Alþýðublaðið - 28.04.1968, Blaðsíða 2

[MMMÞ
Ritstjórar: Krlstján Bersi Ólafsson (áb.) og BenediKt Gröndal. Símar: 14900 —
14903. — Auglýsingasími: 14906. — Aðsetur: AlþýBuhúsið við Hverfisgötu,
Reykjavík. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Sími 14905. — Áskriftargjald kr.
120,00. — í lausasölu kr. 7,00 eintakið. — Útgefandi: Nýja útgáfufélagið hf.
34.000 MANNS
Jónas Haralz, forstjóri Efna-
hagsm.stofnunarinnar, hefur flutt
á þingi iðnrekenda fróðlegt er-
indi um fjölgun íslenzku þjóðar-
innar næstu tvo áratugi og vanga
veltur um atvinnumöguleika.
Jónas benti á, að á árunum
fram til 1985 mundi fjölga um
34.000 manns á vinnumarkaði
hér á landi. Væri þetta mun
meiri fjölgun en áður, <og hafi
aukningin 1945-65 verið 20.00
en 1925-45 aðeins 10.000. Vanda-
mál íslenzkra atvinnuvega á
riæstu árum verður því ekki sízt
að finna arðbæra atvinnu fyrir
þetta fólk, þannig að áframhald-
andi hagvöxtur verði í landinu
en ekki stöðnun og atvinnuleysi.
Atvinnulífi má skipta í þrjú
svið. Hið fyrsta eru frumgreinar
þjóðarbúskaparins, hér fiskveið-
ar og landbúnaður. í þeim hefur
mamfmmmmmamm
orðið mikil fækkun undanfarna
áratugi, enda þótt afköstin hafi
stóraukizt. Telur Jónas að fjöldi
fólks í þessum atvinnugreinum
muni nálega standa í stað næstu
tvo áratugi.
Annað svið atvinnulífsins er
úrvinnsla, það er' fiskiðnaður og
ýms önnur framleiðsla úr hrá-
efnum, svo og raforkuframleiðsla
og samgöngur. Á þessu sviði hef-
ur fjölgað úr 5.800 árið 1910 í
31.400 árið 1960. Þriðja sviðið
eru þjónustugreinar margskonar,
en með batnandi lífskjörum fólks
ins verður jafnan stóraukin þörf
fyrir þær. Hefur aukning þeirra
hér einnig verið mjög mikil.
Jónas Haralz telur, að aukning
atvinnu hér á landi fram til 1985
verði tað gerast langmest á öðru
og þriðja sviðinu, í úrvinnslu og
þjónustu. Verði að skipta hinni
34.000 manna aukningu vinnu-
markaðarins þar á milli,. ef vel
eigi að fara. Telur hann, að stór-
iðja muni vart taka nema brot
af þessu fólki, heldur verði að
byggja útflutningsiðnað fyrst og
fremst á hugkvæmni, dugnaði og
menntun fólksins í landinu. Til
að slíkur útflutningur geti átt
sér stað verði ísland þó að ganga
í EFTA til að tryggja tollfrjálsa
markaði fyrir vörur.
Jónas benti í ræðu sinni á, að
þessi framvinda mundi verða í
fullu samræmi við þróun flestra
landa, sem eru okkur skyldust
og búa við bezt lífskjör. Hins veg
ár hafi ekki gefizt vel 'að byggja
um of á frumgreinum en van-
rækja úrvinnslu og þjónustu.
Það var hollt fyrir iðnrekendur
að heyra þennan lestur og hefur
án efa glatt þá í erfiðleikum líð
andi stundar. Samt hefði verið
öllu meiri þörf að flytja þennan
boðskap yfir leiðtogum frum-
greinanna, sem margir eru tor-
tryggnir út í slíkar kenningar og
telja þær settar fiskveiðum og
landbúnaði til hofuðs. Svo er þó
ekki. Á tækniöld getum við ekki
búið við atvinnuskiptingu liðins
tíma.
