Dagur - 31.01.1951, Blaðsíða 6

6
D A G U R
Miðvikudaginn 31. janúar 1951
D A G U R
Ritstjóri: Ilaukur Snorrason.
Afgrciðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson
Skrifstofa í Hafnarstræti 87
Sitni I16C
landsmanna innan tíðar. Það
verður að segjast, að það hefur
ekki aukið bjartsýni manna um
viðbrögð útgerðarinnar í þessum
efnum, að útvegsmenn skuli hafa
lagt hluta bátaflotans við land-
festar nær allan janúarmánuð.
Sú lezía, að engin stétt getur
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 25.00
Gjalddagi er 1. júlf.
PRENTVERK ODDS BJÖRNSSONAR H.F.

Aðstoðin við bátaátveffinn
' Sf r
FREGNIR ÞÆR, um aðstoð við bátaútveginn og
nýja skipan gjaldeyrismálanna, sem lauslega voru
ræddar í síðasta tbl., hafa nú verið staðfestar af
stjórnarvöldunum. Bátaútgerðin fær til umráða
50% þess gjaldeyi-is, sem bátarnir afla, með
nokkrum undantekningum, nokkrar vörutegund
ir verða settar á frílista, fiskverðið hækkar veru-
lega vegna þessara ráðstafana, en einnig verð frí-
listavaranna, sem þessi útvegsgjaldeyrir á að
kaupa. Verður þannig enn um nokkurn tilflutn
ing tekna að ræða, frá öðrum atvinnurekstri og
frá almenningi, til útvegsins, sem er undirstaða
utanríkisverzlunar landsins og að'alatvinnuvegur.
Enn sem komið er liggur ekki fyrir nákvæm
greinargerð um það, hvernig framkvæma skuli
þessa nýju skipan, og er margt því óljóst í því
sambandi. T. d. er ekki upplýst til fulls, hverjar
frílistavörurnar eru, hvert skipulag verður á sölu
frjálsa gjaldeyrisins o. s. frv. Almenningur er því
naumast búinn að átta sig á því, hvað hin nýja
skipan boðar, og er það ekki nema vonlegt. En
hitt mun þó vera öllum hugsandi mönnum ljóst
hvers vegna slíkar ráðstafanir eru gerðar. Þær eru
vissulega ekki gerðar af neinni duttlungasem
stjórnarflokkanna eða illvilja þeirra, eins og blöð
kommúnista og Alþýðuflokksins láta liggja að
skrifum sínum um þessa mál, heldur af brýnni
nauðsyn og af því að hjá slíkum ráðstöfunum varð
ekki komizt, hversu fegnir sem menn vildu. For-
ustumenn Icommúnista og Alþýðuflokksins vita
og betur en þeir láta. Þeir hafa lagt fram drjúgan
skerf til þess að gera slíkar neyðarráðstafanir
óhjákvæmilegar.
SÚ STAÐREYND var fyrir löngu ljós orðin, að
enda þótt gengislækkunin á sl. vetri styrkti veru-
lega rekstrargrundvöll bátaútvegsins, hefur óhag-
stæð verðlagsþróun erlendis gert það að verkum
að gengislækkunin nægði ekki til þess að tryggja
sæmilega afkomu bátaflotans. Þar ofan á bættist
það, að hag hans var svo hörmulega illa komið
eftir óstjórn liðinna ára, að útgerðin hafði ekki
bolmagn til þess að mæta nýjum, fjárhagslegum
erfiðleikum. Gengislækkunin á sl. vetri var af
leiðing þe^s, hvernig fyrrverandi ríkisstjórnir
höfðu búið að sjávarútveginum og reynslan hefur
nú leitt í ljós, að bátaútvegurinn hefði þurft meiri
gengisfellingu en þá var ráðist í. Kommúnistar og
Alþýðuflokksforingjar bera þunga ábyrgð á því
ráðslagi öllu og það situr illa á þeim, að hrakyrða
nú þá flokka, sem vinna að því að bjarga þessum
atvinnurekstri frá hruni. Heiðarlegra væri að við-
urkenna staðreyndirnar og hjálpa til við að láta
ráðstafanirnar ná tilætluðum árangri.
