Alþýðublaðið - 22.04.1967, Blaðsíða 7

GYLH t>. GÍSL4S0H
m
.::
• ;í
LISISKREYIING SKÓLABYGGINGA
LAUGARDAGSGREIN
Síðastliðinn þriðjudag sam-
þykkti Alþingi nýja löggjöf um
grcjðslu kostnaðar við stofn
un og rekstur skóla, sem reknir
eru sameiginlcga af ríki og
sveitarfélögum. í lögum þess
um eru mörg nýmæli. Hér ætla
ég að vekia athygli á einu
þeirra. Heimilað er að efna til
listskreytingar á nýjum skóla-
byggingum, og má verja í því
skyni upphæð, er neini allt að
2% af byggingarkostnaði skól-
ans, og telst það fé, sem varið
er til listskreytingarinnar, til
byggingarkostnaðarins. Ekki
má verja meiru en 500.000 kr.
í þessu skyni við hverja ein-
staka byggingu. Ef byggingar
kostnaður skóla er t.d. áætlað
ur 20 milljónir kr. má verja
til listskreytingar á bygging-
unni 400.000 króna.
í fyrra var byggingarkostnað
ur skóla, sem byggðir eru sam-
eiginlega af riki og sveitarfé-
lögum, 175 milljónir kr. Efj
þessi ákvæði hefðu þá verið
komin til fullra framkvæmda
hefði mátt verja allt að 3,5
miljónum kr. til lstskreytinga
á skólum.
Nckkrar skólabyggingar hafa
verið listskreyttar á undanförn
um árum. f þrem af barnáskól-
um Reykjavíkur eru mynd-
skreytingar, Austurbæjarskólan
um, Melaskólanum og Laugar-
nesskólanum. í Kennaraskólan
um eru málverk og mósaik-
myndir. Ákvörðun var á sínum
tíma tekin um að listskreyta
nýja Menntaskólann í Hamra-
hlíð, og Framkvæmdabankinn
gaf fyrir skömmu Háskólanum
myndskreytingu á hátíðasalinn
En fram að þessu hefur engin
almenn regla gilt í þessum
efnum. Nú hefur löggjafinn á-
kveðið að allar nýjar skólabygg
ingar skuli skreyttar listaverk
um. Vonandi verður þetta upp
liaf þess, að engin opinber bygg
ing verði reist án þess að ein
hverjum hluta byggingarkostn
ararins verði varið til listskreyt
ingar á húsinu.
Þetta hefur tvíþættan tilgang.
Annars vegar tryggir þetta dag
leg tengsl nemenda og kennara
við myndlist þjóðarinnar. Upp
eldisáhrif þess eru áreiðanlega
ekki síðri en margrar lexíunnar.
Og að svo miklu leyti sem um
utanhússskreytingu yrði að
ræða, nýtur allur almenningur
listaverkanna. Hins vegar skap
ast liér stórkostleg verkefni
fyrir íslenzka myndlistarmenn.
Hér er ekki um neinn styrlt að
ræða. Þeir fá verlt að vinna og
greiðslu fyrir. Ætti þcssi skip-
an að geta orðið íslenzkri mynd
list mikil lyftistöng.
Ég liefi orðið þess var, að
skólamenn fagna mjög þessum
ákvæðum. Þau eru myndlistar
mönnum eflaust líka gleðiefni
Afleiðingin ætti að geta verið
aukin grózka í íslenzkri mynd-
list og aukin kynni þjóðarinnar,
einkum þó æskunnar, af ís-
lenzkri list.
KASTLJÓS
Wilson mótmælt
gJINN mikli ósigur Verkamanna
flokksins í borgarstjórnarkosn
ingunum í London og í nokkrum
öðrum bæjar- og sveitarstjórnar
kosninigum í síðustu viku getur
haft mjög mikil áhrif í brezkum
stjórnmálum.
Áhrifin verða sennilega fyrst
og fremst sálfræðileg, því að
ekki verða miklar breytingar í
þeim fáu málum, sem bæjar- og
sveitarstjórnir hafa áhrif á. Bæj
ar- og sveitarstjórnir í Bretlandi
hafa mjög takmörkuð völd, og er
það kannski skýringin á þv.í að
kjósendur höfðu sáralítinn óhuga
á kosningunum. Kosningaþátt-
taka var innan við 50% og er það
ekkert einsdæmi.
Á.hrif úrslitanna í Verkamanna
flokknum urðu þau að baráttu
þrek stuðningsmanna flokksins
veiktist cnn frekar. Stefna Wils
onstjórnarinnar hefur komið af
stað hörðum innbyrðis deilum í
flokknum. Élokkurinn hefur tap
að fylgi í aukakosningum, upp
reisnarandi hefur ríkt í þing-
flokki flokksins og djúp tor-
tryggni ríkir í garð stjórnarinn
ar innan verkalýðshreyfingarinn
ar. Búast má við, að þessir erfið
leikar stjórnarinnar aukist nú
um allan 'helming.
Á hinn bóginn hafa íhalds-
menn fyllzt bjartsýni og nýjum
k jarki í vetur og vor eftir margra
ára fylgistap og kyrrstöðu. íhalds
menn telja, að straumhvörf .eigi
sér nú stað í brezkum stjórnmál-
um, að brezka þjóðin hafi fengið
sig fullsadda af sósíalisma eftir
tveggja og hálfs árs Verkamanna
flokksstjórn og ef hert verði á
baráttunni gegn Wilsonstjórn-
inni, komist íhaldsflokkurinn t.il
valda í næstu þingkosningum,
s'em fram eiga að fara í fyrstá
lagi 1970 og í síðasta lagi 1971.
j^ANNIG hafa úrslitin strax þau
áhrif að magna óánægjpna í
Verkamannaflokknum og auka
framtíðarmöguleika íhalds-
manna. En hvort þessi áhrif
verði til frambúðar er aftur á
móti vafasamara.
