Alþýðublaðið - 21.01.1969, Blaðsíða 3

21. janúar 1969 ALÞÝÐUBLAÐIÐ 3
Útvarpsþátturinn frægi um varnarmálin:
BJÖRGVIN: Gott kvöld, góðir
li 1 ii sten d u r. E’fna h agserf i ðleikar
okkar Islendinga eru stöðugt um-
ræðuefni manna á meðal. Menn
vojna að gengisbrevtingin hleypi
Jífi í litflutnings-atvinnuvegina og
bæti ástandið er fram í sækir, en
ollum er ljóst að hið nýbyrjaða ár
verður erfitt. Það vakti mikla at-
hygli hér heima er fréttir bárust
af því í lok síðast liðins árs að á
þingmannafundi Atlantshafsbanda
lagsins hefði komið fram tillaga
um það að Natolöndin vcittu Is-
lendingum aðstoð vegna efnahags-
erfiðleika þeirra. Ekki hefur frétzt
meira af því máli, en nú hefur
sú hugmynd komið upp hér heima
að Islendingar eigi að setja upp
gjald fyrir að leyfa erlendu her-
liði afnot af íslenzku landi. Er
það Aron Guðbrandsson, forstjóri
í Reykjavík sem fengið hefur þá
hugmynd, vegna hinna miklu efna
hagscrfiðleika okkar. Mun hann
skýra sjónarmið sín í rökræðum
þeim er fram fara hér í kvöld.
En á rökstóla með honum mun
isetjast 'Guðmundur H. Garðars-
son viðskiptafræðingur, sem er á
öndvcrðum meiði við Aron í máli
þessu. Báðir eru menn þessir fylgj-
andi dvöl varnarliðsins hér á landi,
svo og vestrænu samstarfi yfirleitt,
en þát greinir á um það mál sem
rætt verður hér í kvöld. Verður
fróðlegt að heyra þá félagana ræða
spurninguna: Eiga Islendingar að
taka greiðslu fyrir að leyfa dvöl
erlends herliðs í landinu?
Við skulum þá ekki ha'fa þenn-
an formála lengri, en hefja spjall-
ið og þá 'vildi ég fyrst beina máli
rnínti til Arons, og biðja 'hann
að skýra í örstuttu máli frá hug-
mynd sinni.
ARON: Eg verð að segja það
strax cins og það er, að ég trúi
ekki á það, að það sé hægt að
Jeysa vandamál íslenzku þjóðar-
innar með því að gera alla spari-
fjáreigendur í landinu öreiga; ég
trúi ekki að það sé landinu til
góðs, að allir sjóðir sem stofn-
aðir hafa verið í landinu verði
eyðilagðir. Og ég trúi heldur ekki
að það sc æskilegt veganesti fyrir
okkur að leggja á stað út á braut
framtíðarinnar með peninga, gjald
miðil sem enginn hefur traust á.
Eg trúi því heldur ekki, að eigna-
könnun leýsi nein mál svo við-
unandi sé í þessum efnum.
GengÉlalling, stanzlausan 'lárf-
tökur, öfund og andúð á öllum
dugnaðarmönnum í landinu eru
lcifar gamallar skinnsokkamenn-
ingar Islendinga. Nú á 50 ára af-
mæli íslenzks sjálfstæðis, eigum við
Leífar gamallar skinrt'
solíkamenningar. . .
að vera þroskaðir til stærri hug-
sjóna og stórbrotnari veráca, Eg
vil leysa til frambúðar gjaldeyris-
þörf og fjárhagsþörf okkar, og hefja
nýtt landnám þjóðinni til lífvæn-
lcgri dlveru urn ókomin ár.
Þetta vilja nú sennilega fleiri, en
•hvernig á að gera það? Um það
geta skapázt deilur. En ég ætla nú
samt sem áður að leggja fram til-
lögu í þessum efnum. Mér finnst,
að það sé ekki forsvaranlegt að
gcra kröfur ti! okkar um að við
leggjum fram landið okkar til af-
nota fyrir Atlantshafsbandalagið, til
þess að verja hinn stóra og ríka
hcim. Við skulum taka það strax
til athugunar að í Atlandshafsbanda
láginu eru um fimm hundruð millj-
ónir manna, sem búa á landi sem
er að flatarmáli 22 milljónir fer-
kílómetra, en við eigum að afhenda
lykilinn að Norður-Atlantshafinu til
þess að koma í veg fyrir, að þetta
fólk missi ef til vill líf sitt, húseignir
sínar og lífshamingju og alla ást
fvrir lífinu. Mér finnst að Nato
bandalagið, geri of miklar kröfur
til framtaks okkar í þessum efnum.
BJORGV.: Hvað. myndir þú vilja
segja jGuðmundur unr þessa hug-
mynd Arons?
GUÐM.: Eg tel það rangt hjá
Aroni að Atlantshafsbandalagið geri
of miklar kröfur til okkar um
sameiginlegar varnir Norður-At-
lantshafsbandalagsríkjanna.- Hann
talar um það, að ísjendingar hafi
.afhent' lykilinn- að Norður-Atlants-
hafi án grejðslu: Ég get ekki nálg-
■ast þetta viðhorf með greiðslusjón-
armiðshætti, sem Aron gerir, vegna
■ þess að ég tcl það rangt að taka
sérstakar grciðslur vegna dvalar
varnarliðsins hér á landi umfram
það, sem því ber auðvitað að greiða
eins og aðrir þurfa að gera vegna
veittrar þjónustu á því markaðs-
verði sem gildir hér á íslenzka
Vegna sameiginlegrar
hugsjónar. . .
