Alþýðublaðið - 22.04.1967, Blaðsíða 8

Alþýðublaðið - 22.04.1967, Blaðsíða 8
OPINBER STUÐNINGUR VIÐ ÆSKULÝÐSMÁL SKÖMMU fyrir þinglok lagði menntamálaráðherra Gylfi Þ. Gísla son fram stjórnarfrumvarp til laga um æskulýðsmál. Hefur fjölmenn nefnd æskulýðsleiðtoga undirbúið mál þetta að ósk ráðherrans, og má telja víst, að þetta frumvarp geti orðið undirstaða að aukinni og skipulegri æskuiýðsstarfsemi í framtíðinni. Frumvarpið var of seint á ferð tii að fá afgreiðslu A1 þingis nú, en var lagt fram til að kynna það og gefa mönnum kost á að íhuga það til hausts. Má telja víst, að Alþingi taki það þá til af greiðslu. Alþýðublaðinu þykir rétt að birta frumvarpið í heild, svo að áhugamenn geti kynnzt því. I. KAFLI Almenn ákvæði. 1. gr. Tilgangur þessara laga er að setja regiur um opinberan stuðn ing við æskulýðsstarfsemi: Þeir aðilar er njóta skulu stuðn ings samkvæmt lögum þessum eru: I. Félög er vinna að æskulýðsmál um á frjalsum áhugamannagrund velii, enda byggist félagsstarfsem in fyrst og fremst á sjálfboðastarfi og eigin fjárframlögum félags- manna. 2. Aðrir aðiiar, er sinna einkum veiferðarmálum ófélagsbundins æskufólks í skipulögðu starfi. Heimilt er að styðja frjálsa fé- lags- og tómstundastarfsemi í skól um, sem ekki er takmörkuð við nemendur viðkomandi skóla. Lögin taka til iþrótta- og bindind isstarfsemi að svo miklu leyti sem við á og önnur lög og aðrar reglur giida ekki þar um. Lögin miðast einkum við æsku lýðsstarfsemi fyrir ungmenni á aldrinum 12—21 árs. II. KAFLI Stjórn æskulýðsmáik. 2. gr. Menntamálaráðuneytið fer með yfirstjórn þeirra æskulýðsmála, er lög þessi fjalla um. Stofna skal Æskulýðsráð ríkis iris, skipað fimm mönnum. Ráð- herra skipar formann ráðsins án tilnefningar. Þrír menn skulu til nefndir af aðildarsamtökum Æsku lýðssambands Islands og öðrum ihliðstæðum æskul^ðssamböndum samkvæmt nánari ákvæðum í reglugerð. Einn maður skal til nefndur af Sambandi islenzkra sveitarfélaga. Sömu reglur gilda um varamenn. Skipunartími er þrjú ár. 3. gr. 1. Að skipuleggja og samræma opinberan stuðning við æskulýðs starf í landinu og að örva starf semi þeirra samtaka, sem að æsku lýðsmálum vinna. 2. Að leitast við að samræma æskulýðsstarfsemi félaga, skóla og 8 22. apríl 1967 sveitarfélaga og stuðla að sam- vinnu þessara aðila um æskulýðs mál og efla þau til sameiginlegra átaka um lausn ákveðinna verk efna. 3. Að gera tillögur til mennta málaráðuneytisins um fjárveiting- ar til æskulýðsmála. Tillögur skulu berast ráðuneytinu fyrir 1. júní ár hvert. 4. Að efna til umræðufunda og/eða ráðstefna um æskulýðsmál eigi sjaldnar en einu sinni á ári. 5. Að safna gögnum um æsku lýðsmál hérlendis og erlendis, fylgj ast með þróun þeira mála og gera tillögur og láta í té umsagnir til Gylfi Þ. Gíslason, stjórnvalda um mál, er varða æsku lýð og æskulýðsstarfsemi. Ráðið hlutast til um, að fram fari fræði legar rannsóknir á sviði æskulýðs mála. 6. Að sinna öðrum verkefnum, sem talin eru í lögum þessum eða r'áðuneytið kann að feia því. Menntamálaráðherra setur Æskulýðsráði ríkisins starfsreglur þar sem verkefni ráðsins skulu rak in ítariega og fyllra en gert er í lögum þessum. Kostnaður við störf ráðsins greiðist úr ríkissjóði. 4. igr. Menntamálaráðherra skipar æskulýðsfulltrúa ríkisins að fengn um tillögum Æskulýðsráðs ríkis- ins, og greiðast laun hans úr ríkis sjóði samkvæmt hinu almenna launakerfi ríkisstarfsmanna. Full trúi skal annast framkvæmdastj. fyrir ráðið og gegna öðrum þeim Störfum að æskulýðsmálum, sem ráðherra felur honum með erindis bréfi. Æskulýðsráði skal heimilt að leita sérfræðilegrar þjónustu eftir því sem fjárveitingar leyfa. 