Alþýðublaðið - 05.06.1968, Blaðsíða 5

SMYRLABJARGAÁ í Austur-Skafta-
fellssýslu verður virkjuð á þessu ári
Arið 1938 kom fyrst til umræffu á þingmálafundi a Hornafirði
virkjun Smyrlabjargár í Suffursveit, þremur árum síffar voru á
yfirreiff um Hornafjörff, Jakob Gislason, raforkumálastjóri og
"Halldór Einarsson, eftirlitsmaður, og athuguffu affstæffur, varff þaff
tll þess aff Höskuldur Baldvinsson var sendur austur ári síffar til
aff hefja mælingar og hafa þær staffiff yfir öffru hvoru síffan.
Áffur hafði Halldór Guffmiuidsson gert mælingar I Laxá í Nesjum
og gerffi Höskuldur þar einnig mælingar og hafa veriff gerffar
síffar. S.I., fimmtudaginn 30. maí, boffaði Valgarff Thoroddsen,
rafveitustjóri Rafveitna ríkisins, fréttaritara blaffa og útvarps á
sinn fund aff Hótel Höfn, Hornafirði og skýrffi þeim frá tilgangi
komu sinnar og þeim framkvæmdum sem nú ætu aff hefjast viff
Smyrlabjargará.
Fórust honum orff á þessa leið:
„Raforkumálaráðherra Ing. '
ólfur Jónsson hefir lagt fyrir
Rafmagnsveitur ríkisins að
hefja virkjun Smyrlabjargaár
nú á þessu sumri. Undirbún-
ingi undir þær framkvæmdir
er þegar lokið og byrjað verð
ur nú eftir helgina að leggja
háspennulínuna frá virkjun-
inni til Hornafjarðar. Á sama
tíma verður auglýst eftir til-
boðum í byggingarframkvæmd
ir við virkjunina og vegagerð
upp að stíflugerð verður þá
einnig hafin. Framkvæmdarað
ilar um allt verkið verða verk
takar, þ.e. við sjálf byggingar
mannvirkin, stöðvarhús, þrýsti
vatnspípur og stíflu, en Raf-
magnsveitur ríkisins annast
hinsvegar sjálfar niðursetningu
allra véla, uppsetningu há.
spennulínu og tengivirkjana.
Vegagerð ríkisins annast vega
lagningu.
Ætlunin er að vinna allt verk
ið í tveimur áföngum, þannig
að sjálfri stíflugerðinni verði
lokið næsta sumar, þó gerum
við ráff fyrir að nokkur fram.
leiðsla geti hafizt fyrrihluta
næsta árs, án þess að stíflu-
gerð sé að fullu lokið, en það
verður þó takmarkað örku-
magn, þar íil lokið er að fullu
við stífluna.
Stærð þessarar virkjunar
verður 1200 kw og er það um
tvöfalf. það magn, sem núver-
andi dieselrafstöð á Höfn fram
leiðir, en sú stöð verður látin
standa, sem vararafstöð.
Vegna þess aff Smyrlaþjargaá
er fyrsta vatnsaflsstöðin, sem
Rafmagnsveitur ríkisins þyggja,
eftir að breyting varð á skipu.
lagi þeirra með samþykkt
Orkulaga, þykir mér rétt að
rekja hér nokkur atriði í raf-
.væðingarmálum.
Rafmagnsveitur ríkisins hafa
á undanförnum árum verið
reknar með fjárhagslegum
halla, sem stafar af rafvæðingu
og rekstri í strjálbýli án sam-
hliða sölu í þéttbýli, og fjár-
hagslega óæskilegum virkjun.
um, þ,e. dieselrafstöðvum sem
Rafmagnsveitur ríkisins hafa
verið látnar byggja víðsvegar
um landið. Afleiðing þessa hef
ir veriff hátt rafmagnsverð í
strjálþýlinu og auk þess hafa
rafmagnsveiturnar orðið fjár-
hagslegur baggi á ríkissjóði.