FÓLKIÐ í LANDINU mun sldlja það, að út-
gerðinni hefur verið veitt aðstoð sem ekki var hjá
komizt að veita, en það væntir þá líka þess, að út-
gerðin komi til móts við hina fram réttu hönd og
geri sitt til þess að skapa heilbrigðan rekstrai\=.
grundvöll. Það er vitanlegt að í rekstri útgerðar-
innar er ýmsu ábótavant, t. d. ýmis eyðsla meiri
en vera þyrfti. Úr þessum ágöllum þarf að bæta,
jafnframt því sem kappkostuð er aukin vöruvönd-
un, því að án slíkra ráðstafana eru öll framlög til
einskis er til lengdar lætur og nýtt vandamál, sem
kallar á nýjar ráðstafanir, hleðst upp við dyr
bætt hag sinn með því að stöðva I
framleiðsluna, ætlar ekki að
verða auðlærð í okkar þjóðfélagi.
En meðan stéttirnar skilja ekki
svo augljósa hluti, er lítil von um
jafnvægi í þjóðarbúskapnum og |
fjárhagslega viðreisn.

Börnin
arnir
FOKDREIFAR
KENNARI SKRIFAR.
í áframhaldi er skrifum kvennadálksins um pen-
I ingamál barna, birtast hér nokkrar niðurstöður og
Grákolluannáll.
B. S. skrifar blaðinu:
„FYRIR SKÖMMU var frá-
sögn í ,,Degi“ um fágætan sauð-
burð á Helgastöðum í Saurbæj-
arhreppi, þar sem gimbur, sem
keypt var á Stóra-Hamri á sl.
hausti, eignaðist fullburða lamb
21. janúar síðastl.
Þessi atburður á sér dálitla
forsögu, sem ekki væri úr vegi
að rifja upp í sambandi við hann.
Ærin, sem þessi umtalaða
gimbur er undan, var ein í hópi
lambanna, sem keypt voru á
Vestfjörðum haustið 1946. Hún
er grákollótt og fönguleg á velli.
Vorið 1948 eignaðist hún lamb
á venjulegum sauðbui'ði, en það
drapst og var ekki vanið undir
hana aftur. Þetta hefur víst Grá-
kollu líkað miðlungi vel og tók
því til sinna ráða og 15. janúar
1949 eignaðist hún 2 lömb, hrút
og gimbur. Þreifst sú fjölskylda
vel til hausts, þá var hrútnum
fargað en gimbrin látin lifa. Sú
gimbui’ átti 2 lömb á síðasthðnu
vori, en vantaði af fjalli í haust
og hefur ekkert til hennar spurzt.
En Grákolla var ekki af baki
dottin. 9. janúar 1950 eignaðist
hún aftur hrút og gimbur og það
er þessi umtalaða Helgastaða-
gimbur. Var hún því komin 12
daga á annað árið, þegar frum-
burður hennar fæddist. En Grá-
kolla er enn við sama heygarðs-
hornið, því að 4. janúar sl. eign
aðist hún 2 hrúta, sem þrífast vel
og verða henni sjálfsagt til sóma
næsta haust.
Eigandi Grákollu er dóttir Ei-
ríks á Stóra-Hamri, 7 ára göm
ul.“
Nýtt viðhorf til kirkjugarðsins.
„Víðförull" skrifar blaðinu:
„EITT ÁR er liðið í aldanna
skaut, án þess að hrifsa okkur öll
með sér, og það ber oss að þakka,
því að lífið er dýrmætasta pgn
okkar, og við eigum að skapa
okkur það lífsstarf hér á jörðu,
að við gleðjumst yfir hverri
þeirri stund, sem við fáum að
starfa heilir heilsu.
Hvert ár, sem líður hefur sinn
annál af svipum og viðburðum
Allir þessir atburðir hins liðna
árs gleymast furðu fljótt, þegar
árið er horfið, og atburðir hins
nýja árs eru teknir að setja svip
sinn á líf okkar og háttu. En
hvert ár, sem líður, hefui' tekið
með sér eitthvað af okkar nán
ustu vinum og vandamönnum, og
það er minningin um þá, sem lif
ir í huga okkar miklu lengur, en
minningar annarra atburða lið-
inna ára. Það er því ekki undar-
legt, þótt ættingjar þeirra látnu
vilji heiðra minningu sinna vina
með því að láta hinzta hvílustað
þeirra líta sem bezt út, enda er
það kappsmál margra þjóða, að
þessir staðir beri vott um
skyldurækni og menningu. En
hvernig er nú ástatt í þessum
menningarmálum hjá okkur ís-
lendingum? Getum við talizt til
menningarþjóða í þessum efnum?
