og áhrifameiri í þétta síðara skipti.
Ástandið er orðið svo alvarlegt, að sjónhverfmgar
nægja ekki lengur. Ríkisstjórnin hefur orðið uppi-
skroppa með töfrabrögð og telur sér sem betur fer skylt
að mæta vandanum að hluta til með raunverulegum
aðgerðum. Hún er farin að skera niður og skattleggja.
í stórum dráttum má segja, að vandinn felist aðallega
í, að þjóðin lifir um efni fram. Ríkið, fyrirtækin og fjöl-
skyldurnar nota peninga, sem hafa ekki verðmæti að
baki. Á næsta ári stefnir þessi þensla í viðskiptahalla,
sem metinn hefur verið á sex til tíu milljarða króna.
Við þessar aðstæður verður að stíga hemlana í botn.
Ríkið þarf að skera niður ráðagerðir um framkvæmdir
og rekstur á næsta ári. Fyrirtækin verða að sæta tekju-
rýrnun vegna skattlagningar. Og fjölskyldurnar neyðast
til að sætta sig við óbreyttan eða skertan kaupmátt.
Ef ríkisstjórninni tekst að láta aðgerðirnar gegn
þenslunni koma tiltölulega jafnt niður á öllum þessum
þremur aðilum, getur hún vænzt friðar um þær, ekki
sízt ef ríkið verður látið bera sinn hlut að fullu. Nýja
atlagan bendir til, að svo geti hugsanlega orðið.
Til að ríkið sæti nægu aðhaldi er brýnt, að umræðan
um aukafjárveitingar leiði til nýrra vinnubragða, sem
Magnús Pétursson hagsýslustjóri hefur bent á. í kjölfar
fjárlagafrumvarps þarf að leggja fram frumvarp til
Úáraukalaga, sem afgreitt verði fyrir þinglok í vor.
í raun þurfa ríkisstjórn og fjárveitinganefnd Alþingis
að hafa nokkurn veginn frá degi til dags rétta hugmynd
um, hvað er að gerast í ríkisfjármálunum og hver eru
frávikin frá áætlun fjárlaga. Frávikin á að rekja í fjár-
aukalögum á sjálfu fjárhagsárinu, en ekki löngu síðar.
Sumar aukafjárveitingar eru eðlileg afleiðing
breyttra aðstæðna, til dæmis í verðlagi eða kauptöxtum,
í tilboðsverðum eða lagabreytingum. Aðrar stafa af
skorti á aðhaldi í einstökum stofnunum eða skyndilegri
gjafmildi ráðherra í skálaræðum á hátíðastundum.
Hvert svo sem eðli aukafjárveitinga er hverju sinni,
mega þær ekki vera leyndarmál. Þær eiga skilið eðlilega
umfjöllun ríkisstjórnar og fjárveitinganefndar, þar sem
eru fulltrúar allra þeirra stjórnmálaflokka, sem sæti
eiga á Alþingi, svo og opinbera umræðu í fjölmiðlum.
Til þess að ríkisstjórn, Alþingi og aðrir, sem um
máhð fjalla, geti hugsað og talað af fullu viti um stöðu
ríkisfjármála, er brýnt, að fjárlagafrumvarpið nái yfir
aha þætti ríkisins og stofnana á þess vegum. Deilur um
jafnvægi í svoköhuðum A-hluta þess segja of litla sögu.
Einnig er komið í eindaga, að ráðamenn þjóðarinnar
átti sig á, að sífelldur niðurskurður félagslegra útgjalda
og stöðug skattaukning leiðir th, að augu fólks beinast
eindregnar að óeðUlegum forgangi niðurgreiðslna, upp-
bóta og annarra styrkja tU hefðbundins landbúnaðar.
Með síðustu aðgerðum hefur ríkisstjórnin stigið létti-
lega á hemlana til að draga úr þenslunni, sem hótar sex
til tíu milljarða viðskiptahalla og viðeigandi gengis-
hruni krónunnar á næsta ári. Hér hefur verið bent á
nokkur atriði, sem þurfa að fylgja, svo að árangur náist.
Efnahagsvél þjóðarinnar leikur nú á reiðiskjáUi.
Draga verður snarlega úr þrýstingnum, áður en hún
springur. Okkur er engrar annarrar undankomu auðið.
Jónas Kristjánsson
Hugsanlegt samstarf:
Stefán
Valgeirsson
svarar Framsókn
Akureyri, 6. okt. 1987.
Hr. Páll Pétursson, formaöur þing-
flokks Framsóknarflokksins.
