Dagblaðið Vísir - DV - 08.11.1990, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR 8. NÓVEMBER 1990.
Fréttir___________________________^______________pv
Prófkjör Sjálfstæðisflokksins í Reykjaneskjördæmi um helgina:
Olaf ur G. Einarsson er
óumdeilanlega í fyrsta sæti
- Salóme talin fá annað sætið en hörð barátta er um sæti
Olafur G. Einarsson, formaður þingflokks Sjálfstæðisflokksins, þykir öruggur með að hljóta fyrsta sæti í prófkjöri
sjálfstæðismanna á Reykjanesi um helgina.
Ólafur G. Einarsson mun vera
mjög öruggur um fyrsta sætið í próf-
kjöri Sjálfstæöisflokksins á Reykja-
nesi sem fram fer um helgina. DV
hefur rætt viö sjálfstæöismenn víð-
ast hvar í kjördæminu og eru þeir
allir á einu máli um að Ólafur sé
óumdeilanlega leiðtogi flokksins á
Reykjanesi.
Salóme Þorkelsdóttir, þriðji þing-
maður sjálfstæðismanna í kjördæm-
inu, virðist af samtölum við flokks-
menn að dæma nokkuð örugg um
annað sætið. Salóme virðist eiga sitt
trausta fylgi, meðal annars í Mos-
fellsbæ, „heimavelli" hennar, og
Garðabæ. En hún virðist einnig um-
deild, sérstaklega á Suðurnesjum.
Nokkrir viðmælendur DV gengu svo
langt að útiloka hana frá fimm efstu
sætunum og vísuðu þá til þess að sjö
af fimmtán frambjóðendum í próf-
kjörinu eru konur. Gæti Salóme ekki
reiknað með öðru sætinu gefnu í
krafti þess að hún væri þingmaður
og kona. Þrátt fyrir efasemdir meðal
sumra sjálfstæðismanna benda
samtöl DV þó ekki til annars en að
Salóme verði í öðru sæti.
Barist um 3.-5. sæti
Ljóst er að baráttan um þriðja til
fimmta sætið verður afar hörð þar
sem margir eni kallaðir en fáir út-
valdir. Fjórir frambjóðenda hafa lýst
því yfir að þeir stefni á þriðja sætið.
Það eru þau Árni Mathiesen úr Hafn-
arfirði, Ámi Ragnar Ámason úr
Keflavík, Sveinn Hjörtur Hjartarson
úr Kópavogi og María E. Ingvadóttir
af Seltjamamesi, sem reyndar
stefnir á 2.-4. sæti
Viðmælendur DV virtust allflestir
á þeirri skoðun að það fylgi sem
Matthías Á. Mathiesen á í kjördæm-
inu, sem þingmaður Reyknesinga
um árabil, skili sér mjög vel til sonar-
ins, Árna Mathiesen. „Matthías styö-
ur strákinn og stuðningsmenn hans
bregðast honum varla í þeim efn-
um,“ sagði einn sjálfstæðismaður og
fleiri tóku í svipaðan streng. En bar-
áttan er hörð þar sem áðumefndir
frambjóðendur sækja fast að þriöja
sætinu.
María E. Ingvadóttir virðist eiga
hljómgrunn mjög víða í kjördæminu.
Spáðu flestir viðmælendur henni
velgengni og sumir öðru efstu sæt-
anna. Ámi Ragnar Ámason á sér
marga stuðningsmenn á Suðumesj-
um en eins og í öðmm kjördæmum
stefna einstakir þéttbýliskjarnar að
því að koma „sínum manni“ á þing.
Sveinn Hjörtur Hjartarson, hagfræð-
ingur hjá LÍU, virtist frekar óræð
stærð meðal viðmælenda DV í kjör-
dæminu og fóru menn frekar varlega
Fréttaljós
Haukur L. Hauksson
í aö spá honum „öruggu sæti“. Hann
var talinn eiga nokkuð á höfuöborg-
arsvæðinu en menn efuðust hins
vegar um aö það dygði honum í eitt
af fimm efstu sætunum.
Arfurfrá borgurum
í framboði er einnig „arfur frá
Borgaraflokknum" eins og einn viö-
mælenda orðaði það, þau Hreggviður
Jónsson og Kolbrún Jónsdóttir.
