Dagblaðið Vísir - DV - 18.07.1990, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 18. JÚLÍ 1990.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EÝJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÚLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur. auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK.SlMI (91 )27022 - FAX: (91)27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1000 kr.
Verð í lausasölu virka daga 95 kr. - Helgarblað 115 kr.
Hræðslan við Þjóðverja
Breski viðskiptaráðherrann, Nicholas Ridley, varð
að láta undan þrýstingi og segja af sér vegna ummæla
sinna um Þjóðverja og Efnahagsbandalagið. Hér á landi
kann það að koma spánskt fyrir sjónir að ráðherrum
sé refsað fyrir viðtöl sem þeir eiga við íjölmiðla enda
er það nánast óþekkt að íslenskir ráðherrar standi
ábyrgir gagnvart skoðunum sínum eða ummælum. En
í Bretlandi og reyndar víða annars staðar er ekki óal-
gengt að ráðherrar víki úr ríkisstjórn, bæði vegna um-
mæla sem koma ríkisstjórninni illa og eins vegna þess
að þeir vilja frekar víkja en sitja uppi með ákvarðanir
sem brjóta í bága við skoðanir þeirra. Þar standa menn
og falla með orðum sínum og skoðunum og eru ekki
minni menn fyrir.
Því verður ekki mótmælt að ummæli Ridleys um
Þjóðverja voru óviðeigandi. Það er ekki smekklegt né
við hæfi ábyrgra stjórnmálamanna að líkja forystu-
mönnum og stjórnmálaöflum í Þýskalandi við Adolf
Hitler. Ridley gekk of langt.
En skyldi ekki leynast sannleikskom í þeim orðum
hans, að þróunin í Evrópu sé hagstæð Þjóðverjum og
eins hitt að Evrópubandalagið færir valdið smám saman
úr höndum fólksins yfir til skrifstofubáknsins í banda-
laginu? Innihald ummæla Ridley var einmitt í þá vemna
að vara við andlýðræðislegum völdum þeirra sautján
framkvæmdastjóra Evrópubandalagsins sem koma til
með að hafa langmestu áhrifin í Evrópu þegar fram líða
stundir.
Það er opinbert leyndarmál að Evrópuþingið er mátt-
laus stofnun og kjaftasamkunda sem hefur hvorki
stj órnskipuliga né pólitíika itööu til að beita gér, Bákn=
ið @r svo risavaxið að iinstakir þingniinn lvrópubanda=
lagsins kaffærast í pappírshaugnum og missa ^ónar á
aðalatriðunum,
Með sameiningu Þýskalands og yfirburðastöðu þýska
marksins á peningamarkaðnum er enginn vafi á því að
Þjóðverjar munu smám saman sölsa undir sig mikil
völd og áhrif og verða leiðandi afl í Evrópu. Nú em
uppi umræður og tillögur innan Evrópubandalagsins
um aukna póhtíska íhlutun EB og þá um leið skerðingu
á fullveldi einstakra ríkja eins og fullveldishugtakið
hefur verið skilgreint. Ummæli Ridleys voru í tengslum
við þá stefnumörkun, en hann er einmitt í hópi þeirra
bresku stjórnmálamanna sem hafa varað við þeirri þró-
un.
Ráðherranum Ridley hefur verið hegnt fyrir að segja
upphátt það sem aðrir hugsa. Hann hefur látið í ljós
ótta við uppgang Þjóðveija í hinni nýju Evrópu. Þrátt
fyrir allt tahð um sameiningu og samvinnu, stendur það
enn í mönnum að sætta sig við afsal sjálfsákvörðunar
einstakra þjóða. Þjóðerniskenndin er enn rík í Evrópu
og við sjáum af atburðunum í Sovétríkjunum og meðal
þjóðarbrotanna í Austur-Evrópu að þjóðernið er líf-
seigt. Hann er líka lífseigur, hrokinn og yfirgangurinn,
hjá þeim þjóðum sem hafa drottnað í álfunni öldum
saman. Það tekur langan tíma að láta þá hugsjón ræt-
ast að gera Evrópu að einni samstæðri heild.