5. gr. Æskulýðsráð, skipuð fæst fimm mönnum skulu starfa í öllum kjör dæmum landsins. Samband ísl. sveitarfélaga sem ur reglur fyrir þessi æskulýðsráð en ráðuneytið staðfestir þær, að fenginni umsögn Æskulýðsráðs rík isins. Meðan æskulýðsráð er ekki stofij að í kjördæmi, skulu æskulýðs nefndir þær, er um getur í 6. gr. annast verkefni ráðsins hver í sínu umdæmi. Æskulýðsráð kjördæma skulu m. a. gera tiilöigur til Æskulýðsráðs ríkisins um opinberan stuðning við æskulýðsstarfsemi hvert í sínu um dæmi. Skulu tillögurnar hafa bor izt fyrir 15. apríl ár hvert ásamt skýrslu um æskulýðsstarfsemi í kjördæminu á liðnu ári. 6. gr. Hpimilt skal að stofna æskulýðs nefndir sveitarfélaga innan hvers kjördæmis. Skulu starfsreglur þeirra sam- þykktar af sveitarstjórn og stað- festar af Æskulýðsráði ríkisins, að fenginni umsögn hlutaðeigandi æsKuiýðsráðs í kjördæmi. III. KAFLI Stiiöningur við félags- og tóm- stundastarfsemi. 7. gr. Þjálfun og störf leiðbeinenda. Stuðningur við félags- og tóm stundastarfsemi skal m.a. fólgin í eftirfarandi: 1. Þátttöku í kostnaði við þjálf un leiðbeinenda. 2. Þátttöku í launagreiðslum til sérþjálfaðra leiðbeinenda. Skal stefnt að því, að ríkissjóð ur greiði allt að 50% af framan greindum kostnaði og meira, ef fjárveitingar leyfa og Æskulýðsráð ríkisins samþykkir. Menntamálaráðuneytið setur reglur um leiðbeiningaþjálfun og hlutverk og störf leiðbeinenda, þar sem m. a. skal kveðið á um styrk hæf verkefni, lágmarkstölu nem- enda og kennslustunda og önnur skilyrði, sem fullnægja þarf, til þess að leiðbeinendastörf séu sytrkhæf. 8. gr. Menntun æskulýðsleiðtoiga. Æskulýðsráð ríkisins gengst fyr ir því, að haldin séu námskeið fyrir æskulýðsleiðtoga. Skulu námskeið þessi, ef ástæða þykir til, haldin í samráði við Kennaraskóla ís- lands eða íþróttakennaraskóla ís lands. Allur kostnaður við nám skeiðin greiðist úr rákissjóði. Menntamálaráðuneytið setur reglur um námskeið þessi, þar sem m.a. skai ákveða lágmarkstölu þátt takenda, inntökuskilyrði, náms- greinar og próf. Heimilt skal að styrkja efnilega æskulýðsleiðtoga til framhalds- náms og þjálfunar erlendis, eftir því sem fjárveitingar leyfa. 9. gr. Sumarbúðir, útivistarsvæði og ferðalög. Heimilt skal að veita viður- kenndum aðilum styrki a) til sum arbúðastarfsemi fyrir æskufólk og b) til að lagfæra olg bæta aðstæð ur á ákveðnum útivistarsvæðum. Enh fremur skal heimilt að styrkja landssambönd til þátttöku í alþjóðlegum æskulýðsmótum og öðru æskulýðsstarfi, þegar ástæða þykir til og fj'árveitingar leyfa. Um framangreindar styrkveiting ar skulu settar sérstakar reglur. 10. gr. Önnur starfsemi í þágu æskufólks. Heimilt er að styðja einstök verkefni í þágu æskufólks, þ.á.m. nýjungar og tilraunir í æskulýðs starfi, svo og ráðstafanir, sem miða að lausn sérstakra æskulýðs vandamála, er skapast kunna. IV. KAFLI Stuðningrur bæjar- og' sveitarfé- laga við æskulýðsmál. 11. gr. Samband ísl. sveitarfélaga sem ur í samráði við sveitar- og bæjar stjórnir og borgarstjórn Reykjavík ur reglur um stuðning þessara að ila við æskulýðsmál, en mennta málaráðherra staðfestir reglurnar Skal stuðningur þessara aðila m.a. ná til þátttöku í kostnaði við störf leiðbeinenda, tækjakaup og hús- næði. V. KAFLI: Reglugrerð og grildistaka. 