Dagblaðið Vísir - DV - 30.09.1988, Blaðsíða 13

FÖSTUDAGUR 30. SEPTEMBER 1988.
13
Um varamenn alþingismanna:
Meirihlutastjóm?
Þaö hefur víst ekki farið framhjá
neinum aö ný ríkisstjórn hefur tek-
ið viö völdum á íslandi. Hitt viröist
ekki jafnljóst hvort hún nýtur
stuðnings meirihluta þingmanna,
enda ýmsir endar lausir.
Einn þingmaður Alþýöubanda-
lagsins, Skúli Alexandersson, hef-
ur lýst andstöðu við stjómina, en
formaðurinn fullyrðir eigi að síður
að flokkurinn muni skila átta at-
kvæðum í öllum lykilatkvæða-
greiðslum. Varamaður Skúla á sem
sé að taka sæti á þingi í atkvæða-
greiðslum sem eru mikilvægar fyr-
ir stjórnina. Þetta staðfestir Skúli
við Morgunblaðið 28. september sl.
og segir að atkvæði sitt muni skila
sér ef um vantraust verði að ræða
og útlistar þessi atkvæðaskil í Dag-
blaðinu-Vísi þannig að samkomu-
lag hafi verið gert innan Alþýðu-
bandalagsins að varamaður sinn,
Gunnlaugur Haraldsson, taki sæti
á þingi ef vantrauststillaga yrði
lögð fram og kynnti manninn sem
„atkvæði sitt“.
Hvað segir í
kosningalögum?
í 130. gr. laga um kosningar tii
Alþingis segir þetta:
Varamenn þingmanna í kjör-
dæmi taka þingsæti eftir reglum
þeim er greinir í 115. gr. þegar þing-
menn þess lista, sem þeir eru kosn-
ir á, falla frá eða forfallast og án
tillits til þess hver þingmaöur list-
ans það er. Forfallist varamaður
sökum veikinda eða annars, segi
hann af sér, missi kjörgengi eða
falli frá tekur sá varamannssæti
sem næstur er í röðinni (sbr.
ákvæði 115. gr.) og ekki var áður
varamaður.
Ef þingmaður deyr, segir af sér
þingmennsku eða missir kjörgengi
tekur varamaður sæti sem þing-
maður út kjörtímabilið.
Ef þingmaður forfallast sökum
veikinda eða annars á hann rétt á
að láta varamann taka sæti sitt á
meðan, en tilkynna skal hann for-
seta þeirrar deildar, er hann á sæti
í, eða forseta sameinaðs Alþingis,
ef Alþingi hefur ekki skipt sér í
deildir, í hverju forföllin eru fólgin
og hversu lengi þau muni vara. Ef
varamaður tekur þingsæti í forföll-
um þingmanns skal hann ekki sitja
skemur en 2 vikur, nema Alþingi
hafi verið roíið eða því slitið eða
frestað áður.
í nefndum innan Alþingis skal
varamaður taka sæti þess þing-
manns sem hann leysir af hólmi.
sé andvígur þessari stjórn og ekki
tilbúinn aö verja hana vantrausti.
Er sú afstaða vafalaust í samræmi
við fyrirheit sem hann hefur gefið
kjósendum sínum. Til þess að kom-
ast nú hjá að standa við þau hyggst
hann misnota rétt sinn til aö kveðja
varamann. Með því brýtur hann
ekki aðeins lög, heldur bregst
skyldum sem hann hefur boðið sig
fram til að gegna, fótum treður
þingræðið og afskræmir lýðræðið.
Það er því ljóst aö sá af forsetum
þingsins, sem fær erindi Skúla í
hendur, hefur ekki heimild til að
verða við því á þessum forsendum.
Ef forseti gætir þess ekki kemst
þingiö ekki hjá því aö fjalla um
málið og taka afstöðu til þess.
Og eftir stendur sú spurning:
Hefur ríkisstjórnin meirihluta á
Alþingi? Sigurður Líndal
Hefur ekki heimild
Athygli vekur að hvarvetna í
Skúli Alexandersson alþingismaöur ásamt „atkvæði sínu“, varaþingmanninum Gunnlaugi Haraldssyni.
Kjalkrinn
maður hlaupist á brott af því að
hann treysti sér ekki til að standa
við sannfæringu sína og bera
ábyrgð á gerðum sínum.
Alþingismenn eru eingöngu
bundnir við sannfæringu sína og
eigi við neinar reglur frá kjósend-
um segir í 48. gr. stjórnarskrárinn-
ar. Skúli Alexandersson hefur lýst
þeirri sannfæringu sinni aö hann
Sigurður Líndal
prófessor
ákvæðinu eru forföll forsenda þess
að varamaður taki sæti ef þingmaö-
ur deyr ekki eða segir af sér þing-
mennsku. Sem dæmi um forfóll eru
nefnd veikindi en að sjálfsögðu get-
ur fleira valdið svo sem fjarvera í
nauðsynlegum erindum, erfiðar
heimiUsaðstæður, óvenjulegt ann-
ríki og þannig mætti lengi telja.