í hita augnabhksins eru ummæh breska ráðherrans
viðkvæm og óviðeigandi. En í þeim leynast hugsanir,
sem blunda víða um Evrópu og segja mikla sögu. Ann-
ars vegar stendur löngunin og nauðsynin til að taka
þátt í bandalagi Evrópu og hins vegar hræðslan gagn-
vart meintum yfirráðum annarra. Það logar lengi í
gömlum glæðum. Ellert B. Schram
„Væri betur að fleiri gerðu svo rækilega úttekt á umhverfi sinu með tilliti til aðstöðu og aðstæðna fatlaðra",
segir greinarhöfundur m.a. í grein sinni.
Bráðgott fram-
tak í Breiðdal
Fyrir framan mig liggur árangur
merkilegrar vinnu sem fram-
kvæmd var í fremur litlum skóla
úti á landsbyggðinni - nánar tiltek-
ið austur í Breiðdal.
Þetta er afrakstur viku vinnu
nemenda í grunnskólanum þar
sem þemað eða viðfangsefnið var
um málefni fatlaðra.
Nemendur 4.-6. bekkjar þar
höfðu virkilega kynnt sér hinar
margvíslegu hliðar fötlunar og af-
leiðingar hennar svo og umhverfi
allt og aðstæður heima fyrir.
Úttekt á umhverfi
Hér hefur greinilega ekki verið
um yfirborðskennda flausturs-
vinnu áð ræða heldur vandlega
unaipbðns könnun jwr sem ótrm
lega margt hefur verið tekið tii
umflöilunar og athugunsr, @eta
§Hai þes§ §em gert er því ailtof mik=
ið almennt tómlæti ríkir um mál-
efni fatlaðra, svo almennt aö stund-
um þykir mér §em vandamálið
þurfi að knýja dyra hiá fólki tfi
þess að farið sé að gefa því gaum.
Hér er athygli og umhugsun
hinna ungu virkilega vakin og
vinnan á örugglega eftir að skila
sér í viðhorfi þessa fólks á lífsleiö-
inni sem og það hversu margir íbú-
ar sveitarfélagsins komast við
könnunina í snertingu við vanda-
málin í allri sinni fiölbreytni.
Alls voru 43 í könnuninni spurðir
spjörunum úr. Nemendur og kenn-
arar í Breiðdal undir forystu Óm-
ars Bjamþórssonar skólastjóra
eiga milda þökk fyrir svo vandaða
vinnu, vinnu sem skfiar fólki svo
nálægt viðfangsefhinu sem raun
ber vitni.
Væri betur aö fleiri gerðu svo
rækfiega úttekt á umhverfi sínu
meö tfihti til aöstöðu og aðstæðna
fatlaðra.
Ég tæpi aöeins á því helsta sem
nemendur unnu að og skfiuðu út-
tekt á í glöggum súlu- og línuritum
svo og beinum svömm og upplýs-
ingum.
Skemmtilegt var að sjá hversu
viðhorf vom ólík eftir aldri við-
mælenda en þeim var skipt í 20 ára
og yngri, 2(M0 ára, 40-60 ára og 60
ára og eldri.
Spurningar og viðfangsefni
I stuttri kjallaragrein em ekki
tök á að fara grannt ofan í svör en
getið nokkurra spuminga og við-
fangsefna.
Spurt var um persónuleg kynni
viðkomandi af fötluðum, hversu
hið opinbera tæki á málum þeirra,
hversu almennt væri á málefnum
Kjallariim
Helgi Seljan
félagsmálafullirúl $SÍ
fatlaðra tekið, en þar voru hin nei-
kvæðu svör alger.