12. gr. Menntamálaráðuneytið setur reglugerð um framkvæmd laga þessara. Lög þessi- öðlast þegar gildi. Gjafir til Skálholtsskóla ♦- Menningarsjóður Kaupfélags Suður-Þingeyinga hefur lagt fram kr. 10.000,00 — tíu þúsund krón- ur — til hins áformaða lýðháskóla í Skálholti. Jón II. Þorbergsson, Laxamýri, hefur gefið kr. 5.000,00 — fimm þúsund krónur — til lýðháskól- ans. Jón hefur áður gefið skólan- um höfðinglegar gjafir og nema framlög hans nú alls kr. 40.000,00 — fjörutíu þúsund krónum. ' Síðan tilkynnt var um niður- stöðu af fjársöfnun í Danmörku til lýðháskólans, hefur J. C. Möll- er, forstjóri, afhent Sendiráði ís- lands í Kaupmannahöfn gjöf til skólans d. kr. 5.000,00 — um þrjá- tíu þúsund ísl. krónur. Einnig hefur A. Kalsböll, fv. mennta- skólakennari, gefið d. kr. .50,00 — um þrjú hundruð ísl. krónur. Þessar gjafir eru þakkaðar af alhug. Bislzupsstoja. ÞAÐ er lærdómsrikt að líta ura öxl og bera saman það, sem var og það sem er, bera saman lífs- kjör íslenzku þjóðarinnar eins og þau voru fyrir rúmlega hálfri öld, og hvernig þau eru í dag. Um og fyrir síðustu aldamót voru íslendingar örfátæk þjóð, sem hafði tæplega nóg að borða, léleg klæði og alls óviðunandi húsnæði, og út yfir þetta hafði almenningur ekki nejtt, þó að unnið væri myrkranna á milli, þegar vinnu var að fá, sem þó skorti mikið á að ávallt væri.. Þó að tækniþróun aldarinnar hafi átt rikan þátt í þeirri breyt- ingu, sem hér hefir orðið á, verður að viðurkennast, að al- þýðusamtökin, verkalýðsfélögin, Alþýðusambandið og Alþýðu- flokkurinn hafa. <átt sinn mikla þátt í þessari breytingu. ~ Verkalýðsíélögin, sem hófu kaup og kjarabaráttuna, og Alþýðu- flokkurinn, sem hóf baráttuna á Alþingi. Og það skyldu menn muna, að þessi barátta var háð gegn harðri andstöðu íhaldsafl- anna í landinu. Dæmi um þetta frá fyrstu áratugum Alþýðu- flokksins á Alþingi skipta tugum og jafnvel hundruðum. Þetta þekkja þeir, sem nú eru miðaldra og þar yfir, en hinir, sem yngri eru og ekki tóku þátt í þessari baráttu, ættu að k.vnna sér hana. Það er lærdómsríkt. En alltaf þokaðist í áttina. Fá- tækrafiutningarnir voru afnumd ir, en þeir voru einn ljótasti bletturinn á íslenzku samfélagi, og þó tókst ekki að losna við þá fyrr en eftir 1930. Kosningaaldurinn var lækkað ur úr 25 og 35 árum niður í 21 ár, og fátækrastyrkur, eins og hann var kallaður, ekki látinn varða missi mannréttinda. Verkamannabústaðalög voru samþykkt, og hafa nú komið mörgum fátækum mnninum að miklu gagni. Síðast en ekki sizt mætti svo nefna tryggingalögin, fyrst alþýðutryggingalögin, þá al mannatryggingalögin og loks at vinnuleysistryggingalögin, sem öll hafa komið ísjenzkri alþýðu að ómetanlegu gagni. Það er af nógu að taka, þó að ekki sé fleira nefnt. Andstaðan gegn þessari laga- setningu, sem öll var flutt af A1 þýðuflokknum, var hörð í byrjun en fór smám saman minnkandi, þegar séð var, að þjóðin fylkti sér um þessi mál og vildi, að bau næðu fram að ganga. Og nú er svo komið að allir vildu Lilju kveðið hafa. ÍSLAND VELFERÐARRÍKI í DAG. Fortíðina þekkja ekki allir og þá baráttu, sem þá var háð fyrir velferðarmálum almennings. En ástandið í dag skynja allir, sem hafa opin augun. í dag hafa allir nóg að bíta og brenna. Það þarf enginn að líða skort. Veik ist maður eða verði fyrir slys- förum eða hljóti hann varanlegt mein eða örorku, koma trygging arnar til. Verði hann atvinnulaus, ALÞÝÐUBLAÐIÐ

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.