Alþýðublaðið - 28.04.1968, Blaðsíða 5

TVO UTILEGUBQL
5'-. .1 . -
FARFUGLAHREYFINGIN er
alþjóðlegur félagsskapur. Net
farfuglaheimila er þanið um
flest lönd jarðkringlunnar eins
og kóngulóarvefur. Tilgangur-
inn, sem er að vísu óeigingjarn
ari en kóngulóarinnar, er að
veiða fólk í netið, fá það til
að sinna útivist og náttúruskoð-
un, leiðbeina því um ferðalög,
gera bví kleift að ferðast ódýrt,
efla hvers konar ferðamenn-
ingu.
Hingað til lands barst þessi
hrevfing árið 1939. Hclztu
hvatamenn ilhre' rþig’ar'iinnar
voru nokkrir stúdentar frá
Menntaskólanum í Revkiavík,
sem yndi höfðu af ferðalögum
og útivist. en ferðaáhugann
höfðu þeir öðlazt í skólanum
undir handjaðri þess mæta
manns og ferðagarps, Pálma
Hannessonar rek+ors. Af þessu
leiddi að þetta varð til að hyrja
með fyrst og fremst skólahreyf
ing, farfugladeildir voru stofn_
aðar í öllum helztu skólum
landsins og áttu athvarf í hús-
næði skólanna fvr~tu árin Þró-
unin hefur hins vegar orðið sú,
hér eins og annars staðar, að
þett.a hefur orðið almennur fé-
lagsskapur fólks, sem hefur á-
nægju af útivist og ferðalögum,
innan lands og utan, en er
ekki serotaklega t.engdur skól-
um landsins, þótt ungt fólk
sé þar að vísu í yfirgnæfandi
meirihluta.
Hér var ekki ætlunin að segja
sögu Farfnglahrevfingarinnar á
íslandi eða rekia starfsemi fé-
lagsskanarins. sem enn starfar
iaf miklum þrótti og við vax-
andi vinsældir, heldur geta
tveggia c+nðq. sem Fnrfnglar
hafa helgað sér öðrum fremur,
Valabóls og Heiðarbóls.
Valaból og Heiðarból geta
fremur kailazt útileguból en
sæluhús. Þau eru bæði í ná-
grenni þéttbýlisins og gegna því
ekki hlutverki sæluhúsa í venju
legri merkingu sem gististaðir,
þótt margir hafi átt í þeim næt
urstað og sjálfsagt stundum not
ið þar þeirrar vellíðunar, sem
er í ætt við sæluna sjálfa, ef
út í þá sálma væri farið.
Ég hef f.vrir því skjalfestar
heimildir, að ekki ómerkari
menn en þeir Gísli Gestsson
safnvörður og Páll Jónssón
bókavörður hafi uppgötvað
Valaból, þ. e. a. s. valið það
fyrir farfuglahreiður, árið 1942.
Valából er eins og margir vita
helli=skúti í Valahnúkum við
Kaldársel og hét Músarhellir áð
ur fyrr. Mér er tjáð, að gangna
menn hafi stundum notað skút
ann til næturgistingar. Staður-
inn er í landareign Hafnarfjarð
larkauostaðar og veitti bæjar-
stiórnin farfpglum umráðarétt
yfir hellisskútanum og næsta
nágrenni hans.
Að fengnu þessu leyfi var
hafizt handa um lagfæringu
þessarar vistarveru, sett fjala-
gólf í hellinn og hurð fyrir
munnann, og allt gert sem vist
legast. Síðan hefur ver.ið unn
ið að umbótum á umhverfinu,
komið upo girðingu, gróðursett
blóm og trjánlöntur, og fleira
gert fyrir staðinn, sem til
prýði má verða. F.nda segir í
einu innblásnu kvæti, sem ort
var á 'béssum ræktunarárum og
bókfest er í Farfuglinum:
Úr Hafnarfirði fórum við með
hrossatiflð og skran.
ur upp á fjölmarga fallega og
sérkennilega staði, > svo sem
Kaldársel, Helgafell, Pólverja-
helli og Búrfellsgjá.
Heiðarból er nokkuð annars
eðlis heldur en Valaból og þjón
ar öðrum tilgangi. Það er í raun
og veru skíðaskáli, sem Far-
fugladeild Reykjavíkur keypti
hálfbyggðan 1944, og rúmar um
30-40 manns. Síðan hafa Far-
fuglar unnið að því að full-
gera skálann, og er þarna hin
ágætasta aðstaða til að iðka
þessa vinsælu vetraríþrótt, ef
guð gefur snjóinn, sem að vísu
vill bregðast af og til, og er
þar reyndar við . djarfan að
deila.