Að
nda tóninn
þáttur í starfi leikhússins. En. prófessors og Sigurðar Líndal
regluleg íslenzk ópera verður forseta Bókmenntafélagsins út
aldrei stofnsett af aðkomufólki,
ÞAÐ er jafnan einkennileg
reynsla þegar eitthvað sem
maður segir eða skrifar er tek-
ið þveröfugt við það sem fyrir
manni vakir, orðanna hljóðan
og samhjengS málsins. En ó-
títt er það ekki og venst eins
og annað. Nýlegt dæmi um
þess háttar lesti'arlag getur að
líta í grein um „söngleikastarf
Þjóðleikhússins” sem þjóðleik-
hússtjóri hefur sent öllum
blöðunum til birtingar; þar er
verið að kvarta undan þeim við-
tökum sem sýning óperunnar
Ástardrykksins eftir Donizetti
fékk í Tjarnarbæ í iiaust. Þjóð-
leikhússtjóri segir m. a.: „Og
gagnrýnand; Alþýðublaðsins
spyr: Gæti ekki nákvæmlega
sams konar starfsemi rúmazt í
Þjóðleikhúsinu?” Það verður
ekki annað séð en að honum
sé alveg ókunnugt um að í
Þjóðleikhúsinu hafi nokkurn
tíma verið uppfærð ópera.” En
í umsögn þeirri um sýningu
óperunnar, hér í blaðinu 22an
nóvember s.l., sem þjóðieikhús-
stjóri vitnar til, sagði svo full-
um stöfum:
* „Fyrsta sýning Óperunnar í
' Tjarnarbæ hlýtur hins vegar að'
vekja upp, svo eftir verði tek-
ið, þá spurningu hvort þessi
starfsemi eigi ekki annars stað-
ar betur heima en í hinu af-
lagða bíóhúsi liáskólans við
Tjörnina. Gæti ekki nákvæm-
lega sams kojiar starfsemi rúm-
azt í Þjóðleikhúsinu? Væri
ekki unnt að vekja og hagnýta
til sömu nota þar hinn sama á-
huga söngvara, tónlisíar- og
leikhúsmanna, og síðast en ek.ki
sízt óperuvina meðal almenn-
ings, sem nú héfur hrint Óper-
unni af stokkunum?”
Hér .var sem sé alls ekki ver-
ið að halda því fram að nein
nýjung væri að óperusýningum
hér á landi. Um hitt var verið
að ræða hvers vegna Þjóðieik-
húsið stæði enn í sporum
,,l'raufryðjandans” eftir átján
ár, án þess að upp sé kominn
svo mikið sem vísir að réglu-
legum innlendum óperuflokki,
sem haldi upp sýningum undir
innlendri leikforustu, með inn-
lendu söngfólki einnig í aðal-
hlutyerkum. Gestaleikir eru
góðir og sjálfsagðir, heimsókn-
ir erlendra leikstjóra, ieikara,
söngvara, tónlistarmanna. og
samstarf við þá, nauðsynlegur
ekki einu sinni vísir hennar,
neitt frekar en aðfengnir leik-
stjórar Isj-aa vanda innlendrar
leikforustu. Fiokltur sá sem
nefnir sig Óperuna virtist
minnsta kosti stíga spor í rétta
átt með sýningu Ástardrykks-
ins í haust. Ég skal engan dóm
leggja á það hvort flokkurinn
eigi framtíð fyrir sér, hef raun-
ar ekki trú á að það verði nema
í samstarfi við Þjóðleikhúsið.
Og í grein minni í haust yar
verið að spyrja um listræna
forustu Þjóðlieikhússins, starf-
ið innan þess eigin veggja og
samstarf þess við áhugasaman
almenning um íslenzka léik- og
söngmennt. Fróðlegra væri að
sjá þjóðleikhússtjóra ræða þær
spurningar en tíunda enn eitt
sinn óperu- og óperettusýning-
ar Þjóðleikhússins undanfarin
ár.
