Alþýðublaðið - 25.05.1967, Page 5

Gylfi Þ. Gíslason:
Stuðningur v/ð
íslenzka námsmenn
FRIMERKI
TIL skamms tíma starfaði við Háskóla ís-
lands lánasjóður stúdenta, sem veitti háskóla-
stúdentum námslán. Veitti Alþingi fé tii hans
árlega í íjárlögum. Auk þess veitti Alþingi ár-
lega fé til styrktar íslenzkum námsmönniun
erlendis, og úthlutaði Menntamálaráð því fé,
sumpart til námslána og sumpart sem
gtyrkjum. Árið 1956 nam framlag ríkisins
í lánasjóð stúdenta við Háskóla íslands
650,000.- kr., og lán og styrkir til náms-
manna erlendis námu 1,3 millj. ltr., sam-
tals 1,9 millj. kr. 1961 var sett ný löggjöf um
þessi efni. í kjölfar hennar jukust lán og
styrkir til síúdenta heima og erlendis £
12,5 millj. kr. Þar af voru 8. millj. kr.
bein framlög frá ríkinu, en 4,5 millj. kr.
lánsfé frá 'bönkum. Eftir sem áður úthlutaði
stjórn iánasjóðs stúdenta við Háskóla íslands
lánum til háskólastúdenta, en Menntamála-
ráð lánum og styrkjum til námsmanna er-
lendis. Síðasta Alþingi samþykkti frumvarp
um nýskipan á þessum málum
Sú skipulagsbreyting er nú að eiga
sér stað, að um einn sjóð verður að ræða,
sem lýtur einni stjórn. Er henni ætlað að
samræma lánveitingar og styrki til stúd-
enta heiina og erlendis. í stjórninni eiga
sæti fulltrúar stúdenta heima og erlendis,
isiensk
mennta-
mál í
Háskólans og rikisstjórnarinnar. En auk
skipulagsbreytingarinnar gera lögin ráð fyr-
ir stórauknum framlögum ríkisins til náms
manna. Á þessu ári munu framlög ríkis-
ins aukast í 21,6 millj. kr. og heildarláni
og styrkir til stúdenta
heima og erlendis verða á
þessu ári 29,8 millj. kr.
eða nær 15-föld upphæðin
1956. Auðvitað hefur náms
mannatala vaxið mjög síð
an og verðlag hækkað.
En þó að tekið sé tillit
til bæði aukins fram-
færslukostnaðar og fjölg-
unar námsmanna, er stuðn
ingur við hvern námsmann í raunverulegum
verðmætum tvöfalt hærri en hann var fyrir
10 árum. Þá er það mikilvægt nýmæli í lög
unum, að teknir verða nú á þessu ári upp
styrkir til kandidata til framhaldsnáms, en
það hefur fram. að þessu verið mjög baga
legt, að kandidatar hafa ekki átt völ á slík-
um styrkjum. Verður notuð ein millj. kr. nú
í ár í þessu skyni, og hefur verið rætt um
að veita 25 40.000.- kr. styrki. Er fjárveiting
til þess á fjárlögum ársins.
Serjoza
Vera Panova:
SAGAN AF SERJOZA
Þættir úr lífi lítils drengs
Geir Kristjánsson þýddi úr
frummálinu
. Heimski-ingla, Rcykjavík 1967.
174 bls.
Fyrir nokkrum árum sást rúss-
nesk kvikmynd, ein þeirra
mynda sem I seinni tíð hafa hald-
ið uppi oriV.áír sovézkrar kvik-
myndageroar, uin lítinn dreng í
samyrkjuþorpi einhvers staðar í
Rússlandi. Ekki man ég nú þessa
mynd ler ur í smáatriðum —
nema drenginn sjálfan í mynd-
inni, lítið alvarlegt andlit, stóran
ljósan hárlubba, Mynd hans hef-
ur eflaust orðið mörgum áhorf-
endum hugstæð öðrum en mér.