NEI, ÞAÐ VERÐUR víst ekki
hægt að telja okkur það, því að
víðast hvar líta þessir hinztu
hvílustaðir ættingja hörmulega
út,; og til minnkunar fyrir við
komandi staði. Einu sinni var eg
að dást að fegurð kirkjugrafreits síðasta hugvekjan um þessi mál, a. m. k. að sinni.
í nágrananlandi okkar, er eg átti
þar leið fram lijá í fylgd með Fá bréf en góð.
gagnmerkum þarlendum manni.
Þá sagði hann þessi spöku orð:
,,Þú getur lesið menningu hverr-
ar þ’jóðar og hvers staðai' á um-
gengni og útliti grafreitanna."
HÉR Á AKUREYRI hefur að
vísu talsvert verið gert að því að
laga umhverfi híbýla manna nú
síðari ár og sömuleiðis útlit bæj-
Ekki urðu bréfin mörg, sem kvennadálkinum
bárust um þessi mál, en þau hafa verið góð og ým-
islegt hefur mátt af þeim læra. Vonandi hafa um-
ræður manna á milli orðið nokkrar og einhverjir
haft gagri af þessum sundurlausu molum, því að
ekki veitir okkur af að reyna að ala upp sparneyta
þegna. Eða er það missýn ein að svo sé, og þá jafn-
framt óþarfi og allsendis ónauðsynlegt að vera að
arins, og er því stór furða hvað I velta slíku fyrir sér?
kirkjugarður þessa staðai' hefur Kennari í bænum, sem lengi hefur fengist við
orðið mikið olnbogabarn á Þessu uppeldisstörf, hefur sent kvennadálkinum eftirfar-
sviði hja bæjarbuum. Staðarval
kirkjugarðsins hér er mjög fag- ' an * 31 e '
urt og því full ástæða til að gera
eitthvað til að það geti litið öðru- | Bréf kennara:
vísi út en það nú gerir. Þar sem
nú er orðinn algengur siður að I -Nýlega hefur talsvert verið á það minnst í
hækka öll gjöld með fárra daga kvennadálkum Dags, að heppilegt mundi, að láta
millibili, væri ekki úr vegi að börn hafa einhverja vissa peningaupphæð undir
grennslast eftir því, hvort ekki höndum til eigin ráðstöfUnar, en ekki venja þau á
hægt að hækka kirkju- .,
að kvabba sifellt í íoreldrum smum.
Fyrir einú ári tókum við hjónin upp þá nýbreytni
að láta 8 ára dreng, sem við eigum, fá vikulega
kaup fyrir að sækja mjóikina handa heimilinu. Ef
Þó þessi staður sé fsgm' á I ,jagur fejjur ur> sem hann gleymir að sækja mjólk-
marga lund, þa er hann akaflega
væri riægt að
garðsgjaldið dálítið og verja því
fé einvörðungu til að gera þenn-
an stað fegurri og hlýlegri en
hann er nú.
áveðra, og því full ástæða til að
koma upp skjólbeltum úr trjá-
gróðri umhverfis hann og með-
fram vegum og víðar þar sem
iess gerizt þörf, til að fyrirbyggja
iann berangurs kuldanæðing,
sem er þar svo oft. En áður en
hafizt er handa við þessi störf,
ina, þá dregst frá kaupinu. Þessum peningum fær
hann svo að verja eftir eigin geðþótta, þótt hann
ráðgist ævinlega við okkur um það. Það er á hans
valdi, hvort þeir fara í sparisjóðsbókina eða í
eyðslu. Ef hann langar til að sjá kvikmynd um
helgar, verður hann að taka af þessum peningum
til þess, og kemst þá fljótt að þeim sannleika, að það
þarf að gera skipulagsuppdrátt kostar peninga að sækja skemmtanir.
