Dagblaðið Vísir - DV - 22.01.1991, Síða 25

ÞRIÐJUDAGUR 22. JANÚAR 1991.
25
LífsstQl
DV kannar verð á þorramat:
Ódýrasti þorrabakkinn
á 625 krónur kílóið
Þorri nálgast nú óöfluga. Fyrsti
dagur í þorra er föstudagurinn 25.
janúar. Það er hefö aö blóta þorrann
með áti á ýmiss konar matartegund-
um og er þá súrmeti ýmiss konar
mikiö á borðum. Ekki virðist þó
liggja ljóst fyrir hvaöa matartegund-
ir eiga eingöngu viö þorrann en þær
tegundir sem verslanir hafa á boð-
stólum nú og kenna við þorrann eru
orðnar æðimargar.
Flestar verslanir kappkosta nú að
hafa sem mest á boðstólum og al-
gengt er að þær selji sérstaka þorra-
bakka. Þeir eru ótrúiega margbreyti-
legir í samsetningu milli verslana,
enda virðast ekki vera dregin skýr
Neytendur
mörk um hvað sé þorramatur og
hvað ekki. Gerð var verðkönnun á
þorrabakka frá fimm verslunum og
má sjá niðurstöðuna hér til hliðar.
Allt að 18 tegundir í bakka
Hagkaup er með tilbúna þorra-
bakka í tveim stærðum. Þeir eru frá
SS á 460 krónur og Borgarnesi á 530
krónur. Svo fæst þar líka fata með
súrmat frá SS á 1360 kr. Innihald
þorrabakkanna frá þeim er súr
svína- og sviðasulta, hrútspungar,
lundabaggi, bringukollar og hangi-
kjöt. Þorramaturinn frá SS, sem
kostar 1360 kr. og er seldur í fötu, í
mysulegi, er þó eingöngu súrmeti.
Arni Ingvarsson, sem sér um
þorrabakkana hjá Hagkaupi, segir
að sala á þorrabökkum fari minnk-
andi ár frá ári. Hins vegar hefði við-
skiptavinurinn miklu fremur dálæti
á einstökum tegundum og keypti þær
frekar sér.
Mikligarður var með tvær stærðir
þorrabakka. í þeim voru harðfiskur,
síld, rófustappa, kartöflusalat, rúg-
brauð, smjör, lundabaggar, bringur,
hrútspungar, sviðasulta, hákarl og
hangikjöt. Þyngdin á þorrabökkun-
um hjá þeim var nálægt hálfu kílói
og einu kílói.
Nóatún var með eina gerð þorra-
bakka á frekar hagstæðu verði. Inni-
hald þorrabakkans hjá þeim var
sviðasulta, svínasulta, hrútspungar,
harðfiskur, hangikjöt, lundabaggi,
bringukollar, rófustappa, síldarsalat,
rúgbrauð og smjör, bringur, súrt
heilagfiski og ítalskt baunasalat. Þar
—
■
.
:

;
:•
Jg ■
■• '‘-Ú

Kokkarnir á Múlakaffi voru albúnir i slaginn með þorramatinn en þorri hefst næstkomandi föstudag. DV-mynd BG
voru menn önnum kafnir viö að út-
búa fleiri bakka því að þeir seldust
upp hjá þeim jafnóðum og þeir komu
í borðið.
Kjötstöðin Glæsibæ var með eina
tegund þorrabakka á bilinu 700-800
g. Bakkinn frá þeim reyndist inni-
halda mesta úrvalið af þorramat:
hangikjöt, sviðasultu, bæði nýja og
súra, sviðakjamma, blóðmör og lifr-
arpylsu, bæði súrt og nýtt, bringur,
hrútspunga, lundabagga, eistnavefj-
ur, hákarl, flatkökur, harðfisk, mag-
ál, rúgbrauð og smjör, súrt heilag-
fiski, síld og rófustöppu. Súra heilag-
fiskið er ætlað að koma í staö hvals-
ins sem er ófáanlegur.
Sölumenn hjá Kjötstöðinni
Glæsibæ sögðu að salan á þorramat
hjá þeim ykist ár frá ári en mjög al-
gengt væri nú orðið að þeir seldu
Islendingafélögum erlendis. Þeir
voru sammála um að neysla á þorra-
mat væri alls ekki á undanhaldi.
Kjötbúðin Borg seldi þorrabakka á
hagstæðasta verðinu miðað við
þyngd. í þorrabakkanum hjá þeim
var hangikjöt, hrútspungar, bringur,
sviðasulta, lundabaggi, súrt slátur,
bæði blóðmör og lifrarpylsa, kartöfl-
ur, rófustappa, rúgbrauð og smjör. í
stærri bakkanum var auk þess ít-
aiskt baunasalat. Þeir hjá Kjötbúð-
inni Borg bjuggust ekki við minnk-
andi sölu á þorramat frá því á síð-
asta ári.
Þorramatur á veitingastöðum
Kjósi menn frekar að fara á veit-
ingastað til að borða þorramat er um
nokkra kosti að velja. Veitingahúsið
Naust býður þorrabakka á sama
verði og á síðasta ári, 1990 krónur á
mann. Naustið hefur lengi verið með
þorrabakka á sínum matseðli um
þorrann. Múlakaffi var með 1200
gramma hjónabakka á 1490 krónur.
Veitingastaðurinn A. Hansen bauð
sinn þorrabakka á 1500 krónur.
Þorrabakkinn var mjög ódýr á veit-
ingastaðnum Árbergi, 970 krónur,
sérstaklega þegar tekið er tillit tii
þess að innifalið í verðinu var súpa
og aðgangur að salatbar. Potturinn
og pannan höfðu sömuleiðis aðgang
að súpu og salatbar innifalið í verð-
inu á þorrabakkanum. Hann kostaði
1490 krónur hjá þeim og gestir máttu
fá sér eftirrétt ef þeir gátu torgað
honum ofan á allt saman.
Ef menn kjósa að blóta þorrann er
greinilegt að valkostirnir eru margir
og hægt að gera hagstæð kaup með
hjálp verðsamanburðar.
ÍS
Verslun Verð á bakka Þyngd Verðákg
Hagkaup 460 500 g 913
Hagkaup 530 600 g 896
Hagkaup 1360 1500g 910
Mikligarður 495 500 g 990
Mikligaröur 995 1014 g 980
Nóatún 799 950 g 841
Kjötstöðin 790 7-800g 988-1128
Kjötbúðin Borg 350 530 g 660
Kjötbúðin Borg 500 800 g 625
Þorri byrjar á bóndadegi
Þorri er flórði mánuöur vetrar
samkvæmt fornu íslensku tímatali.
Hann hefst alltaf á föstudegi í 13. viku
vetrar á bilinu 19.-25. janúar. Þorri
var blótaður í heiðni en siðurinn
lagðist af við kristnitökuna. Með au-
knu trúfrelsi á 19. öld var hann tek-
inn upp á ný og nýtur nú í dag mik-
illa vinsælda meðal landsmanna.
Þorrablót voru upphaflega haldin
á fyrsta degi þorra en nú eru menn
ekki svo nákvæmir með það. Algengt
er jafnvel aö þjófstartað sé með
þorrablót áður en þorri byrjar.
Frá því kringum 1950 hafa þorra-
blót verið haldin á vegum átthagafé-
laga og er þá á borðum íslenskur
matur, gjarnan súrmeti ýmiss konar.
Þorramatur hefur jafnframt verið á
boðstólum ýmissa veitingahúsa frá
1960. Síðasti dagur þorra í ár er 23.
febrúar.
ÍS
Meðferð þorra-
matar er vandasöm
Nú þegar þorri nálgast óðum er
vert aö hafa í huga að sá matur sem
neytt er um þorra er vandraeöíar-
inn. Fylgja þarf ákveðnum grund-
vallarreglum viö geymslu og með-
ferð á honum og viðhafa ýtrasta
hreinlæti. Með því aö fylgja
ákveðnum reglum ætti að vera
hægt að minnka hkur á að hinn
þjóðlegi þorramatur valdi matar-
eitrun eða sýkingu.
Fyrst og fremst þarf að gæta sérs-
taklega að persónulegu hreinlæti
við meöferð þorramatar. Hendur
skulu þvegnar vel með sápu, hnífar
skyldu ávallt vera vel hreinir og
vel þrifin skurðbretti eru nauösyn-
leg, sérstaklega þar sem margar
tegundir þorramatar eru mjög
lyktarsterkar og geta smitað út frá
sér. Betra er að nota pappír en eld-
húsklúta eða svampa við þrif á
þorramat þar sem pappír er ein-
nota.
Við hitun matvæla skal gæta þess
aö þau gegnumhitni upp í 700 C
eöa hærra. Ef halda skal kjötrétt-
um heitum ætti að halda þeim á
a.m.k. 600 C og gæta skal þess að
geyma ekki soðið kjöt eða rétti úr
þeim lengi við stofuhita. Kartöflu-
stöppur og rófustöppur, sem eru
vinsælar á þorranum, eru sérlega
viðkvæmar vörur með vænleg skil-
yrði fyrir gerlagróður og þola því
ekki vel geymslu.
Sýrðan mat er best að geyma i
mysublöndu (mysu, blandaðri með
ediki) í kæliskáp þar til hann er
borinn fram. Mat, sem súrsaður er
í hehnahúsum, þarf fyrst að sjóða
vel og kæla áður en hann er sýrð-
ur. Súrsun þarf að fara fram á köld-
um stað, helst í kæhskáp. Hafa skal
í huga að ósýrður þorramatur hef-
ur yfirleitt mun skemmra geymslu-
þol en súrmatur.
Ef þessum leiðbeiningum er fylgt
ætti að vera hægt að komast hiá
matareitrunum og matarsýkingum
sem því miður vilja oft fylgja þorr-
anum.
ÍS