Og nú er sagan, sem kvikmynd
þessi var gerð eftir, komin út
í íslenzkri þýðingu og reynist
ekkí síður liugþekkur lestur en
kvikmyndin var á tjaldinu forð-
um.
Því miður þekki ég ekki til
Veru Panovu annað en þessa
litlu sögu; en hún mun vera ein
þeirra sárfáú liöfunda sem tókst
nokkurn veginn að hiiðra sér hjá
falsi og lygum stalínstímans í bók-
menntum áratuginn eftir stríð,
skrifa nokkurn veginn heiðarleg
verk, óflekkuð af pólitík. Pólitlk
þarf enginn að láta sér detta í
hug í sambandi við sögu henn-
ar af Serjoza frekar en hún væri
ekki til. En þeim mun sannfróð-
ari kann sagan að vera í sínum
smá(a stil um hversdiagslíf og
hagi í hversdagslegu Rússlandi,
lífi þorpsins sem hún lýsir og
barnanna sem þar eru að vaxa
upp. Móðir Serjoza missti mann
sinn í stríðinu; hún býr með
öldruðu frændfólki í þorpinu á-
samt drengnum unz hún giftist
að nýju, og Serjoza eignast „nýj-
an pabba”; þau flytjast burt á
annað samyrkjubú. Þetta er í
stytztu máli efnið í sögunni, jafn-
hversdagslegt og hugsazt getur;
það eru engin átök, engin bar-
átta í sögunni, en. Ser joza litla,
lífi hans og félögum er lýst með
rauntrúum næmleika sem gerir
Frh. á 10. síðu.
Nýtt íslenzkt frímerki
Rétt fyrir kosningar til Al-
þingis, sem fram eiga að fara . i
11. júní næstk. munu frí- *
merkjasafnarar fjölmenna á <
sinn ,,kjör”-stað, þ.e.a.s. póst- © |§t . i
húsið í Reykjavík. Því, eins og h h pLí WiiÉl m vffl
áður er sagt, er útgáfudagur nýja merkisins 8. júní. — Á þessu *
4
nýja frímerki er öðru megin * Ú 4

sem gert er af Sigurði Stefáns-
syni, en hann var skólameistari
í Skálholti. Mun hann hafa
teiknað þetta kort um 1590, þá
tvítugur að aldri, því að' fæddur
er Sigurður árið 1570 í Skál-
holti. Foreldrar hans voru Stef-
án prestur Gíslason og Þorgerð-
ur Oddsdóttir. Sigurður var fjöl-
hæfur námsmaður og hafði á-
huga á að nema margskyns
fræði, einnig fékkst hann við
skáldskap og kom þar víða við.
Nú er það svo — því miður —
að hið upphaflega landabréf Sig-
urðar er glatað, en mynd sú,
sem á frímerkinu verður, er gerð
eftir afriti af landabréfi Sig-
urðar, en afrit þetta gerði Þórð-
ur biskup Þorláksson árið 1669.
Ekki er því að neita, að þetta
landakort Sigurðar skólameist-
ara er um margt mjög merki-
legt, þegar tekið er tillit til þess
tíma, er það var teiknað. Jafn-
gömul kort' eru fá til, sem sýna
jafnvel legu Hellulands, Mark-
lands og Vínlands. Er lega þess-
ara landa mörkuð á kortið furðu
nærri því, sem nútímahugmynd-
ir ætla þeim stað. Talið er að
landabréf þetta hafi Sigurður
gert úti í Kaupmannahöfn. Geta
menn þess til, að e.t.v. standi
þessi kortagerð í einhverju sam-
bandi við það, að á þessum tíma
höfðu Danir mikinn áhuga á
rannsóknum á norðvesturleið til
Indíalanda. Einnig vissu Danir
þá um ferðir íslendinga til Græn-
lands og Vínlands í fornöld. —
Sigurður Stefánsson fórst af
slysförum fyrir aldur fram, en
hann drukknaði í Brúará
snemma vetrar 1595.
