Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.1994, Síða 4

4
ÞRIÐJUDAGUR 11. .JANÚAR 1994
Fréttir
Biskupinn leitar sátta í Sólheimadeilunni:
Heimilisfólk á Sólheim-
um milli steins og sleggju
Harkalegar deilur hafa staðiö milli
félagsmálaráðuneytisins og stjómar
Sólheima í Grímsnesi undanfamar
vikur. Á tímabih leit út fyrir að
stjómendur ætluðu að gera vist-
menn brottræka af staðnum nú í árs-
byijun en frá því hefur þó verið fall-
ið. Að sögn þeirra sem vel þekkja til
vistmanna lagðist deilan mjög iha í
heimihsfólkiö á Sólheimum.
Við gerð fjárlaga var ákveðið að
veita ríflega 70 mihjónir króna til
reksturs Sólheima. Akveðið var að
borga vistmönnum 22,5 milljónir í
bætur frá Tryggingastofnun. Miðað
við 1993 eru bótagreiöslur óbreyttar
en rekstrarframlagið lækkar um 11,3
mihjónir. í því sambandi ber að hta
til þess aö við afgreiðslu fjáraukalaga
1993 féhst Alþingi á viðbótarfjárveit-
ingu vegna fjárhagsvanda vistheim-
hisins. Miðað við árið 1992 hafa fram-
lögin hækkað um 6,2 mihjónir.
I ársbyrjun 1993 var Sólheimum
breytt úr vistheimili fyrir fatlaða í
þjónustumiðstöð fyrir fatlaða. Þar
með öðlaðist heimihsfólkið rétt til
bótagreiðslna frá Tryggingastofnun
ríkisins. Ætlast er til að vistmenn
borgi að hluta eigin framfærslu. Með
visan til þess er það mat stjómvalda
að lækka eigi rekstrarframlagið.
Fjárveitingu mótmælt
Stjóm Sólheima mótmælti flárveit-
ingunni þegar í desember og samn-
ingaviðræður mihi hennar og félags-
málaráðuneytisins um þjónustu-
samning strönduðu. Meðal þess sem
deilt er um er hvort ríkið eigi að
greiða framlag til að standa undir
launum vistmanna, hvort launakjör
starfsmanna eigi að vera sambærileg
og á öðrum sambærilegum stofnun-
um og hvort framlög skuh greidd
vegna afskrifta húsnæöis.
Samkvæmt ýtmstu kröfum Sól-
heimamanna vantaði aht að 30 mihj-
ónir króna upp á rekstrarframlag
ríkisins. Af hálfu stjómvalda hefur
verið bent á aö ef ríkið yrði við kröfu
Sólheima myndi það leiða til 120
milljóna króna hækkunar á fjárveit-
ingum th áþekkrar starfsemi.
Útburöi hótaö
Um miðjan desember samþykkti
stjóm Sóiheima að hætta rekstri
þjónustumiðstöðvar fyrir fatlaða um
áramótin og í staðinn yrði haflnn
rekstur á sviði heilbrigðis-, mannúð-
ar- og menningarmála. Þá var fram-
kvæmdastjóranum fahð aö vinna að
undirbúningi þess að flytja vistmenn
á brott í áfóngum. Um áramótin stóð
th að flytja á brott sjö heimhismenn
og mánuði síðar átta til viöbótar. í
mars og aprh átti síðan að flylja 25
vistmenn á brott.
Félagsmálaráðuneytið mótmælti
þegar ákvörðun stjómar Sólheima. í
bréfi frá ráöuneytinu segir að stjóm-
inni sé óheimht að loka heimilinu. í
þessu sambandi vísaöi ráöuneytið th
þess að Sólheimar væm sjálfseignar-
stofnun sem heyrði undir biskup.
Einungis prestastefna gæti tekiö
ákvörðun um lokun.
í kjölfarið kom fuhtrúaráð Sól-
heima saman þann 19. desember og
var þá ákveðið að leita sátta í mál-
inu. Haldinn var fundur með Jó-
hönnu Sigurðardóttur félagsmála-
ráðherra þar sem ákveðið var að
skipa fjögurra manna nefnd th að
vinna að lausn dehunnar. Pétur
Sveinbjarnarson, stjórnarformaður
Sólheima, ákvað hins vegar að shta
þessum viðræðum þegar í stað og
sakaði ráðuneytið um aö hafa lagt
vistheimihð í einelti.
Trúnaðurinn úti á Sólheimum
Eftir að upp úr viöræðunum slitn-
aði fór félagsmálaráðherra fram á
þaö við Ólaf Skúlason biskup að
hann tæki að sér að leysa deiluna.
