Dagur - 25.01.1950, Page 2
2
D A G U R
Miðvikudaginn 25. janúar 1950
KHKBKBKHKBKHKBKHKBKHKhKHKBKBKBKHKBKBKBKBKBKBKBKhKBKBKBKBKHKBKBKBKBKBKBKKI
UNGA FÓLKIÐ
Á þessari síðu ræða ungir Framsóknarmenn stjórnmála-
viðhorfið og kosningabaráttuna
BÍÍ»S********mKB>**ÍH>**iKHÍrtH
Haínarmannvirkin og aðsfaða
fogaranna
LAUST OG FAST
Eitt af þeim stórmálum, sem
vafalaust verða mikið rædd nú
fyrir bæjarstjórnarkosningarnar,
eru hafnarmálin. Nú um alllangt
skeið hefur verið unnið að end-
urbótum á aðalbryggju bæjarins,
þó á talsvert annan hátt en upp-
haflega var ætlað, og sem öllum
bæjarmönnum er kunnugt. Að
þessari aðgerð lokinni verður
bryggjan að vísu alltraust, en
notagildi hennar eykst lítið sem
ekkert og afstaðan til afgreiðslu
skipa svo til jafnþröng og erfið
og áður. En vegna þeirra stór-
kostlegu mistaka, sem hér hafa á
orðið, og kosta ættu þá, sem á-
byrgðina bera, alvarlega hirt-
ingu, hafa hafnarmálin ekki feng-
ið þá laúsn, sem nauðsynleg er
fyrir bæinn í framtíðinni.
Dagur hefur bent á það, að hin
vaxandi togaraútgerð í bænum
þarfnist stórbættrar aðstöðu fyr-
ir starfrækslu sína og bendir á þá
hentugu lausn þessa máls að hefja
nú þegar bryggjugerð við nýju
dráttarbrautina, því eins og
„Dagur“ segir: „Fyrir handvömm
bæjaryfirvaldanna er nú fyrir
hendi nokkurt efni til slíkra
framkvæmda og mætti hefja þær
nú þegar.“ Þyrfti sú bryggjugerð
að verða svo myndarleg að hægt
væri að flytja alla afgreiðslu
þungavöru þangað út eftir (s. s.
kol, sement, timbur o. fl.), því
eins og Haraldur Þorvaldsson tók
réttilega fram á fundi Framsókn-
arfélaganna fyrir skömmu, þá eru
þessar vörur hvort sem er fluttar
niður á Tanga eða út á eyrar og
því haganlegra að afferma þær
þar útfrá. Enda er ljóst, að Torfu-
nefsbryggjunnar anna ekki þeirri
afgreiðslu um langa framtíð, og
einnig heppilegt að létta veru-
lega á umferð miðbæjarins, sem
eins og allir vita er mjög þröng-
ur.
Það mætti nú ætla, að þessar
nauðsynlegu framkvæmdir nytu
stuðnings allra stjórnmálaflokk-
anna, en sú er ekki raunin, því
miður. Sjálfstæðisfl. hefur t. d.
barist hatrammlega gegn öllum
framkvæmdum þar út frá, og
hefur Sveinn Bjarnason, svo-
kallaður fátækrafulltrúi o. fl.
skrifað öll ósköp um þessi mál og
bent á svæðið sunnan Strand-
götu, sem hið útvalda. Þegar séð
var að áætlunin um stækkun
Torfunefsbryggju fékk ekki stað-
ist varð ljóst, að allmikið af
keyptu efni til framkvæmdanna
varð afgangs. Gerði Vitamála-
skrifstofan þá í skyndi nýja áætl-
un um mikið bólverk sunnan
Strandgötu. Þetta afkvæmi hefur
Sjálfstæðisfl. nú tekið upp á
arma sína og lofar í „skrautút-
gáfu“ sinni að berjast fyrir því á
næsta kjörtímabili. Það skal ekki
dregið í efa að slík mannvirki
sunnan Strandgötu munu koma í
framtíðinni og mun þörf bæjarins
fyrir slíka aðstöðu koma því í
höfn. Hitt er annað mál, að eins
og nú er ástatt, er þörfin miklu
meiri annars staðar, svo sem rak-
ið hefur verið hér að framan og
því mundu þessi loforð Sjálf-
stæðisfl., ef efnd yrðu ,aðeins
verða til þess að tefja þær fram-
kvæmdir óforsvaranlega lengi og
hætta á að hvorugum fram-
kvæmdunum yrði lokið á næsta
kjörtímabili.
