Alþýðublaðið - 01.04.1967, Blaðsíða 10

o o
o o
o
VÍETNAM OG FRÖNSK VIÐF10RF
Framhald úr opnu.
Frakkar hafa þekkt Víetnam í
meira en 100 ár, en Bandaríkja-
menn varla nema rúm 10 ár.
Þetta er mjög afdrifaríkur mis-
munur, sem gerir Frökkum skiln-
ing þess, sem raunverulega er að
gerast í Vietnam, og innsæi í
hug og gerðir þjóðarinnar, ef-
laust miklu auðveldari en nokk-
urri annarri þjóð, þ.á.m. Banda-
ríkjamönnum. Ekki fór hjá því
að fjölmörg náin samskipti færu
fram milli Frakka og Víetnama
á 100 árum, bæði jákvæð sam-
skipti og neikvæð. Fyrst ber að
nefna menningarsamskipti. —
Frönsk tunga var og er það mál,
sem Víetnamar læra miklu frem-
ur öllum öðrum málum til að
kynna sér vestrænar menntir og
til að ræða við útlendinga. Lík-
beitni og baráttuþrek Víetnama,
þegar þeir etja kappi við erlenda
íhlutunaraðila.
Segja má, að það sé í krafti
þessara samskipta, þessa skyld-
leika, sem þróazt hefur með þjóð-
unum í aldarlangri samveru, sem
Frakkar hafa sérstaka forrétt-
indaaðstöðu til að meta og skilja
vandamál Víetnam, eins og þau
horfa vi'ð Víetnömum sjálfum.
Öll geðtengsl virðast miklu auð-
veldari milli Frakka og Víetnama
en milli hinna síðarnefndu og
Bandaríkjamanna. Hér skiptir
málið, franskan, áreiðanlega
ærnu máli. Ég er persónulega
sannfærður um, að Bandaríkja-
menn mundu eiga mun betra
með að túlka hug og skilja Víet-
nama, ef þeir gætu mælzt við á
frönsku.
ræða hina sömu, sem áður börð- I arlaust að tryggja sér vitorð inn
ust gegn friði í -Alsír. Eru þessi an veggja þorpanna. Sú er skýr
síðustu samtök fremur fámenn, en
legt er, að enskan vinni nú á, |
en það tæki nokkra áratugi aðL-,, * . __
kollvarpa gróinni forréttindaaö- Skoðanir Pierre Mendes
stöðu frönskunnar. Þessi máls- — Fl'ance.
samúð skiptir alls ekki svo litlu
máli, þegar skyggnzt er í vand-
ann. Ekki verður þetta atriði sízt
mikilvægt, þegar að því er gáð,
að franska og enska eru gagn-
ólíkar tungur í allri tjáningu og
hugsun.
Um menningarsamskiptin ber
einnig að geta þess, að Frakkar
reistu talsvert af skólum í land-
inu, og fór námið þar. fram á
frönsku. Hafa víetnamskir stúd-
entar löngum sótt æðra nám til
Frakklands. Þar hafa þeir getið
sér gott orð, líklega betra en
flestir aðrir stúdentahópar, og
þykja hógværir, greindir og dug-
iegir. Enn bcr að geta þess, að
Víetnamar tóku upp eftir Frökk-
um latneskt stafróf og nota það
i nú .að mestú, en kínverska letrið
mun vera á hröðu undanhaldi.
Loks má ekki gleyma því, að
'mikil mannleg tengsl, blóðblönd-
un og fjölskyldutengsl, sameina
Frakka og Víefnama eftir aldar-
samvistir. Meðal miðaldra og
roskinna Frakka er það furðual-
gengt, að menn hafi dvalizt nokk-
urt árabil í gamla Indókína. Og
mörgþúsund Víetnamar búa í
Frakklandi og stunda margvísleg
störf. Sumir vilja ekki annars
• staðar vera, en aðra langar heim,
og vonast eftir friði eins og þjóð
> þeirra heima fyrir. - Allmikil
blóðblöndun varð milli þjóðanna
tveggja. Var býsna algengt, að
franskir menn kvæntust víet-
nömskum konum, og einnig var
; talsvert um að háttsettir Frakk-
iar tækju sér þarlendar hjákon-
1 ur. Sem dæmi um slíka blóðblönd-
|un get ég nefnt það, .að sá frægi
! hershöfðingi Raoul Salan gat son
í við víetnamskri hjákonu sinni,
Jog er sá piltur nú Iiðsforingi í
' franska hernum.