Það sem úrslitúm mun ráða er,
hvort viðreisnarstefna. Wilsons
í. efnahagsmálunum ber árangur
þannig að efnahags'ástandið fær
ist í eðlilegt horf áður en næstu
þingkosningar fara fram og
stjórnin geti verið örugg um sig
ur. Wilson og samráðherrar hans
hafa túlkað ósigra flokksins í
aukakosningunum í vetur og taæj
ar- og sveitarstjórnarkosningun
um nú sem skiljanlega en tíma
bundna óánægju með hinar
hörðu en nauðsynlegu ráðstafan
ir, sem gera verði til að bjarga
efnathagsmálunum.
Verkamannaflokkurinn heldur
því fram, að ástæðan til þess að
íhaldsmenn báru sigur af hólmi
sé sú, að margir stuðningsmenn
Verkamannaflokksins hafi setið
heima, jafnframt því sem kjós
endur íhaldsflokksins hafi fjöl-
mennt á kjörstað í ríkari mæli en
nokkru sinni fyi’r. Þeirri staðhæf
ingu íhaldsmanna, að þeir hafi
dregið fylgi frá Verkamanna-
flokknum er vísað á bug.
||AUNVERULEG áhrif kosning
anna samanborið við hin s'ál-
fræðilegu áhrif þeirra eru sára
lítil.
Bæjar- og sveitarstjórnarkosn
ingar í Bretlandi hafa alltaf ver
ið drepleiðinlegar. Lítið hefur
verið í húfi nema 'álit. floltkanna.
Kjósendur hafa átt fullt í fangi
með að sjá nokkurn mun á stefnu
flokkanna í bæjar- ög sveitar-
stjórnarmólum.
Að þessu sinni voru húsnæðis
málin eitt helzta hitamál kosning
anna, en um það var deilt, hvort
íbúðir sem bæjar- og sveitar-
stjórnir láta byggja skuli vera
leigðar út eða hvort þeim, sem
sækja um ítaúðir skuli vera gert
kleift að kaupa eða eiga 'hús-
næði.
Auk þess var nokkuð deilt um
skólamálin, en mjög umdeilt er í
Bretlandi hvort skólakerfið hafi
meira til síns ágætis, hið gamla
eða hið nýja. Þar sem íhalds-
menn hafa nú tryggt sér meiri
hluta í mörgum bæjar- og sveit
arstjórnum má búast við að ‘deii
ur um þetta mál milli bæjar- og
sveitarstjórna annars vegar og
ríkisstjórnarinnar hins vegar
eigi eftir að harðna.
ÞESSU sinni snerust kosn-
ingarnar meira um það hvort
kjósendur voru með eða á móti
Wilson og stefnu hans í efnahags
málum en eðlilegt má teljast.
Stjórnin taldi augsýnilega ekki
að kosningarnar væru það mik
ilvægar að hún yrði að gera til-
slakanir til að þóknast kjósend
um. Fjárlagafrumvarpið, sem
James Gallaghan fjármálaráð-
lierra bar fram tveimur dögum
fyrir kosningarnar, sýndi að
stjórnin hefur ekki í hyggju að
láta af kaupbindingarstefnunni,
sem hefur meðal annars leitt til
töluverðs atvinnuleysis.
Wilson sagði í ræðu eftir kosn
ingarnar, að stjórnin mundi ekki
taka tilli.t til kosningaúrslitanna,
sem væru Verkamannaflokknum
vonbrigði. Hann sagði, að stjórn
in mundi halda áfram stefnu
sinni þar til efnahagslífinu hefði
aftur verið komið á réttan kjöl.
Þótt það sé ef til vill nokkur
huggun fyrir Verkamannaflokk
inn, að skýringin á tapinu hafi
verið mikil kjörsókn íhalds-
manna og dræm kjörsókn Verka
mannaflokksmanna fremur en af
stöðubreyting hins almenna kjós
anda, þá verður að túlka úrslitin
sem mótmæli gegn Wilson á
sama hátt Og úrslit aukakosning
anna í vetur. Staðreyndin er sú
að Verkamannaflokknum hefur-
ekki tekizt nógu vel að sannfæra
kjósendur um, að hinar hörðu
ráðstafanir í efnahagsmálunum
séu nauðsynlegar.
gJÁLF er stjórn Wilsons föst í
sessi og engin breyting verður
'á stefnu hennar. En jafnaðar-
menn hafa orðið að leggja mik
ið í sölurnaj eins og sjá má á
því að þeir hafa glatað meiri-
hluta sínum í nokkrum borgum
og stofnað meirihluta sínum víða
annars staðar í hættu vegna
.stefnu sinnar.
í næsta mánuði fara fram bæj-
ar- og sveitarstjórnarkosningar
annars staðar í Brellandi og ekk
ert bendir til þess að jafnaðar-
mönnum vegni betur í þeim en
kosningum þeim, sem þegar hafa
verið haldnar. Það eina sem
tryggt gæti Verkamannaflokkn-
um sigur væri skyndileg breyt
ing til hins betra í efnahagsmál.
unum eða mikill sigur stjórnar
innar í einhverju stórmáli, t.d.
í Rhodesíumálinu eða EBE-mál-
inu.
En í framtíðinni munu aðeins
breytingar til batnaðar í efna-
hagsmálum og félagsmáluni
Breta snúa við þeim straumi, er
íhaldsmenn vona að mai'ki upp-
hafið að endalokum Wilsons-
• stj órnarinnar.
Wilson veifar.
22. apríl 1967
ALÞÝÐUBLAÐIÐ 7