Dagblaðið Vísir - DV - 13.03.1991, Qupperneq 4

4
MIÐVIKypAGUR 13, MARS 1991.
Fréttir
Búvörusamningurinn kominn til að vera:
„Verðum að hverfa frá mið-
stýringar-og ofstjórnarkerfi“
- segir Davíð Oddsson, formaður Sjálfstæðisflokksins
100%
80%
60%
Kjötneysla Islendinga
flj Hyossa^jöy^^
II
40%
20'%.
0%
1975
Kindakjöt
■ mmm

1980
1985
1990
Grafið sýnir, hvernig kjötneyzla islendinga hefur skipzt og hlutur kinda-
kjötsins minnkað þrátt fyrir stefnu stjórnvalda síðustu ár og áratugi.
„Það er ljóst, að við verðum að
hverfa frá miðstýringar- og of-
stjórnarkerfmu í landbúnaðarmál-
um,“ sagði Davíð Oddsson, formað-
ur Sjálfstæðisflokksins, í viötali við
DV í gær um nýja búvörusamning-
inn. „En bændur þurfa að fá tíma
til að aðlaga sig. Þessu kerfi þarf
að breyta, en ekki má skera upp
herör gegn þessari stétt. Breyting-
amar má ekki framkvæma með
gassagangi."
„Nú er tækifæri til að aðlaga sig.
Ég tel ekki óráðlegt að framlengja
gamla samninginn um búvörur,
þangað til væntanlega ný ríkis-
stjórn hefur komið sér fyrir,“ sagði
Davíð Oddsson. „Nú hefur fengizt
niðurstaða með fyrirvara um sam-
þykki næsta þings. Ég tel galla, að
ekki er tekið á vinnslu- og sölu-
kerfi landbúnaðarvara, en á því er
brýn nauðsyn."
Menn kannast við niðurstöðurn-
ar í ríkisstjórn síðustu daga um
búvörusamninginn og undirskrift
Steingríms J. Sigfússonar land-
búnaðarráðherra á þeim samningi.
Fyrirvari er gerður um samþykki
Alþingis við nauðsynlegar laga-
breytingar. Með þessum hætti
tókst alþýðubandalags- og fram-
sóknarmönnum í ríkisstjórn að
koma í veg fyrir, aö ráðherrar
krata mótmæltu. Bændur geta ver-
ið sterkur þrýstihópur. Kratar
segja nú sem svo, að alltaf megi
breyta samningnum á hausti kom-
andi. Kratar hafa þannig í bili
kyngt þessum bita, þótt samning-
urinn sjálfur kosti ríkið um 40
milljarða króna á samningstíman-
um og þótt kratar hafi fyrir
skömmu fundið þessum samningi
flest til foráttu.
Ólógísk afstaða krata
Jón Baldvin Hannibalsson, for-
maður Alþýðuflokksins, sagði til
dæmis í laugardagsblaði DV, að
engar tryggingar fælust í því í
samningsdrögum um búvöru-
samninginn, að verð til neytenda
lækki eða annar kostnaður minnki.
Hann sagði, að í samninginn vant-
aði meðal annars tillögur um,
hvernig sporna eigi við gróðureyð-
ingu og ofbeit og hvernig tryggja
eigi hag þeirra bænda, sem munu
verða að ganga frá búum sínum
eftir að hafa selt framleiðslurétt
sinn. Þá sagði hann ljóst, að afnema
verði geymslu- og vaxtagjaldakerf-
ið og opna fyrir þann möguleika,
að til aukins innflutnings á land-
búnaöarvörum komi vegna al-
þjóðasamninga. Jón Baldvin sagði
ennfremur í viðtali í DV í gær, að
til þess að alþýðuflokksmenn gætu
samþykkt þennan samning þyrfti
að gera á honum viðamiklar breyt-
ingar. Tryggja þyrfti aukna fram-
leiðni og tryggja verðlækkun til
neytenda á landbúnaðarafurðum
Sjónarhom
Haukur Helgason
með samkeppni milli afurðastöðva.