2
l Ekki má gleynia áð héldur hin-
I um neikvæðu samskiptum þjóð-
h anna, nýlendustjórn Frakka og
' andspyrnu Vietnama. Eftir þá
j reynslu, sem Frakkar hafa feng-
ið af slíkum viðskiptum, munu
^þein þjóða Sánnfærðástir uni ein-
Rekjum nú í stórum dráttum
stjórnmálalegt viðhorf Frakka
við Víetnam síðustu 13 árin. Ber
fyrst að nefna Pierre Mendés-
France. Sá mikilhæfi stjórnmála-
maður er raunar eini útlending-
urinn, sem á síðari árum hefur
tekizt að leysa eitthvert vanda-
mál í Víetnam. Hann batt enda
á stríð Frakka í Víetnam með
samningum, og fjölmargir aðilar
vitna enn til Genfarsáttmálans
1954 sem umræðugrundvallar við
nýja samninga. Mendés-France
var sannfærður um, að nýlendu-
skeiðið væri í andarslitrunum og
afar virk í blaðaútgáfu og áróðri.
Skoðanir franskra blaða á
styrjöldinni í Vietnam.
Til að gefa dæmi um viðhorf
Frakka sem hafa farið og séð
liildarleikinn í Víetnam, mun ég
lesa brot úr greinum nokkurra
blaðamanna. Er hluti greinanna
skrifaður í árslok 1963, en hitt
þremur 'árum síðar, þ.e. nú al-
vetg nýlega. Hef ég af ásettu ráði
valið blaðamenn hlutlausra og
hægrisinnaðra blaða, þar sem
skoðanir blaðamanna sósíalísku
flokkanna eru þekktari en svo,
að ástæða sé til að skýra ná-
kvæmlega frá þeim hér.
Max Clos, einn helzti heims-
hornafréttaritari íhaldsblaðsins
Le Figaro, ferðaðist um Suður-
Víetnam í desember 1963. Birt-
ust greinar hans í blaðinu 20.—
23. sama mánaðar. Er textinn,
sem hér fer á eftir, tekinn úr
þessum greinum.
„Hvernig á að' ,,halda ‘ íbúun-
um? Fyrst var hugmyndin að
reisa í námunda. við þorpin her-
stöðvar þeim til verndar. Þetta
var það, sem franski herinn hafói
gert. Við könnumst allvel við
galla þess arna. . .
Nú varð að finna eitthvert ann-
að ráð. 1962 hélt Nhu Obróðir
Ngo Dinh Dicm; aths. A.Í.), að
hann hefði fundið lausnina. Fyrst
herstöð nægir ekki til að halda
gekk að því með aðdáanlegri j íbúunum, skal þeim safnað sam-
staðfestu og hugrekki að veita
því nábjargirnar á sínum stutta
valdatíma. Ráðstafanir hans í Ví-
etnam, sem augljóslega voru þær
beztu og raunar alveg nauðsyn-
legar, urðu ekki sársaukalausar
ýmsum Frökkum, og þá einkum
hersins mönnum, sem töldu sig
og herinn áuðmýkta. En saga
síðustu ára hefur veitt stefnu
Mendés-France fulltingi sitt, og
er orðstír hans sem stjórnmála-
manns á hröðum uppgangi aftur
í Frakklandi og búizt við, að hann
muni verða áhrifaríkur þar
landi næstu árin. Eru meira að
segja uppi raddir um það, að de
Gaulie forseti vilji friðmælast við
hann og fá hann á sveif með sér,
sem eflaust mun þó ekki takast.
Stefna de Gaulles í Víetnammál-
inu hefur síðust.u árin verið svip-
uð stefnu Mendés-France. Hann
telur Bandaríkjamenn heyja þar
eystra vonlausa, styrjöld, og einu
lausnina vera samninga.
Segja má, að í frönskum stjórn
málum séu nú gaullistar og allir
sósíalísku flokkarnir andvígir
stefnu Bandaríkjamanna í Víet-
nam. Nokkur hluti miðflokkanria
er minna andvígur Bandaríkja-
mönnum, en tekur stefnu þeirra
með varúð, þvær hendur sínar af
henni, ef svo mætti segja. Hægra
megin við gaullista eru nokkúr
flokksbrot mjög hlynnt Bandq-
ríkjamönnum, og ér þár um að
an í allmargrar bólsetustöðvar,
sem jafnframt veréía lítil her-
virki: Þetta var meginhugmyndin
með „herfræðilegu þorpimum“,
sem fullyrt var um í júní 1962,
að með þeim fengist sigur í stríð-
inu á 18 mánuðum. Þessir 18 mán-
uðir eru nú liðnir, og við höf-
um séð, hvernig ástandið er.
