Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.1991, Blaðsíða 14

Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.1991, Blaðsíða 14
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B?SCHRAM Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift, ÞVERHOLTI 11,105 RVlK.SlMI (91 >27022 - FAX: (91)27079 Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11 Prentun: ARVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1100 kr. Verð í lausasölu virka daga 105 kr. - Helgarblað 130 kr. ,,í dag vil ég gefa'' Kosningagalsi hefur hlaupið í íjármálaráðherra, sem nú þykist ríkur og vilja gefa. Ólafur Ragnar Grímsson hefur sett fram þær hugmyndir, að stjórnvöld leiti leiða til að auka fjárfestingu og tryggja atvinnu, þar sem ekki verði í ár ráðizt í virkjunarframkvæmdir og undirbún- ingsframkvæmdir við byggingu nýs álvers, eins og Þjóðvijinn orðar það. Fjármálaráðherra nefnir margs konar framkvæmdir tál, og honum finnst lítið til koma, þótt þær kosti einn eða tvo milljarða króna til viðbótar, sem vafalaust gerðu gatið á ríkissjóði, sem ráðherrann skilur eftir sig, að sama skapi stærra. Ráðherra þykist hafa komið ár sinni vel fyrir borð með lævísum áróðri um, að staða ríkissjóðs hafi ekki verið betri um langt skeið. En af hverju er ráðherra að stæra sig? Ólafur Ragnar skilur þannig við ríkissjóð, að rekstr- arhallinn á síðastliðnu ári var 4,4 milljarðar króna, 1,3 prósent af framleiðslunni í landinu. Síðastliðið ár varð sjötta árið í röð, sem ríkissjóður er rekinn með halla. Fjármálaráðherra gengur þannig frá ríkissjóði, að þensluhallinn síðasta ár hefur gróflega reiknað verið nálægt 18 milljörðum, það er fé, sem ríkið og stofnanir á vegum þess þurftu að inna af hendi umfram tekjur og afborganir af veittum lánum, og dregnar frá þær greiðslur, sem ætla má, að ekki valdi þenslu. Fjármála- ráðherra hefur samtímis gengið lengra í skattpíningu en dæmi hafa verið um hér á landi. Samt verður hallinn svo mikill. Þannig villir ráðherra um fyrir landsmönn- um og kemst langt í því efni. Um leið hefur hinn slyngi áróðursmaður, að eigin mati, búið í haginn, svo að hann geti rúmum mánuði fyrir kosningar boðið kjósendum nýjar milljarðaframkvæmdir á silfurfati, eins og það sé „ekkert mál“. í raun hljóta menn að sjá, að hallarekstur núverandi ríkisstjórnar gefur ekki tilefni til þess, að verktakar geti gengið í ríkissjóð og „sótt sér hnefa“. Þvert á móti er full þörf á miklu meira aðhaldi. Hallareksturinn ýtir undir verðbólgu, sem mætavel getur farið úr böndum. Þá brysti þjóðarsáttin og yrði unnin fyrir gýg. Þegar htið er á fjárlög fyrir árið í ár, sést glöggt, að enn verð- ur mikill rekstrarhalli á ríkissjóði og margfalt meiri þensluhalli, þegar upp verður staðið. Hugmyndir Ólafs Ragnars Grímssonar fjármálaráðherra og undirtektir Verktakasambandsins eru nú mjög í umræðunni. Því verða menn að skilja, að allt er þetta aðeins kæn kosn- ingabrella, sem einkum er ætlað að blekkja kjósendur í Reykjaneskjördæmi, þar sem Ólafur Ragnar sækist eftir þingsæti. í stað glýjunnar af álverinu komi önnur glýja. Verktakasambandið mælir með, að fyrirhuguðum framkvæmdum upp á 4-5 milljarða króna hjá ríki og borg verði flýtt í ár. Lagt er til, að fjármagns til þessara framkvæmda verði aflað með erlendri lántöku, beinum framlögum opinberra aðila og hækkun bensíngjalds. Þjóðhagsstofnun hefur að óbreyttu spáð því, að fram- leiðslan