Annáð dæmi þeirra sem allt
skilja öfugt sem þeir lesa, vilja
kannski ekki annað, gat að lesa
í „staksteinum” Tímans á sum-
ai'daginn fyi'Sta. Þar er ágrein-
íngur Halldórs Halldórssonar
af ritstjórn Skírnis hafður fyrir
átyllu til að koma fram óvið-
felldnum -dvlgjum um bók-
menntaverðlaun blaðanna, silf- |
urhestinn, sem til var stofnað |
í fyrra, og afstöðu mína til 1
verðlaunanna í ár og í fjTra: |
„Eins og kunnugt er hefur
hesturinn verið veittur tvisvar, I
en í bæði skiptin hefur Ólafur \
haft mikil á'hrif á úrslitin |
og haldið mjög fram einum
manni og einni bókmennta- |
stefnu. í fyrra skintið hafði g
Guðbergur Bei’gsson næstum ■
borið sigurorð af Snorra Hjart- |
arsyni, og vai'ð að kjósa tvisvar i
áður en Snori'i sigraði, en í |
Framhald á bls. 14.
KJAU-ARI
Bréfa—
KASSINN
ATVINNUMÁL
Ungt fólk á ísiandi heyrir
stundum eldi-i menn nefna hina
og þessa hluti, nota hin og
þessi orðatiltæki sem því er
torskilið og ókunnuglegt.
Þegar fullorðinn maður nefa
ir orðið Atvinnuleysi, og reynir
að túlka þær hörmungar sem
því eru samfara, þá stöndum við
ung og óþroskuð og reynum
að setja okkur inn í hluti, sem
þetta fólk þurfti að upplifa.
Atvinnuleysi - atvinnuleysis-
trygging, tvö orð sem koma nær
samtímis upp í hugskotið. Bar
áttan fyrir hinu síðarnefnda,
skiljanleg en okkur fjarræn. orð
in okkur sjálfsagður hlutur.
Fylginautur þess fyrrnefnda.
Aldrei vei'ður þeim hermönn-
um almennra launabóta full
þökkuð þeirra vopnfimi.
Aldrei mun fenna í fótspor
þeirra sem unnu sigra í bar-
áttunni fyrir almannatiygging-
um. En ekki er það nú sarnt
nóg, ekki er lengi ausið úr
varasjóðnum, ef ekkert er gjört
annað. 1
Tímabilsbundinn atvinnusam-
dráttur er yfirstíganlegur, er£
iður hjalli í uppbyggingu þjóð
félags. En atvinnuleysi sem hleð
ur um sig verðhruni vei'ðmæta,
samdrætti iðnaðar, hringiðú
gjaldþrota og sveltandi verka-
lýð, er óbætanlegt.
Aldrei fær sú lcynslóð, sem
harðast yerður úti í kreppu og
atvinnuleysi, bættan þann skaða
sem hiín bíður á sálarlífi sínu,
að fjárhagnum og því líkam.
lega ónefndu. -Þess vegna exr
það skylda þeirra, sem vopn-
færir eru í þeim átökum, sem
framundan eru að sameinast
undir einu merki, skjaldarmerki
alþýðunnar, fólksins sem á land
ið, fólk ins, .sem -hefxlr xmnið
fyrir brauðinu, sem deila á.
Oft var þiii’f en nú er nauðsyn.
Máske verðiir eitthvkð til þess.
að þiarga einhverju at því at-
vitxnulcýsi, 'sém nú herjar. En
hvað um það fólk, sem nú er á
skól abekk, en kemur í atvinnil
leit á.sumri komandf, i hækk-
andi sól?
Húnier ekki bátt á lofti, sú
vonarsól þe='s fól.ks, sem ríú
liorfir á fækkandi áura í launa
umslaginu, en fiöigandi krónur
til daglegra útaialda.
Máske er þet' ■ fólk ekki held
ur eins vel búið xmdir erfið-
leika í efnahagsmáluih.
Það gerir sú hringavitleysa,
sem öllu héfur stiórnað, eða
öllu heldur stjórnlaus hefur ver
ið undanfarin ár. Virðing alls
fjölda ungmenna í dag fyrir
fle.stum hlutum _er heldur rislág.
Kannske ekki 'fúrðá'. ‘
Framhald á bls. 14:.
2- 28. apríl 1968' - ALÞÝÐUBLÁÐID