markaðnum. Eg tel rangt að taka
einhverja umfram — eða sérgreiðstu
vegna varnariiðsins, þar sem ég tel
að þátttaka okkar í Atlantshafs-
bandalaginu sé tilkomin vegna þeirr
ar sameiginlegu hugsjónar, allra
landa innan Atlantshafsbandalags-
ins í varnarmálum, sern er sú að
mynda þarna varnarvegg gegn hugs
anlegri hættu frá löndum utan At-
lantshafsbandalagsins. Eg er þeirr-
ARON.
ar skoðunar að við eigum miklu
meira í húfi heldur en menn yfír-
leitt gera sér grcin fyrir, varðandi
það atriði að hafa varnarlið hér j
landinu á vegum Atlantshafsbanda-
lagsins. Ég er þeirrar skoðunar að
ef við værum ekki í Atlantshafs-
bandalaginu, og hefðum ekki varn-
arlið, en eitthvert ríki myndi setja
hér herlið á land eða veita einhverj-
um hópi manna svipaðan stuðning
eins og til dæmis Castro hefur verið
veitt á Cubu, að þá myndu Banda-
ríkin aldrei hætta á þriðju heim-
styrjöldina vegna slíkra breytinga
á stjórnmálalífi Islands, eins og átti
sér stað á sínum tíma á Kúbu. Eg
held að vörn Islands innan Atlants-
hafsbandalagsins sé miklu meiri
heldur eii menn gera sér' grein fyr-
ir. Frekar vildi ég segja að það
GUÐMUNDUR.
væri nær, að við ræddum það hvort
okkur bæri ekki að leggja eitchvað
af mörkum í greiðsluformi vegna
þess að við erurn aðilar að Atlants-
hafsbandalaginu. Það er svo aftur
annað mál, hvort ríkjandi efnahag,-
ástand lcyfir slíkt, en á liðnum ár-
um hefðum við tvímælalaust getað
lagt eitthvað af mörkum fjárhags-
Icga til þessara varna.
ARON: Já, ég vil svara þessut
fljótlega. Við erum að nokkru leyti-
á sama rnáli, Guðmundur Garðars-
Fyrst og íremst að verja
sína hagsmuni. . .
son og ég, hvað snertir það, að mér
finnst sjálfsagður hlutur að viá
séum meðlimir í Atlantshafsbanda-
laginu, og mér finnst líka sjálfsagð-
■ur hlutur að vjð höldtim þeim-samn-
ingum við, sem við höfuin gert
undanfarið. En það vill þannig til,
að við erum meðlimir í Atlants-
hafsbandalaginu frá því 1949, og
þá göngum við í þetta bandalag
með því fororði, að við getiun sagt
okkur úr því aftur eftir tuttugu
ár eða gert þær athúgasemdir senl
okkur sýnist. Nú vill þannig til að
þessi tuttugu ár eru liðin nú á þessil
ári. Við getum ekki ráðið okkur
sjálf, að sagt er, hernaðarlega, og
það er alveg rétt, en aftur á níóti
hafa Bandaríkin gengizt inn á það
að verja okkur í því tilfelli að ar.ís
yrði gerð á Isiand. Þetta er út1 af
fyrir sig ágætt, en við skulum at-
huga það í hverju þær eru fólgnar,
þessar varnir Bandaríkjamanna hér
á Islandi. Við skulum gera okkur
o:
MMMMMMUMMmHMWMIMMMMUMMMIWWMMUMMMMtmHHMMMMMIMMMMMMU
Umdeildur útvarpsþáttur
Útvarpsþáttur, sem flutt
ur var fyrir skömmu. hefur
vakið óskipta athygli og
komið af stað talsverðum
umræðum. Þetta var þáttur
inn Á rökstólum í umsjá
Björgvins Guðmundsson.nr,
en í þættinum ræddust við
Aron Guðbrandsson for
stjóri og Guðmundur H.
Garðarsson viðskiptafræð
ingur, og umræðuefni
þeirra var, hvort íslending
ar eigi að taka greiðslu fyr
ir dvöl varnarliðsins í li.nd
inu og þá aðstöðu sem Batida
ríkin og Atlantshafsbanda
lagið hafa hér á landi. Ar
on kom fram með þá skoð
un að sjálfsagt væri að taka
fé fyrir þetta, en Guðmund
ur taldi það fjarstæðu að
gera slíkt.
Vegna þeirrar athygli
sem þátturínn vakti og sjáJf
sagt líka vegna þeirra blaða
skrifa, sem í kjölfar lians
fylgdu, óskuðu margir þess
að þátturinn væri endur
fluttur í útvarpinu. TiUaga
um endurtekningu þáttar
ins fékk hins vegar ckki
nægan stuðning í útvarps
ráði, sem fer með æðstu
dagskrárstjórn útvarpsins,
og af þeim sökum hefur A1
þýðublaðið nú gert ráðst.af
anir til þess að fá þáttinn til
birtingar. Þátturinn er bér
birtur sem næst orðrétt, ein
ungis lagfærð setningaskip
un á stöku stað og leiðrétt
mismæli, en að öðru leyti er
livert orð í þessari prentuðu
frásögn eins og það var flutt
í útvarpinu. Hér geta menn
því séð röksemdir Arons íyr
ir kenningu sinni og mótrök
Guðmundar við licnni.
Það skal tekið fram að
með því að birta þennan út
varpsþátt er Alþýðublaðið
ekki að veita neinum ákveðn
um skoðunum brautar
gengi, heldur einungis að
veita mönnum þá þjónustu
að gefa þeim kost á að lesa
umræður, sem mörgum leik
Ur forvitni á að kynna sér
nánar.
IMMMMMMMMHMMMMMMMtMMMMIMHM MMMMMMWWVW/vWmMUWMMMMMMMM