Dagur - 10.11.1948, Síða 12

12
r
Agóðanum af bíóreksfri templara
verður varið fi
í ráði að hefja byggingima á næsta ári
Fyrir nokkru fengu templarar hér staðfesta reglugerð um bíó-
rekstur sinn hér í bænuni. Er svo ákveðið har, sð öHum ágóða af
starfrækslu Skjaldborgarbíós skuli varið til bess að byggja og starf-
rækja æskulýðsheimili hér á Akureyri og til bess að stuðla að því
menningarmáli fær bíóið undanþágu frá skcmmtanaskattsgreiðslu
til ríkisins. Áður liafði Akureyrarbær veitt undanbágu frá sæta-
gjaldi til bæjarins af kvikmyndahúsinu.
Frá þessu var skýrt á fundi,
sem stjórn Skjaldborgarbíós átti
með fréttamönnum og bæjarráði
sl. fimmtudag. Stefán Ág. Krist-
jánsson, formaður húsráðs templ-
ara, skýrði frá rekstri bíósins nú
og fyrirætlunum templara í sam-
bandi við það.
Bygging ráðgerð á næsta ári.
Vegna undanþágunnar frá
skemmtanaskatti og sætagjaldi,
er allálitlegur hagnaður á starf-
rækslu bíósins á ári hverju, en
það háir starfseminni hvað bíóið
er lítið og tekur fáa í sæti. Hafa
templarar því ákveðið að reisa
stórbyggingu hér í bænum eins
fljótt og kostur er, og verður
hluti hennar notaður til bíórekst-
urs, en að öðru leyti vérður húsið
ætlað sem samastaður fyrir æsku
bæjarins. Góðtemplarareglan er
menningarfélagsskapur og hefir
aldrei annað komið til mála en að
ágóðanum af rekstri kvikmynda-
húss hennar hér yrði varið til
menningarauka og telja templar-
ar að mest gagn mundi verða að
því fyrir bæjarfélagið að fá byggt
hér slíkt æskulýðsheimili, sem
veitti ungmennum völ á hollari
afþreyingu en kaffihúsasetum og
göturangli. Fyrirhugað er að
kvikmyndahúsið nýja verði hið
fullkomnasta og í samræmi við
kröfur tímans. M. a. er gert ráð
fyrir að það verði einnig ætlað til
hljómleikahalda, enda skortir
mjög hljómleikasal í bæinn. —
Hafa templarar hug á að
hefja bygginguna þegar á
næsta ári, fáist fjárfestingar-
leyfi til þess og hæfileg lóð. Eins
og áður hefir verið greint frá hér
í blaðinu hafa templarar sótt um
lóð fyrir bygginguna norðan
Bjarkanstrjágarðs, austan
Brekkugötu og farið fram á að
bærinn léti þeim hana í té ókeyp-
is. Lóð þessi er ekki í eigu bæj-
arins og hefir bæjarstjórnin ekki
tekið neina ákvörðun í mólinu að
svo stöddu.
Eyða í uppeldi æskunnar.
Hannes J. Magnússon skóla-
stjóri gerði grein fyrir því,
hvernig templarar hugsuðu sér
starfsemi hins fyrirhugaða æsku-
lýðsheimilis. Hann kvað svo að
orði, að nú væri eyða í uppeldi
æskunnar. Aðstöðu skorti til
þess að verja tómstundum á nyt-
samlegan hátt frá þeim tíma er
skólum sleppii’, unz æskufólkið
er orðið svo þroskað, að það geti
sjálft séð sér farborða á heilla-
vænlegan hátt. Erlendis hefði
þessu verið mætt með tóm-
stundaheimilum æskumanna og
templarar hefðu stuðzt við
reynsluna þaðan í fyrirætlunum
sínum. í æskulýðsheimili því, er
áfast yrði hinu nýja kivkmynda-
húsi, væri ætlað að hafa góðan
samkomusal, með leiksviði, les-
stofu, veitingastofu með eldhusi,
hljóðfæi'i og nokkrar vinnustof-
ur, þar sem veitt yrði leiðbeining
um ýmiss konar handiðju. Enn-
fremur þyrfti að vera aðstaða til
einhverra íþróttaiðkana. Ef slík
stofnun væri komin hér, taldi
ræðumaður miklar líkur til að
forða mætti mörgum ungmenn-
um frá óhollum skemmtanahátt-
um og temja þeim að nota tóm-
stundirnar sér til uppbyggingar
og þroska.
Merkilegt mál.