Til þess að gera hér nokkra
bót á voru samþykkt' lög á
Alþingi, í þrem liðum:
1. ) Um niðurfellingu tiltek-
inna skulda,
2. ) jöfnunargjald á rafmagni,
3. ) að Rafmagnsveitur ríkisins
voru gerðar að sjálfstæðu
rekstrarfyrirtæki og tekn-
ar úr fiárhagslegum tengsl
um við ýmsa -aðra þætti
orkumálanna.
Eftir samþykkt þessara laga
var síðan til þess ætlazt að
Rafmangsveitur ríkisins stæðu
á eigin fótum fjárhagslega.
Rafmagnsveiturnar byrjuðu
þegar á ráðstöfunum til þess
að geta fullnægt þessu og
gerffu og eru að gera ýmsar
ráðstafanir varðandi hag
kvæmni í rekstri, sem of langt
yrði hér upp að telja. Fyrsta
skrefið í bættri hagkvæmni í
virkjunarmálum er hér í Horna
firði með virkjun Smyrlabjarg
aár, sem jafnframt gerir okk.
ur mögulegt að láta íbúum
þessa héraðs í té raforku til
alhliða notkunar, óháða trufl-
unum af völdujn ísa. margskon
ar aðflutningsörðugleika og
verðlagsbreytinga á olíu. Með
því að gera bændum almennt
víða mögulegt að nota raf-
orkuna einnig til hitunar, hag
nýtum við einnig betur þær
dýru flutningalínur rafork.
unnar, sem þegar hafa verið
byggðar og væntanlega verða
lagðar að hverju byggðu bóli
á landinu.
Það sem nú er aff hefjast hér
við Smyrabjargaár, þarf vissu-
lega að gerast víða á landinu,
leysa dieselstöðvarnar af hólmi
og vinna raforkuna úr innlend
um orkulindum, það er ekki
metnaðarmál, heldur fjárhags-
legt hagkvæmnismál. í mörg
horn er að líta og víða er pott
ur brolinn, að undanskildu
Suðvesturlandi og Mið-norður-
landi, þar sem Landsvirkjun
og Laxárvirkjun annast þessi
mál.
í þessu sambandi er þó að-
gætandi að eitl hérað stendur
betur að vígi en annað um öfl
un hagkvæmrar raforku og
.reksturs almennt og koma þá
fram aðskilnaðar hugmyndir.
Það er eitt sjónarmið fyrir sig
að greina þetta sundur, af.
henda einstökum héruðum það
sem getur borið sig, en láta
ríkinu eftir það eitt sem enga
möguleika hefir til að bera sig
og ætla ríkissjóði síðan að
borga allan brúsann, bæði
stofnkostnað og árlegan rekst
urskostnað. Þetta er sjónarmið
sem nokkuð er áberandi, en
að mínu áliti er þetta ekki
æskilegt fyrir heildina og ekki
líklegt til örfunar á almennri
rafvæðingu í landinu.
í öðrum löndum í hinum
vestræna heimi er þetta á
ýmsa vegu, í Noregi byggir
ríkið stærstu orkuverin, en
styrkir héraðsrafmagnsveitur
til rafvæðingar síns strjálbýl-
is, en þar eru nær óteljandi
mismunandi raforkutaxtar.
í Skollandi, Englandi, Frakk
landi og á Ítalíu er aðeins ei'h
rafveita í hverju landi fyrir
sig, ríkisrekstur, þar er svo-
til eitt verð hvar sem er í við-
komandi landi og rafveiturn-
ar kosta sjálfar rafvæðingu
strjálbýlisins. í Svíþjóð er
svipað fyrirkomulag, sem í
Noregi, en þar virðist stefna
í sömu átt og í hinum fjórum
löndunum.
Ég þekki ekkert land þar
sem ríkinu er afhent það eitt
í raforkumálum, sem enga
möguleika hefir til að geta bor
ið sig og vonandi verður það
ekki hér.