(.....) Herforingjarnir í Saig-
on viðurkenna, að fyrirtækið hafi
misheppnazt.
Til þess eru tvær ástæður.
Hin fyrri, sem er miklu mikil-
1 vægust, er sú, að bændurnir hafa
alltaf verið andvígir vígþorpastefn
unni' Hún var í ósamræmi við
venjur þeirrá. Menn þurftu að
skiljast við hús sitt og garð, sem
þeir voru nátengdir. . . í Kokk-
inkína þvernéituðu bændurnir
langofíast að hverfa úr húsi síriu
til að setjast að í vígþorpi. Yfir-
völdin sendu þá lierlið á vett-
vang til að þvinga bændurna af
stað, en þetta skaþaði jú engan
veginn heppileg skilyrði þegar
frá upphafi. Það er auðvelt að
gera sér í hugárlúnd, að menn,
sem frá byrjuh éru andvígir fyr-
irtækinu, brenni ekki svo mjög
af áhuga á að verja það, sem þeir
líta tíðum á sem eins konar fang-
elsi. Áróður Víetkong var ekfci í
neinum vandræðum með. að aug-
lýsa herfraéðilegu þorpin seiþ
fangahúðir. - ...... t
Kommúriistum tókst fyrirhafn-
ingin á því, að bandarísku riffl-
arnir, sem þjóðvarðliðsmenn fá í
hendur, enda oft, sitt skeið í
höndum hermanna Víetkong.
(.....)
Bandaríkjamenn, sem réðu yf-
ir takmarkalausum auðæfum,
héldu að efnislegir yfirburðir
þeirra mundu nægja til að tryggja
þeim sigur.
Þyrluævintýrið, svo að eitt dæmi
sé nefnt, hefur hastarlega brugð-
izt þessari trú. Með því að tífalda
hreyfanleik herdeildanna gerði
tilkoma þeirra á vígvellinum Víet-
nömum (:stjórnarhersins) kleift
að vinna óvefengjanlega sigra á
árinu 1962. Þeir töldu sig hafa
fundið töfralyf skæruhernaðar-
ins. Þetta stóð í 6 mánuði. Nú
hefur1 Víe^kong fundið vörnina
við þessu. Margar þyrlur hafa
verið laskaðar eða skotnar niður.
Nú er svo komið, að undanfari
allra þyrluaðgerða skal vera skot-
árás og sprengjuvarp á bardaga-
svæðið. Þetta tefur aðgerðirnar
sem því nemur. Árásin kemur
ekki lengur á óvart. Og þá er á-
lyktunin enn sú sama: „Víetnam-
arnir verða að sýna af sér meiri
baráttuliug“.
En þetta er lélegt skálkaskjól,
því að spurningin er raunveru-
lega, hvers vegna Víetnamar
(istjórnarhersins) eru ekki „bav-
áttuhugaðri“, þar sem hermenn
Víetkong ber jast af frábærri hug-
prýði: Frakkar ráku sig á sömu
gátuna og fundu ekki viðunandi
svar.
Að svo miklu leyti, sem end-
anlegt takmark Bandaríkjamanna
er að vinna sigur í styrjöldinni,
geta þeir fyrir sitt leyti ekki slopp
ið úr þessari flækju: senda æ flfiri
dollara, fleiri byssur, fléiri menri
til Víetnam. Eins og Frakkar fyrir
10 árum, eru þeir sokknir í stríðs-
fen Indókína.
Hinn þekkti blaðamaður Georg
es Cháffard ritar í óháða blaðið
Combát hinn 29. janúar 1964:
„Kommúnistaveiðin er enda-
Iaust fyrirtæki, sem nærist á eig-
in öfgum; hrottaskapurinn og sein
heppnin geta af sér „kommún-
isma“ öruggar og hraðar en bezti
V í etkongáróður.