aukist um eitt prósent í ár. Atvinnuleysi hefur verið lítið sem ekkert. Fagna ber framkvæmdum, en kröfur um aukin ríkisútgjöld verða að vera innan þeirra marka, sem efnahagslífið þolir. Allt bendir til þess, að efnahagslífið hafi ekki efni á kosningabrellum íjármála- ráðherra. Illu heilli hafa stjórnvöld ekki farið þannig að ráði sínu í ríkisfjármálum, að svigrúm sé til að hlaða mihjörðum króna ofan á opinber útgjöld, án þess að eitthvað láti undan. Haukur Helgason FÖSTUDAGUR 8. MARS 1991. Saddam Hussein og Hafez Assad. - Sú harka sem þeir eru airæmdir fyrir hefur i rauninni verið nauðsynleg fyrir rikisheildina innan þeirra landamæra sem ríkjum þeirra voru sett á sinum tíma. Saddam og sundrungin í borgarastríðinu í Líbanon tók- ust á ótal fylkingar, hver og ein með sinn bakhjarl utanlands. Frakkar og írakar sameinuðust um aö styðja kristna, írakar vegna þess að helsti stuðningsmaður andstæö- inga þeirra var Assad Sýrlands- forseti. Með innrásinni í Kúvæt urðu Sýrlendingar og Frakkar bandamenn og afleiðingin varð að Frakkar hættu andstöðu við Assad og milligöngu um vopnaflutninga frá írak. Niðurstaðan varð sú að Sýrlend- ignar, sem hafa haft um 50 þúsund manna her í Líbanon síöan 1976, urðu sigurvegarar í borgarastríð- inu og sá langþráði draumur þeirra að sameina Líbanon aftur Sýrlandi er í augsýn. Fyrirsjáanleg yfir- drottnun Sýrlendinga í Líbanon er í rauninni grein af sama meiöi og tilraun Saddams Hussein til aö inn- lima Kúvæt. Það var enda krafa Saddams í ágúst þegar hann léði máls á að fara frá Kúvæt að Sýr- lendingar færu þá líka frá Líbanon. Tilkall Sýrlendinga til Líbanons er byggt á sömu rökum og tilkall íraka til Kúvæts, Líbanon var skil- ið frá Sýrlandi og Frakkar gerðu þetta svæði að sjálfstæöu ríki 1943. Miðstjórnarvald Það sem upphaflega olli borgara- stríðinu í Líbanon 1975 var að mið- stjórnarvaldið hrundi yfirdrottnun hluta landsmanna yfir meirihlut- anum, þar á meðal Palestínumönn- um í landinu, olli uppreisn. Á þetta er minnt nú vegna þess að það sama sem gerðist í Líbanon gæti hæglega gerst viðar, það gæti vissulega gerst í Sýrlandi sjálfu þar sem forsendur eru í rauninni svip- aðar og í Líbanon. Og nú um þessar mundir beinast augu umheimsins að írak þar sem óvíst er hversu miðstjórnarvaldið er sterkt eftir ósigurinn gegn bandaríska hernum í Kúvæt og eyðilegginguna og afleiðingar við- skiptabannsins innanlands. Það eina sem hefur haldið þessum ríkj- um saman er mjög harkaleg mið- stjórn þar sem dauðarefsing hefur legið við öllu tali um aðskilnaö hinna ýmsu þjóðarbrota og trúfylk- inga. Sú harka, sem Saddam Hussein og Hafez Assad eru alræmdir fyrir, hefur í rauninni verið nauðsynleg fyrir ríkisheildina innan þeirra landamæra sem ríkjum þeirra voru sett á sínum tíma. í írak er nú mikil ólga og ef hún verður ekki bæld niður iljótlega gæti allt farið í loft upp, engum til góðs en öllum til bölvunar, ekki síst þeim araba- ríkjum sem studdu Bandaríkin gegn írak. Kúrdar Nú berast fréttir af uppreisn shía múslíma í suðurhluta íraks og jafn- framt hafa Kúrdar látið á sér kræla. Eitthvað af þessum fréttum Kjallarmn Gunnar Eyþórsson fréttamaður er trúlega vestræn óskhyggja um óvinsældir Saddams og óvíst er hve alvarlegt þetta er en þessar fréttir eru vísbending um það sem gæti gerst í írak ef miöstjórnarvaldið í Bagdad missir tökin. í írak búa 17 til 18 milljónir manna. Um 9 milljónir