Thlaga ráðuneytisins er að gengið
verði frá þjónustusamningi við Sól-
heima á gmndvehi þess fjárframlags
sem ákveðið er í fjárlögum en fjár-
framlagið endurmetið þegar árs-
reikningur 1993 hggi fyrir. Þá segist
Fréttaljós
Kristján Ari Arason
ráðuneytiö reiöubúið að beita sér
fyrir að framkvæmt verði sérstakt
mat á þjónustuþörf heimihsfólksins.
í framtíðinni muni síðan fjárveiting-
ar th Sólheima gmndvahast á því
mati með hliðsjón af íjárveitingum
th annarra heimila fatlaðra með
sambærheg þjónustustörf.
Á fuhtrúaráðsfundi Sólheima í síð-
ustu viku var ákveðið að skipa
þriggja manna nefnd th að leita
lausnar á deiluhni á grundvelh th-
lagna félagsmálaráðherra. í nefnd-
inni eiga sæti þau Vhhjálmur Þ. Vh-
hjálmsson, Ásta Ragnheiður Jó-
hannesdóttir og Margrét Frímanns-
dóttir.
Eftir að nefndin hafði skoöað mála-
vexti kom í ljós að stjóm Sólheima
hafði ekki kynnt fulltrúaráðinu th-
lögur félagsmálaráðherra. í thefni af
því sagði Margrét Frímannsdóttir í
samtali við DV að trúnaöarbrestur
hefði komið upp á Sólheimum.
Brigslyrði á báða bóga
Brigslyrði hafa falhð í dehunni. Á
blaðamannafundi í síðustu viku
ásakaði Jóhanna Sigurðardóttir Sól-
heimamenn fyrir rógsherferð í sinn
garð og ráðuneytisins. Á fundinum
upplýsti hún að 89 mhljóna króna
skuld Sólheima væri vandi sem staf-
aði af fjárfestingum sem ráðist var í
án heimhda. í því sambandi benti
hún á að á árunum 1985 th 1992 hefði
verið byggt íþróttahús, vinnustofur,
sambýh og félagslegar íbúðir, sam-
tals rúmir 2.100 fermetrar. Með lán-
töku úr Byggingarsjóði verkamanna
hefðu lög jafnframt veriö brotin.
Undir þessa skoðun tekur Ríkis-
endurskoöun. í áhti frá því í nóvemb-
er er bent á að fjárhagsstaða heimil-
isins sé „bágborin um þessar mundir
sem rekja má m.a. th endurbóta á
húsnæði og slæmri skuldastöðu
heimihsins fyrr á árum“.
Auk þessa ásakaði ráðherra Sól-
heimamenn fyrir að sinna ekki lög-
bundnu samráði vegna starfseminn-
ar og uppbyggingarinnar á Sólheim-
um. Þá sagði hún stjórnendur Sól-
heima hafa átt í sífelldum eijum og
ihdehum við þá aðila sem þeir hafa
þurft að hafa samskipti við.
Stjóm Sólheima svaraði fyrir sig
og sagði Sólheima ekki eiga í neinum
vanda. Lausaskuldirinar væm nú
einungis um 2 mihjónir og langtíma-
skuldimar 880 þúsund krónur. Á
hinn bóginn væm skuldir Styrktar-
sjóðs Sólheima, sem á að fjármagna
framkvæmdir á staönum, um 69
mhljónir. Árleg afborgunarbyrði
þeirra lána væri um 3 mhljónir.
Stjórnin vísar ennfremur öðmm
ásökunum félagsmálaráðherra á bug
og neitar því að byggt hafi verið í
óleyfi. Áður en ráöist hafi verið í
framkvæmdir hafi tilskihnna leyfa
verið aflað. í framhaldi af viðbrögð-
um Sólheimamanna kvaðst Bragi
Guðbrandsson telja eðlhegt að fram
fari opinber úttekt á fjárreiðum Sól-
heima. Hafi Sólheimar getaö lækkað
skuldir sínar um 20 mhljónir mhli
áranna 1992 og 1993 bendi það th
þess að Sólheimar geti komist af með
þijá fjórðu rekstrarframlagsins eða
um 60 mhljónir.
Ríkið seldi réttum manni
Þaö era nú meiri andskotans lætin
sem ætla að verða út af sölunni á
Shdaverksmiðjunum. Ráöherrann
er skammaður fyrir misbeitingu
valds, þingflokkur Alþýðubanda-
lagsins heimtar rannsókn og Har-
aldur í Andra segist hafa verið
hálshöggvinn fyrir að fá ekki að
kaupa SR- mjöl.
Sannleikurinn er auðvitað sá aö
það stóð aldrei th að selja neinum
öðram SR-mjöl heldur en Bensa
Sveins og kó. Hann var bæði bestur
fyrirfram og bestur eftir á. Hann
var með besta thboðið þó það hafi
ekki endilega verið hæst, þvi hann
er eini maðurinn á íslandi sem
hefur efni á að borga það sem sett
er upp.