Taldir eru kommúnistar, og því
grunsamlegir, allir þeir, sem
börðust með eða fylgdu Víetminh
að máluin fyrir 1954, hvort sem
þeir voru meðlimir flokksins eða
ekki; allir fyrrverandi embættis-
menn þeirra landssvæða, sem
Víetminh réð yfir; allir borgar-
ar, bændur, menntamenn og há-
skólamenn, sem tóku einhvern
þátt, mikinn eða lítinn, í and-
spyrnuhreyfingunni. Þetta er
æðistór hópur manna, því að ein-
ungis reglulegar herdeildir al-
þýðuliersins fóru norðuri fyrir
samkvæmt Genfarsáttmálanum.
(......)
Það er engin furða að heldur,
að þúsundir fyrrverandi skæru-
liöa flýi örlög þau, sem díemíska
stjórnin (:stjórn Ngo Dinh Diem)
býr þeim, haldi til skógar, grafi
úr jörðu vopn þau, sem falin voru
eftir vopnahléið, og safnist sam-
an í skæruliðasveitir gegn lög-
reglunni og þjóðvarðliöinu, sem
elta þá á röndum. í neðanjarðar-
hreyfingunni hitta þeir aftur trú-
flokkabrot þau, sem lifað hafa
af gereyð*ngarherferðina, einkum
Hoa-hao (það er búddhískur
trúflokkur). Einnig ganga í lið
með þeim menntamenn og stú-
dentar, sem flúið liafa frá Saig-
on — Cholon til að sleppa undan
„tó-kong“ (:„uppljóstrunarherferð
inni gegn kommúnistmn‘“). Loks
bætast bændur í ósamstæðar rað-
ir þessarar nýju andspyrnuhreyf-
ingar, (oft úr sjálfsvarnarsveitum
þjóðvarðliðsins, sem þeir hlaup-
ast undan með alvæpni).
Heil þorp rísa upp á móti stjórn
arhernum og styftja, í baráttunni
gegn stjórninni, andstæðinga
hennar úr ýmsum áttum, sem liafa
haldið til skógar.
Skæruhernaðurinn í Suður-
Víetnam er því vissulega runn-
inn upp þar syðra, en ekki af-
leiðing vandlega undirbúinnar
hernaðaráætlunar frá Hanoi. Það
sem.nú er vitað um tildrög stofn-
unar Þjóðfrelsisfylkingar Suð-
ur-Vietnam Ksenajlkðóa
Jacques Decornoy er blaða-
maður við 'hið virta óh'áða borg-
arablað Le Monde í París. Ðec-
ornoy er mér vitanlega fyrsti blaða
maðurinn, sem fengið hefur leyfi
til að ferðast bæði um 'Norður-
og Suður-Víetnam. Ferðaðist
hann um hið klofna land í des-
ember sl., var fyrst *fyrir norðan,
síðan syðra. Greinar hans birt-
ust í „Mondinum‘“ um áramótin.
Kaflarnir, sem ég vitna til, eru
teknir úr síðustu greininni, sem
birtist m.a. í vikuútgáfu Le Monde
fyrir 5.-11. janúar 1967. Tveir
fyrri kaflarnir eru að sunnan,
hinn síðasti að norðan, en með
honum lýkur Decornoy greinum
sínum. (...)
.„Engjinn „trúir á þetta“, og
hvernig er unnt að „trúa á“ slíkt.
Hvernig er hægt að loka augun-
um fyrir miska hinnar tröllauknu
viðurvistar Bandaríkjamanna,
sem eyðir Vietnam, og spillir sið-
um landsmanna, án þess að geta
upprætt andspyrnuna, scm hún
nærir sjálf mcð þessum liætti?
En máttarstólpar stjórnarinnar (í
Saigon), lögreglan, herinn? Trú
þeirra er ekki sambærileg við trú
byltingarmannanna, og reyndar
hafa þau enga trú. Lágt setíir
hermenn úti á landi hafa enga
löngun til að deyja. Þeir sem
dveljast í borgunum eru staðráðn-
ir í að komast af. Þeir fylgja for-
dæmi hinna hátt settu og „meika
pjöstru". Yfirlögregluforingi nokk
ur viðurkenndi þétta fyrir okkur:
„Hver skyldi ckki koma auga. á
gróðabraskið í þeim, þegar litið
er á það, aö þeir fá ekki néma
Framhald á 15. síðu.
IÍQ-1. apríl 1967
ALÞÝÐUBLA’ÐIÐ'