Ég vil vísa til fundar þíns og for-
manns Framsóknarflokksins meö
fulltrúum Samtaka jafnréttis og fé-
lagshyggju, sem naldinn var á
Akureyri 1. þ.m., þar sem rætt var
um boö Framsóknarflokksins „aö
bjóða Stefáni Valgeirssyni aö ganga
í þingflokkinn meö þeim réttindum
og skyldum sem því fylgir", eins og
stendur í boðsbréfl. Á þessum fundi
lögöum við fram athugasemdir viö
starfsáætlun ríkisstjómarinnar með
beinum tilvitnunum í hana þar sem
fram kemur aö í mörgum veiga-
miklum málum getum viö ekki átt
samleiö með þeim flokkum sem telja
sig bundna af slíkri starfsáætlun.
I niöurlagi athugasemda okkar
segir:
„Hingað til hefur hlutverk stjóm-
valda fyrst og fremst falist í að skapa
starfsskilyrði fyrir atvinnuvegina.
Samtök jafnréttis og félagshyggju
leggja ekki síöur áherslu á aö skapa
skilyrði í þjóðfélaginu til aukins
þrosk? heilbrigöis og ábyrgöar
hvers og eins, meðal annars með-
miklum breytingum á öllu skóla-
starfi, þar sem mannrækt og sönn
menning er sett í öndvegi, í staö
hefbundinnar fræðslu (ítroðslu), og
með því aö beita hvarvetna sam-
ræmdum aðgerðum í jafnréttisáu.
Þessi umfjöllun og athugasemdir
okkar viö starfsáætlun ríkisstjómar
Þorsteins Pálssonar leiðir í ljós, aö
okkar mati, aö þaö einstaidings-
frelsi, sem ríkisstjómin stefnir aö í
grundvallarmarkmiöum sínum, sé í
raun frelsi þeim til handa sem sitja
að fjármagni og völdum og leiðir
ekki til aukins jafnréttis, heldur
þvert á móti. Þessi skilningur á ein-
staklingsfrelsi gengur þvert á þá
skilgreiningu Samtakanna að raun-
verulegt frelsi einstaklinganna felist
í því að geta tekið ábyrgö á eigin lífi
og samfélaginu.
Okkur sýnist aö þaö gangi eins og
rauöur þráður í gegnum hvert atriöi
af öðra í starfsáætluninni að þeim
sem ráöa fjármagninu sé ætlaö að
deila og drottna í okkar þjóöfélagi í
næstu framtíö, ef eftir þessum
stjómarsáttmála verður fariö.
Veröi ríkisbankamir geröir aö
hlutafélagsbönkum, lánasjóðir at-
vinnuveganna sameinaöir, eða þeim
gert skylt aö lána efdr sömu regíum,
fólksflóttinn til höfuðborgarsvæðis-
ins látinn halda áfram og aðstöðu-
munur vegna búsetu ekki
minnkaður þá hefur einstaklings-
frelsiö bragðiö sér í líki fijálshyggj-
unnar, ýtt enn frekar undir misréttið
og það geta Samtök jafnréttis og fé-
lagshyggju ekki stutt.
Telji forustusveit Framsóknar-
flokksins aö við misskiljum þá
grundvallarstefhu, sem felst í
starfsáætlun ríkisstjómarinnar, og
ef í þós kemur að atiiuguöu máÚ aö
sjónarmið okkar og markmið fara
aö verulegu leyti saman þá fognum
viö því og erum reiöubúin aö starfa
meö öllum þeim sem vilja vinna að
framgangi raunverulegs jafhréttis
og koma á jafnvægi í byggð lands-
ins.“
Kjallaiinn
Stefán Valgeirsson
alþingismaður
Eftir aö þið vikuö af fundi sátum
við eftir, fulltrúar Samtaka jafnréttis
og félagshyggju, til aö meta þaö sem
ftá ykkur kom á fundinum og ihuga
svar við boöi þingflokks framsókn-
armanna. Aö okkar mati kom eftir-
farandi fram af ykkar hálfu á
fundinum:
1. Aö þingmaður Samtaka jafnrétt-
is og félagshyggju getur því aöeins
gengið í þingflokk Framsóknar-
flokksins aö hann geri það sem
stuðningsmaður ríkisstjómarinnar.
2. Forastumenn Framsóknar-
flokksins lýstu því hins vegar yfir
aö þeir styöji okkar stefnumál en
vera þeirra í núverandi ríkisstjóm,
og þar með stjómarsáttmálinn, komi
í veg fyrir að hægt sé aö beita sér í
þeim málum sem við berum fyrsc
og fremst fyrir brjósti.
Þegar við lögðum áherslu á eitt-
hvert baráttumál okkar þá var
langoftast ykkar svar: „Hvar á aö
taka peningana?" eða „það er bara
ekki samstaða um þessi mál“.