Eg þykist þess fullviss, að allir
Lesendur munu minnast
þess, að eftir framboðsfund-
inn í Nýja Bíó á síðastliðnu
hausti, sagði „Alþýðumaður-
inn“, að frambjóðandi Al-
þýðuflokksins hefði „borið
af“ keppinautum sínum, og
v.ar látið í það skína, að hann
væri mjög hættulegur keppi-
nautur, Enda er haft eftir
kappanum sjálfum, kvöldið,
sem talning fór fram, að hann
byggist við að fá um 800 at-
kvœöi. Almennt var talið
fyrir Alþingiskosningarnar,
að kommúnistar myndu tapa
hér fylgi, og var þá e. t. v.
ekki óeðlilegt að ætla, að ein-
mitt Alþýðuflokknum ykist
fylgi, en raunin varð önnur,
svo sem tölurnar sýndu.
Kommar töpuðu, eins og ráð
var fyrír gert, og jafnvel
meira, en sumir þorðu að
vona, en fulltrúi Alþýðufl.
„bar af“, eins og blaðið spáði,
og tapaði enn þá meira.
Eftir þeim úrslitum fær
Alþýðufl. einn fulltrúa í bæj-
arstjórn, og virðist hafa ver-
ið stillt upp á lista hans,
til bæjarstjórnarkosninganna,
með það fyrir augum. (Bæjar-
fógetinn ekki viljað vera nein
varaskeifa). En nýir afburða-
menn, þeir Bragi ritstjóri
og samvinnusérfræðingur og
Þorsteinn ungkrataforingi,
stinga upp kollinum. í „Al-
þýðumanninum“ lesum vér:
„Takmarkið er þrír fulltrúar
í bœjarstjórn.“ Er vart að efa,
að slíkir afburðamenn sætti
sig við annað en ná settu
rnarki. En þetta ruglar okkur
meðalmennina nokkuð, og fá-
um við vart haldið þræðin-
BKttHJbiKBKHKHKBKKHKHKHKHKííH
frjálslyndii' kjósendur munu
samþuga um nauðsyn þess að
togaraútgerð bæjarins verði búin
þau beztu skilyrði ,sem kostur er
og munu fylkja sér einhuga um
þá flokka og menn, sem fyrir því
berjast. Sérstaklega vil eg hvetja
æskufólk bæjarins til að hugleiða
þessi mál af kostgæfni og beita
áhrifum sínum þeim til fram-
dráttar á kosningadaginn 29. jan.
næstkomandi.
P. S.
Það er annars einkennandi
fyrir Sjálfstæðisfl. hve hann er
oft í hugsunum sínum langt á
undan samtíð sinni, sem birtist
einna gleggst í kosningaloforðum
flokksins. En aftur á móti langt á
eftir samtíð sinni með fram-
kvæmdirnar. Gott dæmi: Sjúkra-
hússmálin í Rvík — og svo —
penna-strikið.
um óslitnum. Vildum vér því
góðfúslega biðja þessa at-
burðamenn, að skýra dæmið
fyrir kjósendum: Hvernig á
því stóð, að flokkurinn fékk
aðeins 439 atkvæði við Al-
þingiskosningarnar, og hvern-
ig þeir fara að því að auka
fylgi sitt um ca. 350 atkvœði
á einum þrem mánuðum. —
Er öllum afburðamönnunum
jafnvel trúandi til að skýra
þetta einstaka fyrirbrigði, svo
að jafnvel vantrúuðustu trúi,
og efast þá enginn lengur um,
að þeir bera af“...!!!