Koma þyrftu skýr ákvæði um end-
urskoðun verðlagsgrundvallar og
verðkerfisins í heild og rétt stjórn-
valda til að gerasamninga viö Evr-
ópska efnahagssvæðið og innan
tollabandalagsins GATT. Þannig
hafa kratar ýmislegt við samning-
inn að athuga, þótt þeir hafi gefizt
upp við að hindra hann að þessu
sinni. Rökréttara hefði verið af
krötum að stöðva nú þennan samn-
Eitt af kjötfjöllunum.
ing. Flest bendir til, að sjálfstæðis-
menn og.kratar myndu töluvert
breyta samningnum, mynduðu
þeir ríkisstjórn eftir kosningar. Það
sýnist einnig sennilegt um hugsan-
lega stjórn sjálfstæðismanna og al-
þýðubandalagsmanna. Þessi samn-
ingur er að því leyti til bráða-
birgða, en samt er sennilegt, aö
meginefni hans haldist áfram.
Neytendum blæðir áfram
Búvörusamningurinn er þannig
kominn til að vera. En að því kem-
ur, að horfið veröur frá innflutn-
ingsbanni á búvörum, þó ekki væri
nema vegna samninga á alþjóða-
vettvangi. Davíð Oddsson var í gær
spurður um innflutningsbannið, og
taldi hann, að hverfa þyrfti frá þvi
en gefa nægan aðlögunartíma.
Davíð treysti sér ekki til að meta,
hve langur sá aðlögunartími þyrfti
að verða. En innflutningsbannið er
stærsti hluti af kostnaði neytenda
við landbúnaðarkerfið. Búvöru-
samningurinn breytir þar engu
um. Fjallað er um önnur atriði
samningsins annars staðar hér í
blaðinu, en herkostnaður okkar af
stuðningi við hefðbundinn land-
búnað meðal annars innflutnings-
bannið nemur um tuttugu milljörð-
um króna á ári eða því sem næst.
Tímaritið Vísbending sagði fyrir
skömmu, að stuðningur ríkisins
við landbúnað hafi verið 14-15
milljarðar árið 1988 á núgildandi
verðlagi. Það eru um fimm prósent
af framleiðslu þjóðarinnar. Mikill
hluti þessa stuðnings er innflutn-
ingsbannið, um helmingur að mati
ritsins. Menn borga hér meira fyrir
kjöt og mjólkurvörur en innfluttar
vörur mundu kosta. Þennan stuðn-
ing hefur mátt meta með því að
bera saman landbúnaðarverð hér
á landi og meðaltalsverð í ríkjum
í Efnahags- og framfarastofnuninni
OECD. Verðlagsstofnun kannaði
sumarið 1989 matvöruverð á Norð-
urlöndum. Þá kostaði lambalæri í
Þórshöfn í Færeyjum 53% af því
sem íslenzkt læri kostaði, en í
Stokkhólmi þurfti að borga 95% af
því sem sett var upp í Reykjavík.
Óniðurgreitt heildsöluverð í Þórs-
höfn var aðeins 37% af sams konar
verði hér, og í Stokkhólmi var verð-
ið 57% af Reykjavíkurverðinu.
Færeyingar flytja sitt kjöt inn,
þannig að verðið þar gefur hug-
mynd um, hvað innflutt kjöt myndi
kosta hér á landi. Þannig má meta
kostnað íslendinga við innflutn-
ingsbannið.
Forystumenn allra stjórnmála-
flokka vilja samt, að almennir
neytendur beri enn um nokkurt
skeið þennan mikla kostnað, og
búvörusamningurinn blífi.
í dag mælir Dagfari _________________
Allir eru himinlifandi
Menn hafa verið að rýna í viðbrögð
og eftirmál að loknum formanns-
skiptum í Sjálfstæðisflokknum.
Ekki er annað að sjá og heyra en
almenn ánægja ríki með breyting-
una sem varð þegar Davíð tók við
af Þorsteini. Andstæðingar Sjálf-
stæðisflokksins eru yfirleitt himin-
lifandi að fá Davíð í formannssætiö
og telja ýmist að hann verði mun
afdráttarlausari keppinautur, sem
skerpi línurnar og þjappi vinstri
mönnum saman, eða þá hitt, að
þeir geta vel hugsað sér að starfa
með honum og kljást viö hann.
Þannig fellur Jón Baldvin strax á
fiórar fætur og biðlar um viðreisn
og Ingibjörg Sólrún segir að
Kvennalistinn geti vel hugsað sér
að starfa með Davíð, enda sé hann
ekki verri sfiómmálaandstæðing-
ur en hver annar.