Hitt eru engin lögleg forföll að þing-
„Hitt eru engin lögleg forföll, að þing-
maður hlaupist á brott af því að hann
treysti sér ekki til að standa við sann-
færingu sína og bera ábyrgð á gerðum
sínum.“
Genginn er geymdur eyrir
„Hugmyndir um skattlagningu spari-
Qár og/eða vaxta af sparifé eru tví-
sköttun og refsing fyrir að eyða ekki
öllu sínu þegar 1 stað.“
Þegar ég var á bamaskólaaldri
fyrir margt löngu var mér ein-
hverra hluta vegna geíin bankabók
frá Landsbanda íslands með ein-
hveijum krónum. Ég man ekki
hvað varð um þessa bók. Vísast
hefur hún týnst. Mér hefur alltaf
gengið illa að safna krónum. Hins
vegar man ég slagorðið sem bók-
inni fylgdi: Græddur er geymdur
eyrir.
Ég hef gert heiðarlegar tilraunir,
hvað eftir annað, til þess að koma
mér upp geymdum sjóðum. Víst
væri það gott að eiga varasjóð til
hörðu áranna. Til dæmis ef maður
yrði óvinnufær um lengri eða
skemmri tíma. Satt að segja hefur
mér á köflum tekist aö nurla saman
nokkrum krónum á bankareikn-
inga.
Raunasagan er hins vegar sú að
þar hafa þessir sjóðir yfirleitt rýrn-
að, þannig að raungildi þeirra hef-
ur lækkað á geymslutímanum.
Þrátt fyrir vexti og vaxtavexti, og
vexti líka af þeim, eins og skáldið
sagði.
Helmings rýrnun
Einu sinni keypti konan mín ein-
hvers konar ríkisskuldabréf. Mig
minnir að það hafi verið til styrktar
hringveginum. Þau áttu að vera
gullinu tryggari. Ein eða tvenn
mánaðarlaun lagði hún í þetta á
þeim tíma. Þegar fénu var loks skil-
að lét nærri, miðað við laun í sömu
atvinnugrein, að hún fengi helm-
inginn til baka.
Að vísu voru þetta happdrættis-
bréf, þannig að þau báru ekki vexti.
Hins vegar átti að vera hægt að
vinna á þau eins og í hverju ööru
happdrætti, og í versta falli áttu
þau aö vera verðtryggð, þannig að
þar átti slagorðið að gilda ofurlitið
breytt: Geymdur er græddur eyrir.
Það reyndist fals. Genginn er
KjaUarinn
Sigurður Hreiðar
ritstjóri
geymdur eyrir, væri líklega rétt-
asta slagorðið um sparifé á Islandi.
Að skattleggja
„fjármagnshagnað"
Nú eru uppi hugmyndir um að
skattleggja sparifé. Sparifé er það
fé sem menn hafa nurlað saman
þegar þeir eru búnir að greiða skatt
af þvf. Það verður sparifé þegar
menn hugsa sér aö geyma það sér
að skaðlausu til hörðu áranna, í
stað þess að velta því undireins út
í neyslu og þenslu. Hagfræðin segir
að þensla sé óæskileg og valdi verð-
bólgu sem skaði þjóðarbúið. Þeir
sem geta átt ofurlítið í handraðan-
um og gera það ættu því að vera
þeirra verðlauna veröir sem lands-
feðurnir og fjármálastofnanir
landsins vilja veita þeim í formi
raunvaxta.
Hugmyndir um skattlagningu
sparifjár og/eða vaxta af sparifé eru
tvísköttun og refsing fyrir að eyða
ekki öllu sínu þegar í stað.
Raunar heyrist mér ekki talað
um að skattleggja sparifé og vexti
af því. Það er talað um að skatt-
leggja fjármagnshagnaö. Hins veg-
ar þætti mér gaman að vita hvað
fjármagnshagnaður er annað en
vextir af framlögðu fé, þar með
töldu sparifé.
Þetta er aftur á móti nýtt orð til
að rugla fólk í ríminu. Eins og þýð-
andinn sem þýddi einu sinni grein
úr blaöi og kom með til mín. Hún
fjallaði um uppflotshylki. Ég skildi
ekki orðið og hélt að þetta væri ný
uppfmning. Þangað til ég fékk
greinina á frummálinu.
Þá kom í ljós að maðurinn var
að þýða grein um flotholt.
Fé til að bora gat á fjall
Vísast er það lögmál að stóri
bróðir þurfi alltaf meira fé, sem
eflaust má kalla „uppflotshylki"
út af fyrir sig. Að samfélagið sé
búiö að koma sér upp þannig sí-
hlæðri eyðslu að alltaf þurfi að taka
meira og meira af okkur launafólk-
inu til sameiginlegra þarfa, eins og
að bora gat á fiall norður í landi
eða gera flugstöð í Miðnesheiðinni
vind- og vatnshelda.
En þaö má ekki gera með því að
skattleggja aftur það sem búið er
aö skattleggja. Og það á ekki að
skemma fyrir þeim sem vilja eiga
varasjóð til hörðu áranna.
Þess vegna ber að fagna stofnun
Samtaka sparifiáreigenda á ís-
landi. Megi þau eflast og dafna og
verða til þess að þeir sem geta
önglað einhvetju saman geti átt
það í friði, án þess að það rýrni og
brenni upp, sjálfum sér og sam-
félaginu til hagsbóta og tryggingar.
Eflaust verður ekki mikið gengiö
á eflífðina áður en efnt verður til
þingkosninga hér á landi. Þá ættu
menn að huga aö því hvaöa stjórn-
málaöfl eru með áform um að
skattleggja fiármagnshagnað
venjulegs launafólks. Þau stjórn-
málaöfl eru ekki stuðnings verð.
Sigurður Hreiðar
„Sparifé er það fé sem menn hafa nurlað saman þegar þeir eru búnir að greiða skatt af þvi,“ segir m.a. I
greinlnni.