N.
Fyrirspurn til
Guðm. Jörundssonar
Þar sem þér skipið þriðja sætið
á list Sjálfstæðisfl. við í hönd
f arandi bæ j arst j órnarkosningar
og munið því sitja í bæjarstjórn
næsta kjörtímabíl, og þar sem
þér rekið hér togaraútgerð, bið
eg yður að svara eftirfarandi
spurningum:
1. Teljið þér, að sú aðstaða, sem
togaraútgerð bæjarins er nauð
synleg, fáist með byggingu
hafnarmannvirkja við nýju
dráttarbrautina ?
(
2. Munið þér standa með Sjálf-
stæðisfl. um byggingu fyrir-
hugaðs bólverks, sunnan
Strandgötu, á næsta kjörtíma-
bili, samkv kosningaloforðum
flokksins?
N.
HVERJU REIDDUST
ÍHALDSGOÐIN?
f yfirliti, sem Tíminn birti
nýlega um útsvarsgreiðslur í
kaupstöðum landsins, kemur í
ljós, að Akureyri er þar 7.
bærinn í röðinni af 13, sem
upp eru taldir, þ, e. mcðalút-
svör eru þar hærri en í Rvík,
Akranesi, ísafirði, Sauðár-
króki og Neskaupstað en á
Akureyri. í þcssum 6 bæjum
eru kaupfélög ekki ábcrandi
stór og fjórum þeirra, Rvík,
Hafnarfirði, Akranesi og Nes-
kaupstað hafa kaupfélögin
aðeins lítinn liluta verzlunar-
innar. Þar er m. ö. o. það
ástand, sem Sjálfstæðismenn á
Akureyri telja eftirsóknar-
verðast, — kaupmenn hafa
mestan hluta verzlunarinnar í
sínum höndum. Og þó cru þeir
ekki meiri máttarstólpar en
það, að útsvar á hvern ein-
stakling er mun hærra í þess-
um bæjum en hér á Alcureyri.
Mvernig stendur á þcssu? —
Hvernig kemur þetta hcim við
útskýringar Sjálfstæðisnianna
og aðstoðarliðs þeirra í Al-
þýðuflokknum á útsvörunum
á Akureyri? Hverju reiddust
íhaldsgoðin í sumum þeim
bæjum, sem að ofan eru tald-
ir, fyrst ekki er hægt að
kcnna kaupfélögum um há út-
svör á borgurunum?
HLUTAFÉLÖ OG
KAUPFÉLÖG.
Síðustu árin hefur KEA
farið að dæmi ýmsra kaup-
sýslumanna og stofnað hluta-
Álfadansinn og brennan, sem
íþróttafélagið Þór efndi til á
sunnudagskvöldið úti á Glerár-
eyrum, var skemmtileg nýjung
og tilbreyting fyrir unga og aldna.
Nokkur ár eru síðan efnt hefur
verið til slíkrar skemmtunar hér.
Og yfirleitt mún það nú gerast
sjaldgæfara í landi hér en áður
var, að þessum skemmtilega og
þjóðlega sið sé viðhaldið. Úti á
Gleráreyrum hafði verið reistur
bálköstur mikill og á íþróttavell-
inum skammt frá hafði verið
komið fyrir hásæti álfakóngsins
og svæðið umhverfis hásætið var
upplýst og skrautlýst. Laust fyr-
ir klukkan 8 var kveikt fbálkest-
inum og logaði hann brátt allur,
enda gengu röskleika menn fram
við að hella olíu á eldinn. Fjöldi
fólks streymdi til skemmtunar-
innar, þótt kalt væri í veðri, og
þótti mörgum gott að orna sér við
bálið. Þúsundir manna munu hafa
verið samankomnir þarna áður
en lauk. .
Klukkan 8 sást til ferða álfa-
sveitnna. Gengu þær fylktu liði
undir blysum, en álfakóngur og
drottning hans óku fyrir liðinu
í sleða og inn á hátíðasvæðið.