Af sjálfstæðismönnunum sjálfum
er það að segja að þeir eru einnig
uup til hópa afskaplega ánægðir.
Davíð segir að Þorsteinn muni
jafna sig fljótt á sárunum sem hann
fékk af því að falla í formanns-
slagnum og segir raunar að enginn
hafi fallið því aö kosningar séu ein-
faldlega þannig að þegar tveir bjóði
sig fram fái annar alltaf færri at-
kvæði en hinn.
Þessi einfalda skýring á for-
mannskosningunni leiöir það af
sjálfu sér að Þorsteinn féll ekki
heldur var hann svo óheppinn að
fá færri atkvæði en Davíð sem seg-
ir heldur ekkert um þaö að Davíð
hafi unnið. Davíð fékk eingöngu
fleiri atkvæði en Þorsteinn sem var
afleiðingin af því að þeir voru tveir
í kjöri.
Þorsteinn segir að hann skili
flokknum af sér í betri stöðu heldur
en hann tók við honum. Hann er
mjög sáttur við þá stöðu og verður
ekki annað skilið en Þorsteinn sé
ánægður með flokkinn og úrslitin
og það að Davíð taki við flokknum
þegar Þorsteinn getur skilað hon-
um af sér í þannig ástandi að Davíð
þurfi ekki að hafa fyrir hlutunum.
Þá er Þorsteinn ánægður með að
fá nú tækifæri til aö hitta kjósend-
ur sína á Suðurlandi og verða rétt-
ur og sléttur sveitaþingmaöur,
enda hafi formennskan truflað
hann frá því að hitta kjósendur.
Þorsteinn virðist sem sagt hinn
ánægðasti með að losna við for-
mennskuna og sú spurning vaknar
hvort Davíð hefði ekki átt að leggja
Þorstein miklu fyrr til að gera hon-
um þann greiða að komast í kjör-
dæmiö sitt.
Friðrik varaformaður segist hafa
orðið mjög hissa þegar hann var
kosinn varaformaður og þaö sé
hálfgerður beygur í honum. Ekki
vegna þess að Davíð sé orðinn for-
maður og Þorsteinn hættur sem
formaður heldur vegna þess að
hann átti ekki von á því að verða
varaformaður aftur. Þetta gerðist
eiginlega án hans vitneskju og í
rauninni er það eini skugginn a
þessum landsfundi að Friðrik
skyldi vera kosinn varaformaður
án þess að hann hefði vitað um það
fyrirfram.
Menn verða að vita um svona
hluti og svona kosningar fyrirfram,
annars er maður óviðbúinn því að
verða kosinn. Davíð var til dæmis
tilbúinn með tvær ræður í vösun-
um. Aðra ef hann fengi færri at-
kvæði en Þorsteinn. Hina ef hann
fengi fleiri. Þessvegna gat Davíð
flutt skrifaða ræðu þegar hann
hafði verið kosinn formaður. Mað-
ur verður að hafa vaðið fyrir neðan
sig.
Friðrik segist hins vegar vera
mjög sáttur við að hafa verið kos-
inn vegna þess að hann hafi mikla
reynslu og geti sameinaö það sem
Davíð getur ekki sameinað og hann
ætlar að verða varaformaður alls
flokksins og Davíð formaður allra
landsmanna en ekki bara Reykvík-
inga. Þetta þótti varaformanninum
öruggara að taka fram, enda búa
þeir báðir fyrir vestan læk og ein-
hverjir landsbyggðarmenn hafa
haldið því fram að landsbyggðin
nái ekki svo vestarlega.
Agnes Bragadóttir skrifar grein í
Morgunblaðið í gær og segir frá því
að ungir sjálfstæðismenn, sem
greiddu atkvæði meö Þorsteini,
hafi verið afar glaðir á lokahófi
landsfundarins yfir því að Davíð
skyldi vera orðinn formaður. And-
stæðingar Davíðs hrósuðu sem sagt
sigri eftir að þeirra maður hafði
fengið færri atkvæði en Davíð og
þetta segir kannske alla söguna um
það hvað mikill fógnuður ríkir á
Islandi eftir að Davíö fékk fleiri
atkvæði en Þorsteinn. Þjóðin er
himinlifandi.
Dagfari