Alþýðublaðið - 14.09.1967, Blaðsíða 5

Um hvað snýst
Sjónvarpsmálið?
Hr. ritstjóri.
ÉG hef iilýtt af aíliygli á þær
umræður, sem fram hafa farið
um lokun Keflavíkursjónvarps-
ins undanfarin ár. Svo virðist
sem allmikil tilfinningasemi ráði
ýmsu, sem sagt er á báða bóga.
Þótt gott sé að hafa íheitar til-
finningar, er ráðlegra að láta
skynsemi og rök ráða gerðum
sínum, þegar um mikilvæg mál
er að ræða.
Deilt er um, hvort sjónvarp
varnarliðsins sé gott sjónvarp
eða slæmt. Mér virðist, að þetta
geti ekki ráðið úrslitum um,
hvort toin ameríska sjónvarps-
stöð megi starfa toér á landi eða
ekki.
Þá er deilt um, tovort dagskrá
ameríska sjónvarpsins sé líkleg
til að spilla íslenzku þjóðinni og
verði því toættuleg eða ekki —
Þessi lilið málsins virðist ráða
stefnunni tojá mörgum, sem
krefjast lokunar Keflavíkur-
stöðvarinnar.
íslenzkum stjórnvöldum tolýt-
ur að toera ótvíræð skylda til að
bægja frá þjóðinni toverri hættu,
sem ógnar íslenzku þjóðerni og
grefur undan hornsteinum ís-
lenzkrar tilveru. En samt virðist
mér, að ekki eigi að grípa til
þessara röksemda gegn amer-
íska sjónvarpinu, enda eru mjög
skiptar skoðanir um, tove mikil
hættan sé eða hvort hún sé yfir-
leitt nokkur.
Enn er eftir ein hlið á mál-
inu, sem mér virðist eiga að
ráða úrslitum.
Við skulum varpa fram ein-
faldri spurningu: Til tovers er
ameríska varnarliðið komið til
íslands? Svarið er ljóst: Til að
annast toervarnir.
Þá skulum við spyrja á nýjan
leik: Hefur varnarliðið leyfi eða
rétt til þess að halda uppi nokk
urs konar annarri starfsemi inn-
an íslenzks þjóðfélags?
Mundi varnarliðið mega toefja
toér stórframleiðslu á brauði í
amerískum umbúðum og gefa
það íslendingum sjö daga vik-
unnar?
Mundi varnarliðið mega prenta
hér stórt dagblað á ensku og
dreifa því ókeypis inn á 20.000
íslenzk toeimili?
Mundi varnarliðið mega hefja
flugferðir innanlands og taka
farþega ókeypis?
Ég toeld, að flestir íslending-
ar mundu svara þessum spurn-
ingum öllum neitandi. Þegar
svona dæmi eru nefnd, verður
mönnum ljóst, að varnarliðið er
toingað komið til að vinna að
hervörnum landsins, en ekki til
að halda hér uppi neins konar
starfsemi fyrir íslendinga. Þetta
tolýtur að eiga við sjónvarp engu
síður en brauð og flug.
Sennilega eru til þeir íslend-
ingar, sem mundu telja það
mannréttindi að fá að taka við
ókeypis brauði eða flugferðum
af varnarliðinu, ef það stæði til
boða. En skyldi allur þorri ís-
lendinga ekki toafa aðrar hug-
myndir um mannréttindi? Skyldi
þ.ióðin ekki skilja, að kjarni
málsins er, hvaða starfsemi varn
arliðið má reka á íslandi.
Framihald á 11. síðu.