Sextíu ungir karlar og konur
voru í álfasveitunum, allir í
skrautlegum búningum og var
liðið frítt og gjörvilegt á að Hta.
Álfakóngur og drottning hans óku
til hásætis síns og þar ávarpaði
kóngur þegna sína og mennska
menn, en síðan var stiginn dans-
inn um freðna gruncl og sungið
við raust. Þá var flugeldum skot-
ið til hátíðabrigðis. Vakti sá þátt-
félög um ýmsan rekstur sinn.
Þannig eru það nú hlutafélög,
scm reka útgerðarstarfsemi
félagsins, skipasmíðastöð,
verkstæðin, kaffihrennsluna,
síldarsöltun o. fl. Kaupfclagið
hefur gert þetta vegna þcss, að
það telur sér hagkvæmara í
skattgreiðslum að reka þcssa
starfsemi sem hlutafélög, en
að láta reksturinn koma inn á
heilldarstarfsemi félagsins. —
Mundu kaupfélögin gcra þetta
ef rekstur þess væri skatt-
frjáls, eins og fslendingur og
Alþýðuforingjarnir halda
fram? Kannske Bragi Sigur-
jónsson vilji líka taka upp
baráttu gegn hlutafélögum á
sama hátt og samvinnufélög-
um vegna þess að KEA á
meirihluta í nokkrum hluta-
félögum?
GAMIjAR syndir.
Alþýðuflokkurinn vill aug-
sýnilega henda öllum gömlum
syndum á bak við áferðar-
fallegar upphrópanir cða fríð
andlit einstakra manna á
framboðslista sínum. Á cinum
stað í kosningaprógrammi
flokksins hér erfeitletrað:„Við
berjumst gegn afturhaldi kaup
mangara“, og er mynd af bæj-
arfógetanum fyrir ofan. Má og
vel vera að hann hafi áhuga
fyrir því, en naumast fær hann
tækifæri til þess í bæjarstjórn-
inni hér, með því að flokkur-
inn teflir honum nú ekki fram
ncma sem skrautfjöður og
hyggur líklegra til barátlu við
(Framhald á 7. síðu).
ur skemmtunarinnar óskipta at-
hygli, sérstaklega meðal yngri
kynslóðarinnar, sem þama var
fjölmenn. Alls stóð sýning þessi
um klukkustund og logaði glatt
í bálkestinum allan tímann, svo
að sést mun hafa langt að.
Flestir, sem lögðu það á sig að
rölta út á Gleráreyrar á sunnu-
dagskvöldið, munu hafa haft
gaman af förinni og vera íþrótta-
félaginu Þór þakklátir fyrir þessa
tilbreytingu. Þó er mér næst að
halda, að menn múndu hafa
skemmt sér miklu betur, ef þeir
hefðu sjálfir tekið þátt í skemmt-
uninni, eins og í lófa lagið var að
gera og enda skorað á menn að
gera frá hásæti álfakóngsins. Á
slíkum almennum skemmtunum,
þar sem fjöldi manna er saman
kominn, og sungið er við raust,
fer vissulega bezt á því að allir
syngi. Setur það allt annan og
skemmtilegri svip á samkomuna
og verður auk þess til persónu-
legrar ánægju fyrir hvern áhorf-
anda, sem tekur undir með sínu
nefi. Þetta fór ekki þannig á
sunnudagskvöldið. Áhorfendur
hímdu hljóðir meðan nokkrir
rösklegir piltar sungu við raust
í míkrófón. Þannig gengur það
oft til hér hjá okkur. Það er eins
og við séum feimnir hver við
annan og fyrirverðum okkur að
láta náungann sjá það, að við sé-
um í góðu skapi og viljum gjarna
skemmta okkur með honum.
Þessum feimnisböndum þyrftum
við að svipta af okkur. Lifið
mundi verða skemmtilegra á
eftir.
N.
Afburðamemi
ÚR BÆNUjM:
í álfheimum og mannheimum
á Gleráreyrum