þeirra eru shía múslímar í suðurhlutanum á landamærunum við íran og í vest- ureyðimörkinni, um 4 til 5 milljón- ir eru súnní múslimar í miö- og austurhlutanum. Síðan eru 4 til 5 milljónir Kúrda í norðausturhér- uðum íraks þar sem einnig búa Kúrdar innan landamæra Tyrk- lands, írans og Sýrlands á svæði sem kallað er Kúrdistan. Kúrdar eru súnní múslímar en ekki arabar og þeir hafa sitt eigið tungumál. Aðskilnaðarbarátta þeirra á sér langa sögu, allt til 1916 þegar Bretar lofuðu þeim sjálfstæði þegar þeir voru aö búa til ný ríki á þessum slóöum ásamt Frökkum en það var svikið eins og íleira. Síðan 1961 hefur verið viðvarandi uppreisn Kúrda, ekki aöeins í írak og íran heldur aðallega í Tyrklandi. Til- hugsunin um sjálfstætt ríki Kúrda í írak mundi ógna Tyrkjum og þeir gætu þá hugsanlega hertekið Kúrdahéruöin í írak, ekki síst vegna þess að þeir eiga þar gamlar landakröfur. Á þessu svæði eru auðugustu oliusvæði íraka um- hverfis Kirkuk og Mosul. Þar fram- leiða þeir meiri olíu en við Persa- flóa. Ajatollar Shía múslímar í Basra og víðar vilja nú stofna sérstakt íslamskt lýðveldi á sínu svæði að íranskri fyrirmynd. Þetta er reyndar ekki nýtt og þetta hefur lengi verið bar- áttumál ajatollanna í Iran allt frá því Khomeini komst þar til valda 1979. Sá íraski ajatolla, sem stjórn- ar uppreisninni í Basra, hefur lengi rekið áróður gegn Saddam frá bækistöð sinni í íran og hann á visst fylgi. Þaö vakir ekki fyrir írönum að innlima héruð shíita í írak. Þótt shíitar þar séu af sömu grein íslams og íranir eru þeir arabar en ekki Persar og trúin hindraði þá ekki í að berjast við trúbræður sína í íran í stríðinu 1980-88, enda þótt meirihluti hermanna Saddams séu shía múslímar. En augljóslega yröi íran allsráðandi við botn Persaflóa ef stofnað yrði íslamskt ríki shíita umhverfis Basra en eftir yrði smá- ríki súnníta umhverfis Bagdad. Trúin brennur ekki eins heitt á súnnítum og shíitum, þaö ofstæki og umburðarleysi sem einkennir múllana og ajatollana í íran tíðkast ekki í löndum súnní múslíma. Borgarastríð Borgarastríð í írak, sem enda mundi með þessari skiptingu, yrði reiöarslag fyrir allan arabaheim- inn og Miðausturlönd öll. Þakklæti viö Bandaríkin fyrir að hafa endur- reist furstafjölskylduna í Kúvæt yrði ekki langvinnt og veröur ekki hvort sem er. Miðausturlönd öll eru púðurtunna og Bandaríkja- menn hafa þar fariö óvarlega með eld, svo vægt sé til orða tekið. Það er vandséð að hinn frægi sigur í Kúvæt verði nokkrum til góðs, nema Bandaríkjamönnum sem hafa endurheimt sjálfsviröingu sína eftir ósigurinn í Víetnam. Hernaöurinn hefur valdið hættu- legum óstööugleika innan íraks, sem gæti breiðst úr. Úr því sem komið er er það ill- skást að Saddam Hussein og valda- kerfi Baathflokksins í írak nái fóst- um tökum á ný og haldi írak áfram í járngreipum. Allt annaö leiðir til uppreisnar og martraðar á borð við borgarastríðiö í Líbanon Hugarór- ar um vestrænt lýðræöi eru ótíma- bærir og sýna aöeins á hve röngum forsendum Bush háði heimsstyrj- öldina gegn írak án þess að gefa arabaríkjunum færi á að levsa deil- una sín á milli. Gunnar Eyþórsson „Úr þvi sem komið er er það illskást að Saddam Hussein og valdakerfi Bathflokksins í írak nái föstum tökum á ný og haldi írak áfram í járngreipum. Allt annað leiðir til uppreisnar og martraðar á borð við borgarastríðið í Líbanon.“

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.