Hreggviður virðist allt annað en ör-
uggur með gott sæti og töldu viðmæl-
endur blaðisins að í hans tilfelli yrði
um enn eina þingmannsfómina að
ræöa.
„Hreggviður hefur ekki alveg jafn-
að sig eftir að vera kominn aftur í
raðir okkar og satt að segja líkar
ekki öllum að menn geti flakkað
svona úr og í flokkinn. Ef Hreggviður
á að ná góðu sæti verður hann að
hafa ámóta kosningamaskínu og Ingi
Björn hafði í Reykjavík. Slíka mask-
ínu hefur hann bara ekki,“ sagöi
gamalreyndur sjálfstæðismaður.
Lítt þekkt andlit
„ Það er í lagi að merkja við fjóra
frambjóðendur en þar sem mikið er
af tiltölulega óþekktu fólki á ferðinni
verður ansi erfitt að setja númer við
sjö þeirra," sagði annar gamalreynd-
ur sjálfstæðismaður og hreyfði þar
við vandamáli sem margir kjósendur
gætu þurft að horfast í augu við á
laugardaginn. Það þykir einkenna
listann að frambjóðendur em, meö
undantekningum, tiltölulega lítt
þekktir utan sinnar heimabyggðar.
Við slíkar aðstæður þykir öflugur
áróður síðustu dagana fyrir prófkjör
getað skilað nokkrum árangri.
Einn hinna lítt þekktari frambjóð-
enda er Sigríður A. Þórðardóttir sem
flutti í kjördæmið frá Grundarfirði
þar sem hún var oddviti. Fram kom
í viðtölum að framboð hennar heíði
víða hlotið góðan hljómgrunn á stutt-
um tíma en það gæti háð henni hve
ný.hún væri í kjördæminu. Hún
gæti hins vegar komiö á óvart og
blandað sér í bráttuna um sæti ofar-
lega á listanum.
Þó aðrir frambjóðendur en þeir
sem hér hefur verið minnst á séu í
alla staði hinir frambærilegustu bar
þá ekki mikið á góma i samtölum við
sjálfstæðismenn í kjördæminu og því
lítið hægt að spá um gengi þeirra á
laugardaginn.
Muna prófkjör í Reykjavík
Almennt virtist prófkjörið í
Reykjavík mönnum mjög í fersku
minni og ekki laust við ákveðna til-
hneigingu hjá viðmælendum að spá
kvenframbjóðendum betra brautar-
gengi en raun varð á í höfuðborg-
inni. Þá kom fram að þó einhverjir
yrðu úti í kuldanum eftir prófkjör
þýddi það ekki endilega að neinum
hefði verið ýtt til. Væri þröngt á þingi
þar sem að minnsta kosti 13 fram-
bjóðendur berðust um þrjú sæti.
Prófkjöriö er opið, ekki bundið við
flokksbundna sjálfstæðismenn.
-hlh
í dag mælir Dagfari
Umboðsmaður Alþingis
Fyrir nokkrum árum siðan var sett
á laggirnar nýtt embætti, umboös-
maður Alþingis. Hugsunin á bak
við umboðsmanninn er sú, aö al-
menningur geti leitað réttar síns
ef ríkisvaldið eða hið opinbera
gengur á meintan rétt lítilmagn-
ans.
Reynslan hefur orðið sú, að mik-
ill fjöldi manna hefur snúiö sér til
umboðsmanns Alþingis, en því
miður ekki alltaf haft erindi sem
erfiði. Þaö er ekki umboösmannin-
um að kenna, heldur skeytingar-
leysi stjórnvalda, sem ekki hafa
tekið mark á ábendingum eða leiö-
réttingum umboðsmannsins. End-
irinn er sá, að umboðsmaðurinn
hefur ekki haft annað fyrir stafni
en hlusta á nöldur nokkurra viður-
kenndra kverólanta.
Nú hefur þaö hinsvegar gerst að
alþingismenn hafa brugðið á þaö
ráð aö leita álits umboðsmannsins
um það hvort lög standist stjómar-
skrá og hvort þeir eigi að greiða
atkvæði með eða á móti í þinginu.
