Alþýðublaðið - 10.04.1968, Blaðsíða 2

Kltstjórar: Krlstján Bersl Ólafsson (áb.) og BenediKt Gröndal. Slraar: 14900 —
14903. — Auglýsingasími: 14906------Aðsetur: Alþýðuhúsið við Hverfisgötu,
peykjavík. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Síml 14905. — Áskriftargjald kr.
120,00. — f lausasölu kr. 7,00 eintakið----Útgefandi: Nýja útgáfufélagið hf.
íslenzk filboð og erlend
Alþýðublaðið skýrði í gær frá
því, að erlendum fyrirtækjum
hefðu verið fengin stórverkefni
við tvær byggingar, sem ríkið er
að reisa í miðbænum í Reykja-
vík. Er þetta smíði gluggaveggja
í nýja landsímabyggingu við
Kirkjustræti og tollstöðina við
höfnina. Gerðu íslenzk fyrirtæki
tilboð í þessi verk, sem kosta um
12 milljónir króna, og voru ís-
lenzku tilboðin ýmist lægri en
hin erlendu eðia næstum eins lág.
Hefur sjálft ríkisvaldið því geng-
ið framhjá íslenzkum iðnaði og
íslenzkum iðnaðarmönnum á
hinn óskiljanlegasta hátt.
Fimm aðilar gerðu tilboð í
gluggaveggi símstöðvarinnar, og
reyndist tilboð Rafha í Hafnar-
firði vera hagstæðast, en næst
því tilboð belgíska fyrirtækisins
Chamebel. Ekki var íslenzka til-
boðinu tekið, heldur sendir menn
til Belgíu til að semja við Cham-
ebel og fékk það fyrirtæki að
breyta sínu tilboði. íslenzkir bjóð
endur fengu ekki slíkt tækifæri,
en tilboð Rafha var raunar lægra
en samningurinn, sem gerður var
við Chamebel.
Fleiri tilboð bárust í glugga-
veggi tollstöðvarinnar, enda er
það stærra verk. Þar buðu ís-
lenzk fyrirtæki eins og Völund-
ur, Rafha, Plast og stálgrindur
og Rammi hf. Hagstæðustu til-
boðin virtust vera frá danska
fyrirtækinu Perspektiva og frá
Rafha. Danska tilboðið ivar greini
lega lægra, en þegar á allt er lit-
ið er óhætt að fullyrða, að munur
inn sé innan við 10%.
Undanfarið hefur verið mikið
um það rætt, að taka beri íslenzk
um tilboðum í verk, þótt þau séu
10—20% hærri en erlend. Munu
þau samt reynast hagstæðari, því
hið opinbera færstórfelld gjöldaf
launum íslendinga en engin af út-
lendingum. Virðist því augljóst,
að taka átti íslenzkum tilboðum í
smíði og uppsetningu glugga-
veggja í bæði stórhýsi ríkisins í
miðbænum, símstöðina og toll-
stöðina.
Með því að ganga framhjá ís-
lenzkum aðilum á svo furðulegan
hátt hefur sjálft ríkisvaldið haft
af íslenzkum iðnaði um 12 milj-
óna króna verk og ,af íslenzkum
iðnaðarmönnum vinnu fyrir millj
ónir. Jafnframt tapa ríki og bæj
arfélög stórfé í gjöldum, sem þess
ir aðilar hefðu fengið af verkun-
um.
Það er sjálfsagt að krefjast þess
af íslenzkum atvinnuvegum, að
þeir standist samanburð við er-
lenda, þar sem slíkur samanburð
ur yfirleitt kemur til greina. En
hér hefur verið gengið furðulega
og óhyggilega langt og virðast er-
lendir aðilar vera teknir fram yf-
ir íslenzka — íslenzkum hagsmun
um til mikils tjóns. Allar þjóðir
beita margvíslegum ráðum til að
verjaog styðja sína eigin atvinnu
vegi, hversu frjáls viðskipti sem
þær annars aðhyllast.
Hér hefur sá höggvið, sem hlífa
skyldi — sjálft íslenzka ríkið.
Öskilgetin börn
SAMKVÆMT lögum nr. 87/
1947 um afstöðu foreldra til
óskilgetinna barna eru börn
þau óskilgetin, sem hvorki
fæðast í hjónabandi foreldra
sinna né svo skömmu eftir
hjúskaparslit þeirra, að þau
kunni að vera getin í hjóna-
-bandinu. Þá verða og þau
börn að teljast óskilgetin
hverra faðerni héfur réttilega
verið véfengt, sbr. 1. kafla I.
57/1921, en slík véfenging er
mjög fátítt fyrirbæri.
Móður er skylt að ala upp
og framfæra óskilgetið barn
sitt sem skilgetið væri, enda
er afstaða óskilgetins barns
gagnvart móður hliðstæð af-
stöðu skilgetins barns gagn-
vart foreldri, hvoru sem er.
Hafi karlmaður gengizt við
faðemi óskilgetins barns, ver
ið dæmdur faðir þess, honum
orðið eiðfall eða eiður fallið
á hann, er honum jafnt móð-
urinni skylt að kosta fram-
færslu barnsins og uppeldi
þess. Hið sama á við um þann
eða þá, sem dæmdir hafa ver
ið meðlagsskyldir án þess víst
sé um faðerni, eins og stund-
um ber við.