En Heiðarból er einnig vin-
gjarnlegur stáður að sumri til.
þar er hið ágætasta berjaland
og í hrauninu suður af skálan-
um eru óteljandi lautir og dæld
ir með fallegu blómskrúði og
mjúkum mosabeði, þar sem vel
má láta um sig fara á góðviðr
isdögum.
Valaból og Heiðarból eru tvö
útileguból, sitt með hvoru móti,
en gegna þó bæði hinu sama
hlutverki og markmiði, sem
Farfuglahreyfingin hefur á
stefnuskrá sinni: að laða fólk
til útiveru og hreyfingar á öll
um tímum ársins.
en hænsnaskit úr Kópavogi
og Frikka Dan.
Á síðari árum hefur sjálfu
bólinu og aðbúnaði í því hrak
að, enda minna um næturgist
ingar en áður af ýmsum ástæð
um. Hins vegar hefur blettin-
um verið vel við haldið og er
umgengni öll til fyrirmyndar.
Margir leggja leið sína í Vala
ból á sumri hverju, bæði Far
fuglar og aðrir, enda er gott
þar að koma, og umhverfið býð
Valaból.
son.
— Ljósm.: Páll Jóns-
„Þangað sem fullorðna fólkið fer"
Ekki alls fyrir löngu sat ég á
tali við hreinskilinn og greind
an fermingardreng. Báðir vor-
um við sammála um. að lítil
börn væru sólgin í að fara til
messu á sunnudögum, en svo
kæmi nokkurt tímabil, begar
unglingarnir slitna úr tengslum
við guðþ.iónusturnar. Svar pilts
ins var ákaflega einfalt og blátt
áfram. „Það er af því, að þá
fara krakkarnir helzt að vilja
fara þangað, fnllorðna fólk
ið fer“. — Nú getur lesandinn
dregið sínar álvktanir. Hvert
fer fnllorðna fólkið? Á matsölu
staðina til að eta eða drekka,
í ferðir upp um fjiill og firn-
indi, lil að skemmta sér, á dans
Ieikina til að drepa tímann og
drekka, á samsöngva, til að
njóta listar og um leið til að
fá orð á sig sem kúltúr-fólk, á
leiksýningar, sem sérfræðingar
í menningunni eru búnir að
hrósa, á íþróttamót, þar sem
met eru slegin upp á brot úr
millímetra og gleymum ekki
allri pólitíkinni! Ég er ekki að
segja, áð allt sem fullorðna
fólkið gerir, sé lastvert. Síður
en svo. Eg fullyrði heldur ekki
að fullorðið fólk komi aldrei til
messu. En ég fullyrði, að þjóð
in hafi (sennilega í ein hundr-
að árl lagt mcira kapp á annað
en kirkjusókn, meira að segja
trúað fólk. Og af því að það
leggur ekki kapp á það, gera
unglingarnir það ekki heldur
(þó að ýmislegt bendi til bess,
að þeir fari innan tíðar að
gera uppreisn gegn artdleys-
inu, en það er önnur saga).
Svo er önnur saga, sem vert
er að athuga í þessu sambandi.
iÉg hefi þekkt persónulega all-
mþrgþ ungljnga. sem komizt
hafa á svarta listann. Sumir
þeirra hafa verið hreinskilnir
og sýnt mér nokkuð inn í liug
sinn. Af hverju fóru þeir út
í vitleysuna? Þeir vildu fram-
kvæma eitthvað, sem var spenn
andi í augunt hinna fullorðnu.
Haldið þér, að það sé ekki
spennandi að hafast eitthvað
að, sem kemur manni í blöðin,
eins og hverjum öðrurn þjóð-
hetjum. Láta blaðamenn vera á
þönum að fá lýsingar hjá lög-
reglunni, stundum meira að
segja eins konar ,,resept“ eða
„forskrift", sem lýsir nákvæm-
lega, hvernig eigi að gera hitt
og þetta, sem er „spennandi“.
Fullorðnum blaðalesendum,
sjönvarpsáhQrfendum og kvik-
myndagestum finnst svakalega
suennandi að hugsa um eitur-
lyf, áfengisneyzlu, þjófnað, ávís
anafals og fleira þess háttar,
því ekki að „fara þangað sem
fullorðna fólkið fer.” — Eg er
sannfærður um, að það væri
miklU'- minna um unglingaaf_
brot, ef blaðamenn og lögreglu
monn gætu haldið sér saman
Framhald á bls. 14.
Rætt
ySð
prest
Eftir
dr. Jakob
Jónsson
28. apríl 1968 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5