Fáar eða engar leiöir virtust færar
í þeim málum að ykkar dómi.
Það kom fram í okkar máli að
margar byggöir riða nú til falls, sér-
staklega þar sem sauðíjárrækt er
aðalbúgreinin. Einnig verður að
bæta og tryggja hag þeirra mörgu
byggðarkjama um allt land sem era
undirstaða sjávarútvegs okkar.
Hlutdeild þeirra í aflafé verður að
auka þannig að atvinnugreinin geti
boðið starfsfólki sínu bætt kjör og
atvinnuöryggi. Jafhréttislögin era
þverbrotin, samanber ráðningu í
stöðu kvensjúkdómalæknis við
Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri,
samanber 9. grein jafnréttislaga og
fjögurra ára áætiun ríkisstjómar-
innar um jafhréttismál. Launamun-
ur hefur aukist, samanber 7,23%
launahækkun 1. þ.m. á öll laun, og
að aöstöðumunur eykst þar sem 10%
söluskattur er nú lagður á alla mat-
vöra nema mjólkurvörur og kjöt,
meira að segja á mötuneyti heima-
vistarskóla.
Okkur nægir ekki að sagt sé að
ríkisstjómin stefni í réttiætisátt, ef
framkvæmdin er öfug. Þegar við
bentum á að það gæti tæpast farið
fram hjá neinum hvar fjármunirnir
era, þar sem milljarðahallir era
byggðar nú á höfuðborgarsvæðinu,
var svar ykkar: „Það er engin sam-
staða um að færa þá fjármuni til.“
Okkur virtist sem sé ekkert vera
hægt að gera til að spoma við þeirri
þróun að fjármunir og völd færist
sífellt á færri hendur, á kostnað
landsbyggðar og á kostnað þeirra
fjölmörgu sem hafa lökustu sam-
keppnisaðstöðuna.
Við bentum ykkur á aö þetta era
ekki lögmál heldur leikreglur (kerfi)
sem verður að breyta ef við ætium
að halda uppi byggð í landinu og
vinna að raunverulegu jafnrétti.
Samtök jafnréttis og félagshyggju
era breytingaafl, hópur fólks sem sér
að við verðum að fara nýjar leiðir
til að ná raunhæfum árangri. Við
sættum okkur ekki við að málefnin
séu látin víkja fyrir annarlegum
sjónarmiöum.
Við sjáum að í núverandi ríkis-
stjóm er auðgildið sett ofar mann-
gildinu. Jafiirétti, lagfæring á
aðstöðumun, landsbyggðarstefna og
fleira verði að bíða betri tíma þar
sem ekki eru finnanlegir fjármunir
til slíkra hluta og það í mesta góð-
æri sem þjóðinni hefur hlotnast í
langan tíma. Hvenær veröa þá pen-
ingar finnanlegir til að jafna launin
og minnka aðstöðumuninn í þjóð-
félagi okkar? Eða vantar raunvera-
legan vilja til að halda uppi virkri
byggðastefnu og setja í framkvæmd
þjóðhagslegar aðgerðir til að vinna
gegn vaxandi misrétti?
Forastumenn Framsóknarflokks-
ins virðast hafa gleymt hinum fleygu
orðum og gildi þeirra: „Vilji er allt
sem þarf.“
Samtök jafnréttis og félagshyggju
geta með engu móti stutt ríkisstjóm
sem setur auðgildið ofar manngild-
inu. En þar sem á fundi okkar kom
greinilega fram að þið sögðust vilja
vinna að framgangi þeirra mála sem
við leggjum þyngstu áhersluna á og
þótt Framsóknarflokkurinn telji sig
ekki geta beitt sér fyrir þeim málum
á meðan hann er aðili að þessari rík-
isstjóm þá erum við fús til að kjósa
með ykkur í þingnefndir, án annarra
skuldbindinga, ef um það semst. Það
skal tekið fram að með þessu erum
við að bjóðast til að vinna með Fram-
sóknarflokknum en alls ekki með
núverandi ríkisstjóm.
Ef aðstæður breytast, svo þið getiö
farið að vinna samkvæmt sannfær-
ingu ykkar að þeim stefnumálum
sem þið lýstuö á fundi okkar, þá
gæti komið að því að nánara sam-
starf við Framsóknarflokkinn
reyndist mögulegt. Tíminn leiöir þaö
í Ijós.
Viröingarfyllst, f.h. fulltrúa Sam-
taka jafhréttis og félagshyggju sem
sátu fundinn.
Stefán Valgeirsson.
Það skal tekið fram að með þessu erum
við að bjóðast til að vinna með Fram-
sóknarflokknum en alls ekki núverandi
ríkisstjóm.