Jafnaðarlega fullp^pgir fað-
ir óskilgetins barns fram-
færsluskyldu sinni með svo-
nefndri meðlagsgreiðslu, enda
eru óskilgetin börn tíðast á
vegum móðurinnar, annað
hvort hjá henni eða komið ein
hverg staðar fyrir af henni,
t. d. hjá móðurforeldrum sem
allalgengt er. Þó er engan
veginn útilokað — og mun
koma fyrir — að faðir hins
óskilgetna bams f ullnægi
framfærsluskyldu sinni með
því að ala barnið sjálfur upp,
ef aðstæður mæla með því
fyrirkomulagi.
Heimilt er móður hins ó-
skilgetra barns að semja við
þann, sem greiða skal meðlag
ið, um meðlagsgreiðsluna og
tilhögun hennar. Slíkur samn-
ingur er þó því aðeins gildur
að lögum, að hann sé stað-
festur af valdsmanni. Ekki er
heimilt að semja um lægra
meðlag en barnalífeyri, eins
og hann er á hverjum tíma
samkvæmt lögum um almanna
tryggingar, og liggja til þess
auðskildar ástæður. Sé ekki
um samkomulag að ræða á
löglegum grundvelli, verður
meðlagsupphæðin ákveðin af
sýslumönnum eða bæjarfóget-
um (í Reykjavík hjá sakadóm-
ara) í heimilissveit barnsföð-
ur. Við ákvörðun meðlagsupp-
hæðar er af sanngirnis- og
réttlætisástæðum höfð hlið-
sjón af högum beggja for-
eldra. Megi ætla, að barnið
sé ávöxtur af samförum án
vilja móður eða gegn vilja
hennar (svonefnt „nauðgunar-
barn“), skal úrskurða barns-
föður til að kosta framfærslu
barnsins að öllu leyti.
Sé úrskurðað eða umsamið
meðlag ekki greitt í tæka
tíð, er hægt að heimta það
með lögtaki hjá barnsföður.
Móðir -á þess einnig kost að
krefja það hjá Tryggingastofn
un ríkisins, sem aftur eignast
endurkröfurétt á hendur föður
(meðlagsskylds), framfærslu-
svgit hans eða ríkissjóði eftir
atvikum. Kröfu barnsmóður
til Tryggingastofnunarinnar
skal fylgja löglega birtur með
lagsúrskurður . og lífsvottorð
■barnsins. Lífsvottorð er að
jafnaði vottorð prests um til-
vist barns.
Innheimtu meðlags, sem
sveitatstjórn greiðir vegna
framfærslu óskilgetins barns,
getur hún komið fram með
ýmsU móti: 1) með lögtaki;
2) með því að taka af kaupi
viðkomanda, ef úrskurður
valdsmanna (í Rvík Sakad.),
heimila það og fari vinnuveit
andi ekki eftir fyrirmælum
um að halda eftir af kaupi
viðkomandi manns, ber hann
sjálfur ábyrgð á greiðslúnni;
3) þá getur sveitarsjóður
skikkað hinn ógjaldfæra bams
Framhald á 14. síðu
VIÐ
„Ekkl meir,
ekki meir“I
ÉG ER HRÆDDUR UM, að
Ilallgrími Péturssyni hefðS
brugðið ónotalega við, ef hann
hefði hlustað á lestur Passíu
sálmanna í útvarpinu hin síð-
ari árin. Líklega hefði hann
haldið, að um skopflutning
væri að ræða, sem illa hæfði
píningarsögu Jesú Krists, og
skrúfað sem fljótast fyrir. Slíkt
hefði þó verið misskilningur.
AHt er hér í góðri meiningu
gert og hvorki verið að gefa
sálmaskáldinu né guðdómnum
langt nef, eins og í fljótu
bragðS mætti virðast.
pigi að síður er um mikil
mistök að ræða í lestrinum. Ég
á hér auðvitað við það, sem
margir hafa tekið eftir, að
flytjendurnSr virðast ekki gera
sér grein fyrir, að þeir séu að
fara með bundið mál, sem hlít
ir föstum bragreglum. Hall-
grímur Pétursson yrkir undan-
tekningarlaust með stuðlum,
höfuðstöfum og endarími að
hætti sinnar aldar, annað hefðl
naumast þótt boðlegur skáld-
skapur á þeim tíma. Hins veg-
ar er áherzlunotkun oft nokk-
uð frábrugðin því sem við eig
um að venjast, það tilheyrði
líka öldinnS og er ástæðulaust
að hnevkslast á því, hvað þá
að ætla sér að fara að betrum
bæta það.
★
En það er einmitt á þessu,
sem útvarn«Ieeararnir flaska.
Þeir raska meira og minna á-
herzlum, hafa að engu bragregl
ur. fella niður stnðla og höfuð-
stafi í lestrinum, hagræða
meSra eð segja endarími, þegar
beim bvður svo v'ð að horfa.
Sá, sem hlostar á Passíusálm-
ana í þoctjniu búníngi, gætf
hald’ð. að Haúgrímnr Péturs-
é
con befðj vpínbvor mesti
bögubócS santiándu aldarinnar,
a. m k. liefði verið leitun að
öðrum ein«.
Þaff vírðist Iíka hafa Iagzt
illa í skáldíð. hvernig farið
yrðS með Passíusálmana. f for.
málanum fvrir 1 útgáfu þeirra
hiðiir h.ann alla guðþrædda
menn að færa ekki úr lagi eða
brevta orðum sínum. Sú bón
befnr bó siaidnacf verið virt.
fjfgefendur bafa iafnan haft til
hneia-ingi, <11 að hetrumhæta
verk'ð. víkia víð-orði og orði,
hagræðn meiningii hver eftir
sínn höfðj ec IrrScHlepmm bénan
legheitnm. heð er ekki fvrr en
með útgáfn Biörnq .Tónssou ár
Framhald á 14. síðu
2 10. apríl 1968 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