Umboðsmaður Alþingis hefur sem
sagt verið sveltur í því hlutverki
að sinna vanda almennings, en fær
nú það hlutverk að segja þing-
mönnum til um það hvemig þeir
eigi' að greiða atkvæði.
Tilefnin eru tvö. Annarsvegar
hefur Hreggviður Jónsson, sem
einu sinni var þingmaður Borgara-
flokksins, seinna þingmaður
Frjálslynda hægri flokksins og nú
er þingmaöur Sjálfstæðisflokksins,
ákveöið að spyrja umboösmann
Alþingis hvort hann eigi ekki end-
urkröfurétt á hendur fjármálaráð-
herra, vegna þess aö þjóðarbók-
hlöðuskatturinn hafi alls ekki
runnið til þjóðarbókhlöðunnar.
Hreggviður vill fá þann hluta skat-
tanna endurgreiddan sem ríkis-
sjóður hefur tekið í sinn hlut og
spyr umboðsmanninn um það
hvort þetta sé ekki rétt hjá sér.
Hreggviði er vorkunn. Hann hef-
ur auðvitað ruglast í ríminu eftir
hraðferð sína á milli þriggja flokka
og veit ekki sitt ijúkandi ráð. Hann
þarf að fá umboðsmann Alþingis
til að segja sér hvort hann eigi dá-
góða upphæð inni hjá ríkissjóði.
Úr þessu fæst ekki skorið á Al-
þingi, því Alþingi veit ekki hvert
peningamir fara, sem veittireru á
íjárlögum og hann fær ekki skorið
úr þessu hjá dómstólunum því þeir
taka ekki mark á stjórnmálamönn-
um.
Hitt tilefnið er sú nagandi óvissa
sem hijáir Stefán Valgeirsson um
þessar mundir. Stefán er löghlýð-
inn maður og vandur að virðingu
sinni og hann hefur heyrt því fleygt
hjá Bandalagi háskólamenntaðra
ríkisstarfsmanna að bráöabirgöa-
lögin sem sett voru á BHMR i sum-
ar, standist ekki stjórnarskrá. Og
af því að Stefán er lítilmagni í þing-
inu, smápeð sem ekki er hlustað
á, hefur hann ákveðið að spyrja
umboðsmann Alþingis, hvort ríkis-
stjómin hafi brotið stjórnarskrána.
Stefán vill hafa stjómarskrána í
heiðri og þar sem hann er ekki lög-
lærður maður og hefur ekki setið
á þingi nema í þijátíu ár, neyðist
hann til að leita álits hjá umboös-
manninum, um það hvernig hann,
eigi að greiða atkvæði þegar bráða-
birgðalögin koma til afgreiöslu í
þinginu.
Þessi samviskusemi alþingis-
manna er auðvitað lofsverð. Menn
hrapa ekki lengur að atkvæða-
greiðslu í óvissu og vilja hafa vaðiö
fyrir neðan sig. Þeir þurfa að leita
réttar síns og laganna hjá öðrum
og þar til bærum umboðsmönnum
meðan þeir búa við það öryggis-
leysi að ríkisstjórnin sé stöðugt að
plata þá í skattgreiðslum og stjóm-
arskrárbrotum. Enginn heiðarleg-
ur alþingismaður getur verið
þekktur fyrir að láta slíkt viðgang-
ast nema hafa hreinan skjöld og fá
bevís upp á að lögin séu réttu meg-
in. Og að lögin séu lög, sem lög-
gjafavaldið er að setja.
Hitt er annað mál að það getur
orðiö tafsamt fyrir þingstörfin ef
þessi fyrirhyggja alþingismanna
breiðist út og verður að almennri
reglu. Þingstörf munu óneitanlega
tefjast verulega, ef þingmenn þurfa
sífellt að leita álits umboðsmanns-
ins á því, hvernig þeir skuli greiða
atkvæði og hinu, hvort lögin sem
þeir eru að setja séu lög, sem stand-
ast.
Á móti kemur að umboösmaður
Alþingis stendur þá undir nafni og
ætti í hagræðingarskyni að fá kont-
or með yfirsýn yfir sali Alþingis,
þaöan sem hann getur svo fjarstýrt
þingmönnum þegar atkvæða-
greiðslur fara fram.
Dagfari