af svæði því, sem ætlast er til að
verði undir garðinn lagt, og gera
þær aðgerðir, sem gerðar veiða,
í samræmi við þann uppdrátt, svo
að ekki verði unnið fyrir gíg að
Okkur finnst þetta gefast ve.l- Það leggur
drengnum á herðar þá skyldu að inna af höndum
visst verk á degi hverjum fyrir heimilið. Auk þess
kennir það honum ofurlítið meðferð peninga. En
umbótunum. Margur einstakl- okkur virðist, að það hafa mest gildi, að hann hafi
ingurinn mundi vera fús til að
leggja nokkuð af mörkum til að
staður þessi verði bæjarbúum til
sóma.“
sjálfur umráð yfir þessum peningum.“
Af þessu má læra.
Þannig farast kennaranum orð og þakka eg hon-
um fyrir að leggja orð í belg í þessum umræðum.
Eins og getið var um í upphafi þessara skrifa, er
það lærdómsríkt að heyra um reynslu annarra og
fá sem flest sjónarmið fram í dagsljósið. Reynslan
er oft hinn bezti skóli, og með því að setja fram
ýmis sjónarmið og skoðanir er hægt að meta og
Ritstjóri á dansskemmtun.
Frá Hótel KEA hafa blaðinu |
borizt eftirfarandi.
„IIÓTEL KEA hefur að und- |
anförnu haldið síðdegisskemmt-
anir á sunnudögum ,er það hefur
nefnt te-dans. Slíkur síðdegis-
dans um takmarkaðan tíma, á | ,
veitingahúsum, tíðkast víða um ve§a °§ _vinsa Það ur« sem bezt hentar hverjum
heim og er vinsælt. Aðgangseyrir stað og tíma.
hér var hafður kr. 10.00, til þess Kennarinn segir, að þeim, foreldrum drengsins,
að standa straum af kostnaði iinnist þag llafa mest gildi við þessa ráðstöfun, að
(hljómsveit o. fl ). Hefur ekki
verið siður í íslendingi að finna
að því, að fyrirtæki hefðu fyrir ]
kostnaði. Eru það spánný hag-
vísindi þar í sveit, ef slíkt er |
ámælisvert.
Á þessum skemmtunum var
fólki gefinn kostur á að kaupa 1 ,
veitingar venjulegu verði. En en kaup eru gerð eða akvörðun tekin um bioferð.
þetta venjulega verð er t. d., að Af slíku hljota börn að hafa gott eitt, og það ætti að
gosdrykkur, með þjónustugjaldi, vera þeim hollt að komast í kynni við það, hvað
kostar kr. 4.00. Annað fyrirtæki hlutirnir ltostai þegar á unga aJdri. Það er líka gott
hér í bæ selur þessa sömu vöru á ^ ,,. . m , „ „*„
, „„„ - ,, , , . að lata barmð fmna það snemma að gleymska eða
kr. 5.00. Þetta er ekki upplyst til , ,
þess að niðra því fvrirtæki, held- vanræksla við störf, gefa enga þoknun i aðra hond.
ur til að sýna af hvaða toga hó- Þá er dregið af kaupinu. Sé starfið, sem maður hef-
tel-skrif fsl. eru spunnin, því að ur tekið að sér', leyst vel og dyggilega af hendi,
ekki hefur blaðið birt neinn | homa peningarnir reglulega sem þóknun fyrir það.
Foreldrar geta eflaust lært af þessu, þótt mis-
munandi skoðanir muni ávallt verða á því, hver af
störfum heimilisins eigi að greiða barninu fyrir og
hver ekki.
drengurinn hefur sjálfur umráð yfir þessum pen-
ingum. Þetta er eftirtektarvert og kemur heim og
saman við það, sem bókarhöfundarnir lögðu
áherzlu á. Þetta eru einu peningarnir, sem dreng-
urinn fær í hendur og mun hann því eflaust velta
fyrir sér hinum fáu krónum og hugsa málið, áður
hneykslunarpistil um þá verð-
lagningu.
Nú kom það í ljós, að ýmsu |
því fólki, er sótti þessa skemmt-
un hótelsins, en það var mest |
ungt fólk, þótti aðgangseyririnn |
(Framhald á 10. síðu).
(Framhald á 11. síðu).