Haraldur í Andra segist hafa boö-
iö hærra. En ráðherrann sá strax
og vissi að Hahi gat aldrei borgað
það sem hann ætlaði að borga og
ráðherrann sannreyndi aö Halli
átti ekki átta hundrað milljónir
inni á bankabók. Það á aftur á
móti Bensi án þess að þurfa að
sanna þaö. Þetta er munurinn á
fínum pappíram og ekki fínum
pappíram.
Benedikt Sveinsson bauð fyrir
hönd Sjóvár-Almennra. Þar er
hann stjómarformaður og hlut-
hafi. Sjóvá- Almennar eiga síðan í
Eimskip sem á í Sjóvá og saman
eiga Sjóvá og Eimskip stærsta hlut-
ann í Flugleiðum, sem aftur á í
Eimskip sem á í Sjóvá. Ekki má
heldur gleyma því að Bensi á í
Granda, Marel, Hval, Festingu,
Nesskip og ísskip. Öh eiga þessi
fyrirtæki síðan í öðram fyrirtækj-
um sem eiga svo aftur í öðrum fyr-
irtækjum í gegnum eignarhalds-
fyrirtækin Burðarás og Fram-
kvæði, þar sem Benedikt heldur
um spottana. Það er auðvitað
hreinn bamaskapur að halda að
einhveijir aðrir geti keypt Shdar-
verksmiðjurnar heldur en saman-
lögð fyrirtæki Benedikts Sveins-
sonar sem er burðarásinn í at-
vinnulífi þjóðarinnar eins og nafn-
ið á eignarhaldsfélaginu hans
bendir th.
Haraldur í Andra er aðeins htið
peð í samanburöi við þetta veldi
Benedikts, sem raunar hefur jafn-
framt ítök í íslandsbanka, sem á
Verðbréfamarkaðinn sem gekk frá
útboðinu og rannsakaði tilboðin.
Þorsteinn Pálsson er sjávarút-
vegsráðherra í skjóli þeirra manna
sem era burðarásar í atvinnulífi
og útgerð á íslandi. Þeir eiga að
vísu ekki hlutabréf í Þorsteini, en
þeir eiga hann að í pólitíkinni og
Þorsteinn á burðarásana að í póli-
tíkinni og pólitík gengur vitaskuld
út á það að ráðherrar og póhtíkusar
veðji á rétta hesta og hafni tilboð-
um sem koma frá utanaðkomandi
spekúlatöram á borð við Harald í
Andra og öðrum þeim sem ekki
vilja láta nafns síns getið.
Svo eru menn með vesen út af
sölunni á SR-mjöh og halda því
fram að ólöglega hafi verið staðið
að útboðinu. Hver var það sem
ákvað að selja SR-mjöl nema ráð-
herrann og ríkisstjómin sem vhdi
fá peninga fyrir þessar verksmiðj-
ur? Og hverjir voru það sem buðu,
nema þeir sem geta borgaö? Það
getur enginn borgað nema sá sem
hefur aðgang aö bönkum sem lána
fyrirtækjum sem eiga í bönkunum
eða eiga peninga inni í bönkunum
og bróðir Benedikts er þar að auki
formaður í Verslunarráðinu sem á
mann í bankaráðinu og hver er
þessi maður nema einmitt bróðir
Benedikts?
Þá má heldur ekki gleyma því að
í ríkisstjóminni situr Halldór
Blöndal sem er sonur föðursystur
Benedikts, sem er bandamaður
Þorsteins, sem er klár á þessu öhu
saman.
Það má vel vera að thboð Bensa
hafi verið lægra en thboð Haraldar,
en Bensi getur borgaö og Bensi
getur grætt á kaupunum með þvi
að kaupa skattatap af SR-mjöU, sem
gerir það að verkum að tilboð
Bensa er miklu hagstæðara fyrir
ríkið. Ef thboði Haraldar hefði ver-
ið tekiö hefði ríkið tapað meiri
sköttum á sölunni af tapinu, vegna
þess að skattatapið hefði veriö
stærra!
Það er sífellt verið tala um að efla
þurfi atvinnulífið en atvinnulífið
verður auðvitaö ekki eflt, ef burð-
arásar þjóðfélagsins eru snið-
gengnir um kaup á ríkisfyrirtækj-
um, sem þeir eiga ekki. Þá geta
þessi fyrirtæki lent í höndunum á
mönnum, sem ekki hafa efni á því
að eiga þau.
Útboð era ekki th að ríkisfyrir-
tæki séu seld hæstbjóðanda. Útboð
era th þess að tryggja rétta kaup-
endur.
Dagfari