SVÍAR eru búnir að koma á
toægritoandarumferð í landi sínu,
og samgöngumálaráðh. fær í
framtíðinni önnur og ný vanda-
mál við að glíma. Næsta verk-
efni Olof Palme er að taka af-
stöðu til þess, hvora leiðina skuli
fara í því efni að aðskilja ríki
og kirkju eður ei. Samgöngu-
málaráðherrann verður nú ec-
clesiastikminister, — en það er
ráðtoerra mennta-, menningar-
og 'kirkjumála. Olof Palme cr
frægur fyrir margt. Ýmsir telja,
að Tage Erlander ætli að láta
hann taka við forsætisráðherra-
embættinu, þegar Erlander sjálf
ur segir af sér, og Palme er þess
vegna stundum kallaður krón-
prins Erlanders. Ef til vill kem-
ur Palrne til með að erfa ríkið,
— en toinn raunverulegi krón-
prins, Carl Gustaf, sonar-son
ur Svíakóngs, er talinn fremur
ólíklegur til þess að komast í
hásætið. Aldrei hafa þær radd-
ur verið háværari í Svíþjóð en
nú, að þegar gamli 'kóngurinn
deyr, eigi Svíþjóð að verða lýð-
veldi. Margir Svíar eru orðnir
leiðir á því að standa straum af
kostnaðinum af konungsfjöl-
skyldunni, sem er mjög rík og
nokkuð mannmörg. — Fá ríki í
veröldinni eru lýðræðislegri en
Svíþjóð og því kann að virðast
ennþá hjákátlegra að toafa þar
konungdæmi með allri þeirri til-
gerð, sem því fylgir.
Það toefur naumast ótorif á
næstu framtíð Olof Palme, tovort
Svíþjóð verður gert að lýðveldi
eða ekki, — en hann er ekki
ennþá orðinn nógu gamall til
þess að geta gert sér vonir um
forsetaembættið, — en hann er
efnilegur kandídat í framtíðinni.
Ragnar Edenmann gegndi til
þessa starfi mennta- og kirkju-
málaráðherra, en fyrir skömmu
varð toann landshöfðingi í Upp-
salaléni, — en uppgjafastjórn-
málamenn eru gjarnan gerðir að
landshöfðingjum í Svíþjóð. Það
eru vellaunuð og mikilsvirt emb
ætti. Þegar Erlander fór að svip
ast um eftir manni í stað Eden-
manns, kom toann ekki auga á
neinn hæfari en Olof Palme, —
sem hefur þegar gegnt tveimur
ráðherraembættum í ríkisstjórn
Erlanders, þótt hann sé aðeins
40 ára.
Þegar Palme var 36 ára, var
toann gerður að „ráðgefandi ráð
herra“, — en 1965 varð hann
samgöngumálaráðherra.
Palme verður nú æðsti yfir-
maður hljóðvarps og sjónvarps,
— en það eru eins og allir vita
þau tæki, sem hvað mest látorif
toafa í þjóðfélaginu, og Palme
toefur nóg að gera næstu árin í
sambandi við þau, þar eð Svíar
ætla brátt að fá litasjónvarp og
hafa tvær dagskrár í sjónvarp-
inu samtímis, en þegar eru þrjár
dagskrár í sænska hljóðvarpinu.
Palme sómir sér ekki toeldur illa
á skerminum. Hann er laglegur
maður, og sagt er í gríni, að
toann kunni að notfæra sér það,
tovað hann brosir fallega. Hann
er líka vinsælt efni í vikublöð-
unum, og fólki gleymist það ekki
þegar sagt var frá því í ein-
toverju slíku riti í fyrra, að
Palme lijálpaði konunni sinni
með hússtörfin og toáttaði krákk
ana, þegar hann kemur heim á
kvöldin. Þetta er áreiðanlega
nauðsynlegt fyrir tovern þann,
sem vill komast áfram í Svíþjóð
nútímans. — En það er annað í
fari Palme, sem hefur skapað
toonum nokkrar óvinsældir —
Hann þykir dálítið hrokafullur,
og síðasta dæmi unrþað var mál
sem kom upp nú í toaust í sam-
bandi við hann og sem varð stór
mál og birt með stórfréttafyrir,-
Sögnum í sænsku blöðunum.