Ég vona að Rafmagnsveitur
ríkisins geti haldið áfram á
sömu braut sem hér er farin
með virkiun Smyrabjargaár
og geti þannig bætt fjárhags.
afkomu sína til þess að hafa
bolmagn til að hraða rafvæð-
ingu landsins og til þess að
gefa landsmönnum á sínu orku
veitusvæði möguleika til al-
hliða raforkunotkunar frá inn
lendum orkulindum.
Þess skal að lokum getið að
við teljum nokkra möguleika
á að síðar verði hægt að
'stækka þessa virkjun nokkuð
og að tillit er tekið til þess
við þá virkjun sem nú er að
hefjast.
Kr.
Pést- og
simamálastjórhin
óskar eftir tilboðum í byggingu stöðvarhúss á Skálafelli
í Mosfellssveit. Útboðslýsingar verða afhentar í skrifstofu
tækríideildar á 4. hæð Landsímahússins eftir hádegi 5. maí
1968.
Arður til hluthafa
Á aðalfundi H.F. Eimskipafélags íslands, 24. maí 1968 var
samlþykkt aö greiða 7% — sjö af hundraði — í arð til Iilut-
hafa, fyrir árið 1967.
H.F. EIMSKIPAFÉLAG ÍSLANDS.
Sextugur:
vegaverkstrc j” í BúSardal
Síffastliffinn hvítasunnudag
varð sextugur Magnús Rögn-
valdsson vegaverkstjóri í Búð
ardal. Hann er einn þeirra
framkvæmdamanna, sem hvað
mest mæðir á í hans byggðar.
lagi, en jafnframt starfsamur
og traustur í félagslífi og raun
ar hverju velférðarmáli Dala-
manna.
Það gerist nú fátíðara en áð-
ur, að menn vinni hin daglegu
störf sín ekki aðeins af áhuga
heldur og trú. Magnús er einn
þeirra, sem þetta verður sagt
um. Hann er eins og sál síns
byggðarlags, ver ævi sinni til
að bæta vegasamband um Dal
ina og milli þeirra og annarra
landshluta, en gerir hvern af-
kima og hvern hól lifandi með
sögum sínum og minningum.
Hann á sér ekkert áhugamál
meira en að skila ævistarfi
sínu sem bezt af hendi, enda
liggur þegar eftir hann mikið
verk í vegamálum. Hefur
hann bæði kunnað þá list að
leggja góða vegi með verka-
mönnum sínum og vélum
þeirra, og að sannfæra ráða-
menn um þörf fyrir þetta verk
efni eða hitt og fá þá þannig
til að afla fjár til framkvæmda.
Fyrri kona Magnúsar var
Elísabet Guðmundsdóttir, sem
fórst í flugslysi við Búðardal
1947. Seinni kona hans er Krist
jana Ágústsdótlir. mikil dugn
aðarkona, og eru þau hjón sam
hent í starfi fyrir mörgum ó.
hugamálum og samrýmd með
afbrigðum. Mjög er gestkvæmt
á heimili þeirra í Búðardal og
sífellt aðdánuarefni vinum
þeirra, hve langt fölskvalaus
gestrisni þeirra nær.
Áhugamál Magnúsar eru
mörg. Hann grúskar í göml-
um fræðum og lætur sér ekk
ert óviðkomandi, sem .liðnar
kynslóðir hafa gert í því byggð
arlagi, sem hann elskar og um-
gengst. Hann slarfar fyíir
skógrækt og fyrir félagsheim.
ili og mörg önnur góð málefni,
sem honum finnst, að muni
auka veg eða fegurð byggðar-
innar.
Þeir eru margir, sem senda
Magnúsi Rögnvaldssyni be»’ u
afmælisóskir, þótt ha"n bafi
kosið að sigla um úthafið á
þessum merkisdegi.
Benedikt Gröndal.
5. júní 1968 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5