Með útgáfu þessa minningar-
frímerkis mun póststjórnin is-
lenzka vilja vekja athygli á
gömlum og nýjum samskiptum
íslands og Kanada. Fjöldi fólks
af íslenzkum ættum býr í Kan-
ada og vissulega voru það íslend-
ingar, sem fyrstir af Evrópu-
þjóðum sigldu upp að ströndum
N orður-A mer íku.
:WI
Útgáfudagur: .......... 8. júní 1967.
Verðgildi: ................ Kr. 10,00.
Litur: ................ Blátt' og brúnt.
Prentunaraðferð: ....... Sólprentun.
Prentsmiðja: .... Courvoisier S.A. La Chaux-de-fonds, Sviss.
Fjöldi merkja í örk:....... 50 stykki.
Stærð: ................ 26x36 m.m.
Tilefni útgáfunnar: ....... Heimssýningin í Montreal.
Útgáfunúmer: .............. 112.
Upplag: ................... Ekki gefið upp að svo stöddu.
Upplýsingar ............... Frímerkjasalan, Reykjavík.
Mynd: ................ Landabréf frá árunum 1590 og 1907.
ÞJÓÐVILJINN mælist til
he.ss við kjósendur, að þeir velji
Alhýðubandalagið við kjörborð-
ið 11. júni af því að þá muni
leyst úr vanda húsbyggjenda.
Birtir hann á þriðjudag mynd af
nýju stórhýsi og prentar undir
feitu letri: „Stórsigur G-listans
}iéðhr gerbreytingu á húsnæðis-
málvM.” Tilefnið er sýndartil-
laga Einars Olgeirssonar, Geirs
Gunnarssonar og Eðvarðs Sig-
urðssonar á Alþingi.
Þetta er nokkuð mikil tilætl-
unarsemi. Fólk tekur í þessu
efni sýnu meira mark á raun-
hæfum framkvæmdum en há-
værum loforðum stjórnarand-
stæðinga að gera betur en nú-
verandi valdhafar.
Reynslan og hávaðinn.
Viðhorfin í húsnæðismálum
hafa gerbreytzt til batnaðar
undanfarm ár. Alþýðuflokkur-
inn hefur lagt mikla áherzlu á
lausn þeirra og núverandi rík-
isstjórn ráðizt í stórvirki á því
sviði. Þetta er almennt viður-
kennt af landsmönnum. Feng-
in reynsla vegur því mun
þyngra en hávaði Þjóðviljans,
þegar hann er að reyna að gera
F.inar, Geir og Eðvarð að af-
reksmönnum í húsnæðismálum.
Ætli Þjóðviljinn tíni ekki til
dagana fyrir kosningar, hverju
Hannibal Valdimarsson áork-
aði í húsnæðismálum, meðan
hann var félagsmálaráðherra,
og biðji svo urn atkvæði aðdá-
enda hans á G-listann!
Myndin og álímingurinn.
Myndin af stórhýsinu, sem
Þjóðviljinn birti með áróðurs-
grein sinni á þriðjudag, er hæp-
ið val. Hún minnir á framtak og
forustu núverandi ríkisstjórnar
í húsnæöismálum. En Þjóðvilj-
inn ætti að draga upp fyrir
kj ósendum aðra mynd — lýs-
inguna á útliti og innviðum Al-
þýðubandalagsins.
Alþýðubandalagið er eins og
logandi hús, sem er að lirynja.
Þeir, sem þar höfðu áður sama-
stað, hafa lent í hár saman og
kveikt l húsinu. Alþýðubanda-
lagið verður því sannarlega ekki
íslenzkur mannabústaður í
framtíðinni.
Þessu ástandi á að leyna
með þvi, að líma á Þjóð-
viljann myndir af því, sem nú-
verandi ríkisstjórn hefur gert
— og syngja hátt, að Alþýðu-
bandalagið ætli að gera betur.t
25. maí 1967
ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5