Svo var mál með vexti, að
Palme var að verða of seinn til
þess að ná í ferju, en toann var
í bíl sínum. Þá kom toann að
vegi, þar sem ekki var unnt að
komast yfir vegna endalausra
raða hcrflutningabíla, sem voru
þarna á ferð. Palme vildi fá að
komast leiðar sinnar, vegna þess
að ferjan var að fara og ber
ekki toeimildum saman, hvernig
þetta gekk til, en sumir segja,
að hann hafi sagt að hann væri
samgöngumálaráðtoerra og hann
tæki á sig ábyrgðina, þótt her-
flutningalestin væfi stöðvuð. Til
þess að gera langa sögu stutta
er að segja ffá því, að Palme
skauzt í bíl sínum yfir veginn,
en úr þessu varð mikið ’ mál,
sem var sótt fyrir rétti og for-
sætisráðherrann, sem sat í aft-
ursætinu hjá Palme var leiddur
fram til vitnis. Palme glataði
miklum vinsældum í landi sínu
vegna þeirrar frekju og hroka
sem hann átti að toafa sýnt, —
en sagt er, að Erlander vonist
til að hann verði búinn að afla
Framhald á 11. síðu.
SJÓNVARPIÐ heldur vel í
horfinu um vinsældir. Gefur
þó aö skilja, að bernskuskeiðið
sé því erfitt og vandasamt, enda
má ýmislegt gagnrýna í stefnu
þess og framkvæmdum eins og
að líkum lætur. Dagblöðin
sinna því verkefni miður en
skyldi. Kannski ferst þeim
ekki að segja sjónvarpinu til
syndanna, en samt væri á-
stæða til þess, að dagblöðin
gagnrýndu sjónvarpið. Sjón-
varpið gæti svo goldið dag-
blöðunum líku líkt. — Þá kæmi
ef til vill athyglisverð og
skemmtileg samkeppni til sög-
unnar.
Ámælisverðar
þýðingar;
Dagblööunum er oft fundið
til foráttu lélegt málfar. Sömu
yfirsjónir hénda sjónvarpið.
Raunar mun skylt að játa, að
það hefur nokkra afsökun í
því efni eins og dagblöðin, svo
sem mannfæð og nauman
tíma. Þó verður ekki hjá því
komizt að álíta, að þessi mik-
ilvægi þáttur í starfsemi sjón-
varpsins sé helzt til illa skipu-
lagður. Þýðingarnar eru iðu-
lega ámælisverðar. En er við
öðru að biiast? Þýðingar á
stuttum og hnitmiðuðum text-
um eru harla vandasamar og
því engan veginn á allra færi.
Sjónvarpið felur þetta starf
annars vegar óvönum byrjend-
um og hins vegar reyndum og
afkastamiklum skriffinnum,
sem eru því miður sumir hverj-
ir orðlagðir fyrir hroðvirkni.
Þrjú lítil dæmi.
Hér skuhi nefnd þrjú lítil
dæmi til þess að vekja athygli
á málfarinu. Látum vera, að
súpa sé kölluð HIMNESK í
sjónvarpinu, en þó myndi ann-
að orð hentara um.ágæti henn-
ar. Lakara er, þegar rætt er
þar um MANNLEGAR hendur,
og hneykslanlegt að eigna konu
þá dáð í frásögn, að hún hafi
gerzt LJÓSMÓÐIR sjálfrar sín.
Þeim, sem þannig komast að
orði, lætur báglega þýðingar-
starf í þjónustu áhrifaríkrar.
menningarstofnunar eins og
sjónvarpsins. Ágæti súpu
mætti tákna með lýsingarorði,
eins og prýðileg, ef hún
smakkast vel; mannshönd hef-
ur verið, er og lærður góð ís-!
lenzka; og sií valkyrja, er fæð-
ir og skilur á milli hjálpar-
laust, verður víst að láta sér
nægja að kallast yfirsetukona
sjálfrar sín.
14. september 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5