Þá var spurt um viðhorf viðkom-
andi ef það kæmi fyrir að þau fötl-
uðust eða eignuðust fatlað barn og
viðhorf gagnvart fötluðum bömum
og skólagöngu þeirra. Sömuleiðis
var spurt um hversu viðkomandi
litist á aö vinna meö fötluðum,
hvort fatlaöir ættu aö vistast á
stofnunum og var viöhorfið þar
jákvætt, sem helgast áreiðanlega
af því að Vonarland eystra er vin-
sæll staöur sem slíkur og viðhorf
mjög jákvæð til Vonarlands sem
telst óneitanlega stofnun þó af
minnstu gerð sé.
Þá var spurt um val atvinnurek-
enda á starfsfólki og var þar um
mjög jákvæða niðurstöðu að ræða
fyrir fatlaða og gleðilega um leið.
Hins vegar kom í ljós að 14% að-
spurðra vildu ekki vinna með fötl-
uðum (í hjólastól, sjónskertum) og
kom það mjög á óvart, ekki síst
með tfiliti til þess að innan við 5%
sama hóps vfidu ekki að bam
þeirra væri í bekk með fötluðum
en þar hafa fordómar þó verið öllu-
meira áberandi.
Svo var spurt um atvinnumögu-
leika fatlaðra á Breiðdalsvík og 14
vinnuveitendur spurðir. Spurt var
um möguleika á að nýta einhentan,
einfættan, andlega fatlaðan, heym-
arlausan, blindan eða lamaðan
starfsmann tfi einhverrar iðju. Þá
kom í ljós að 12 af 14 treystu sér
ekki tfi að ráða blindan starfskraft,
9 ekki andlega fatiaðan og 6 ekki
heyrnarlausan. Óneitanlega at-
hyglisverð niðurstaða. Alhr svör-
uðu því hins vegar játandi að réttur
allra fatiaðra til þátttöku í atvinnu-
lífinu væri ótvíræður.
Þá var gerð afar ítarleg úttekt á
hinum ýmsu stofnunum í bænum
með tilliti til aðgengis - bæði inn í
stofnunina og inni, og var það að
vonum heldur dapurleg lesning en
öraggt má telja að svipuð niður-
staða heföi fengist hvar sem borið
heföi verið niður eystra eða annars
Staðar á landinu.
Hvort einbvepar úrbætur verða
í {þamhalúinu §Hal ó§agt látið en
ömgglega hefur verið við ein-
hveiju eða einhverjum hreyft með
svo vandaðri úttekt eða öðru skal
ekki trúað.
Hér skal ekki frekar frá greint
þó að full ástæða væri tfi þess.
Aðeins svo lítil saga í lokin sem
sýnir máske hversu menn líta mis-
jafnt á hlutina.
Tfi mín komu tveir menn þegar
ég var aö glugga í skjöl Breiðdæl-
inga og skrifa kjallarann.
Oðmm þótti þessi iðja hin merki-
legasta og hann hvatti mig mjög til
að koma þessu ágæta verki nem-
enda í Breiðdal á framfæri í fiöl-
miðlum.
Hinn átti ekki nógu sterk vand-
lætingarorð yfir þeirri ætian minni
að skrifa kjallaragrein um svona
„smotterí“, eins og hann komst svo
smekklega að orði með tilheyrandi
athugasemd um „fatlafót" og
„landsbysidiota“. Eflaust átti þetta
sumpart að vera í gríni gert en grátt
þótti mér það spaugið því greintieg
sannfæring var aö baki að hluta tfi.
Athugasemdimar sannfærðu
mig hins vegar endanlega um
nauðsyn þess að vekja athygli
þeirra er vfidu hugleiða þessi mál
á svo þörfu og merkfiegu framtaki.
Helgi Seljan
„Þá var spurt um val atvinnurekenda
á starfsfólki og var þar um mjög já-
kvæða niðurstöðu að ræða fyrir fatlaða
og gleðilega um leið.“