Góðtemplarar hafa hér hreyft
merkilegu máli ,sem horfir til
menningarauka fyrir bæjarfé-
lagið. Vafalaust mun það taka
langan tíma, að koma slíkri stofn-
un á fót, en mikils er um vert, að
undirbúningur er hafinn og með
rekstri bíósins og þeim undan-
þágum frá skatti, sem fengizt
hafa, ætti að vera tryggt, að all-
verulegt fé verði fyrir hendi til
framkvæmdanna. Telja verður
bæjarbúum og bæjarfélaginu
skylt að hlýnna að framkvæmd
þessara áætla'na eftir því sem
unnt er.
DAGUR
ac.zu
S igurvegari
Miðvikudaginn 10. nóv. 1948
Harry S. Truman forscti, fram-
bjóðandi Demókrata, vann glæsi-
legan sigur í forsetakosningunum
í Bandaríkjunum 3. þ. m., þrátt
fyrir hrakspár flestra blaða og
skoðanakönnunarstofnana lands-
ins. Úrslitin sýna minnkandi
áhrif öfgaafla til hægri og vinstri
á stjórnmál Bandaríkjanna og af-
sanna þær fullyrðingar kommún-
ista, að lýðræðisöflin séu að
missa tökin á stjórn landsins. —
Kosningamar sýndu ennfremur
fylgisleysi flokks Henry Wallace
og kommúnista. Flokkurinn hafði
gert ráð fyrir að fá 10 millj. atkv.,
en hlaut aðeins um 1 millj. atkv.
og hafði engin áhrif á heildarúr-
slit kosninganna.
Skrítin frásöffn
Ekkert varð úr
síldveiðiimi liér
í síðasta blaði var greint frá
síldarleit skipa hér í Eyjafirði og
því, að fundizt hefðu álitlegar
torfur hér á Oddeyrarál sl.
þriðjudag. Á miðvikudagsmorg-
un fór m/s. „Narfi“ aftur til síld-
arleitar. — Hafði dýptarmælir
skipsins sýnt þrjár mjög álitlegar
torfur á þriðjudaginn, en á mið-
vikudagjnn var komið óhagstætt
veður og voru torfur þessar
horfnar. — ,,Akraborg“ leitaði
einnig síldar seinni part sl. viku,
en lítið sem ekkert fannst. Á
þriðjudaginn var mikið fugialíf
héi' á Pollinum og nokkrar
hrefnur voru á sveimi alla leið
inn undir Leiru. Er ekki ólíklegt
að hrefnurnar hafi styggt síld-
ina, Pessum tili'aunum til síld-
veiða' hér lauk því án árangurs.
irni ej
á Akureyri
í dagblaðimi Vísi birtist nú
fyrir nókkrum dögum viðtal við
dr. Áskel Löve. Segir doktorinn
þar frá því, að hann hafi látið
gróðursetja 20—30 eplatré í
Gróðrarstöðgiimi hér á vegum
búnaðardeildar Atvinnudeildar
Hafi trén þrifizt prýðilega og
miklu betur en gera hefði mátt
ráð fyrir. Er gefið í skyn í blað-
inu, að hér sé um mikia nýjung
að ræða og merkilega. Sannleik-
urinn er hins vegar sá, að epla-
tré hafa verið ræktu í görðum
hér síðan 1931 (og e. t. v. fyrr)
og hafa oft borið ávöxt. T. d. hef
ur Jónas Þór, verksmiðjustjóri,
fengið ávexti á tré sín flest árin,
síðast nú í sumar. Fleiri bæjar-
meni hafa ræktað eplatré.
kógræktarfélagið
Skógræktarfélag Eyfirðinga
ætlar að gangast fyrir fræðslu-
og útbreiðslusamkomum á nokkr
um stöðum í héraðinu. Hafa þeg
ar verið ákveðnar samkomur að
heimavistarskólanum Árskógi á
Árskógsströnd laugardagskvöldið
13. þ. m. kl. 8,30, að Kvenna
skólanum á Laugalandi sunnud.
14. þ. m. kl, 3 e.h. og í Samkomu
húsinu á Akureyri miðvikud. 17.
þ. m. kl. 8,30 e. h.
Hákon Bjarnason skógræktar-
stjóri flytur erindi á samkomum
þessum og ennfremur verða
sýndar innlendar og erlendar
KEA og. Samvirmubyggingaríélag Evjafjarðar
útvega Prometo-mót til tiirnagerðarinnar
í tilkynningu frá KEA annars
sta'ðar í blaðinu er auglýst eftir
umsóknum bænda á félagssvæð-
inu um fcyggingar Prometo-vot-
heýsturna, þ. e. steinsteyptra vot-
heysturna. Hafa kaupfélagið og
Samvinnubyggingafélag Eyja-
fjarðar samvinnu um útvegun
nauðsynlegra móta til bygging-
anna og þurfa bændur þeir, sem
hafa áhuga að koma upp turnum
með þessum hætti, að tilkynna
Samvinnubyggingafélaginu það
fyrir lok þessa mánaðar.
SfS hefir umboð fyrir
Prometo-mót.
Forsaga málsins er í stuttu máli
sú, að Gísli Kristjánsson ritstjóri
Freys hefir beitt sér fyrir því að
fá flutta inn votheysturna ur tré
og Prömeto-mót, sem notuð eru
við byggingu steinsteyputurna; —
Nokkrir tréturnar komu hingað í
sumar, eins og kunnugt er, en
steinsteyptir turnar hafa ekki
verið reistir hér enn sem komið
er. Nú hefir Samband ísl. sam-
vinnufélaga fengið umboð hér á
landi fyrir mótin og er ætlunin að
nokkur mót komi til landsins á
næsta vori. Er þá reiknað með
því að nauðsynleg leyfi fáist hér
á landi til innflutningsins. KEA
hafði þegar sl. sumar gert ráð-
stafanir til þess að fá slík mót
hingað í héraðið, ef tækist að fá
þau innflutt hér á landi og hefir
svo umsamist að félagið fái eitt
sett. þeirra móta, er SÍS flytur
hingað til lands.
Sótt um leyfi.
Samvinnubyggingafélag Eyja-
fjarðai' og KEA hafa samvinnu
um málið og á fulltrúafundi Sam-
vlrmubyggingafélagsins var ein-
róma samþykkt, að félagið tæki
byggingar turna að sér. Kaupfé-
lagið kaupir mótin og lánar and-
virði þeirra. Hefir umsókn um
innflutnings- og gjaldeyrisleyfi
þegar verið send til stofnana rík-
isvaLdsins. Til þess að mótin fáist
innflutt í tæka tíð er nauðsynlegt
að leyfi þessi verði afgl'eidd án
tafar. Mun það von bænda hér í
héraðinu, að málið sti'andi ekki á
leyfisveitingum hér. Almennur
áhugi er í héraðinu fyrir þessu
máli.
GjaldeyrisyfirvöMin þrjóskast enn við að
veita leyfi
í viðtali sem póst- og síma-
inálastjórinn átti við dagblaðið
Vísi nú fyrir nokkrum dögum,
upplýsir hann, að nauðsynleg,
opinber leyfi fyrir sjálfvirku
símastöðmni hér á Akureyri séu
ennþá ófengin frá nefndum rík-
isins.
Situr málið því í sama farinu
og fyrr, en símstöðin sjálf mun
nú tilbúin til afgreiðslu hingað.
Fer naumast hjá því, að tregða
gjaldeyrisyfirvaldanna í sam-
bandi við þetta mál, veki þann
grun hér, að þau ætli að hafa
stöðina af Akureyri. Hefir staðið
á leyfisveitingum þeirra nú í
langan aldur, enda þótt aukning-
ar á Reykjavíkurstöðinni hafi
gengið greiðlega.
Stöðin þegar of lítil?
í sama viðtali upplýsir síma-
málastjórinn, að stöðin hér sé
gerð fyrir 1000 númer. Telur
hann að það muni nægja „fyrst
kvikmyndir. — Ráðgero er
einnig samkoma að Hrafnagili,
en óvíst um fleiri staði vegna
þess að skógræktarstjóri hefir
hér skamma dvöl.
um sinn“, því að hér séu ekki
nema 600—650 símnotendur. —
Eftir þeim upplýsingum, sem
blaðið hefir aflað sér, að dæma,
mun fjarri því, að 1000 númera
stöð muni duga hér „fyrst um
sinn“. Símar hér eru nú 650 og að
auki eru 50 millisambönd, sem
sett hafa verið upp vegna neyð-
arástands þess sem ríkt hefir í
símamálunum hér. En athugandi
er þó í þessu sambandi, að vegna
þess hve kerfið hér er orðið of
hlaðið, er hér fjöldi manns, sem
ekki hefir fengið síma. Útlitið
mun í reyndinni vera þannig, að
jafnvel þótt stöðin væri uppsett
nú í vetur — en til þess virðast
nú litlar líkur — mundi hún þeg-
ar fullnotuð, þ. e. a. s. 1000 núm-
erin mundu ekki duga til neinnar
frambúðar, heldur kæmi strax
sama ástandið og fyrr, að lang-
ur biðlisti um síma væri fyrir
hendi. Það er augljóst, að 1000
númera stöðin er allsendis ónóg.
Þarf a. m. k. 500 númer til við-
bótar og væri raunar nauðsyn-
legt að gera ráðstafanir til þeirr-
ar aukningar nú þegar með tilliti
ti! hins langa afgreiðslutíma, sem
virðist vera á símatækjum.