Dagur - 10.10.1951, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 10. októbcr 1951
D A G U R
5
Brezku kosningarnar 25. október:
Efnahagserfiðleikar Brefa Eeysasf ekkir þótt kjós
endur skipfi um ríkissfjórn
Þegar brezka þjóðin gengur til
kosninganna 25. þ. m., á hún um
tvo kosti að velja og virðizt hvor-
ugur sérlega góður:
Spurningin er, hvort Bretar
kjósa heldur að búa við dýrtíð
og efnahagserfiðleika undir
handleiðslu jafnaðarmannafor-
ingjanna enn um sinn, eða hvort
þeir vilja heldur þola þessar
raúriir undir forsjá nýrrar stjórn-
ar íhaldsmanna. Sáralitlar líkur
eru til þess að breyting á stjórn
landsins fái nokkru verulegu um
þokað til þess að létta undir með
hinum almenna borgara, sem nú
verður að neita sér um margt,
býr enn við skömmtun sumra
brýnustu lífsnauðsynja, og eygir
naumast nokkurt hlé á þeim
hálfgerða meinlætalifnaði, sem
ástandið heima og erlendis hefur
þröngvað upp á hann.
Óf lítil Imeirihluti.
Ástæðan til þess að Attlee for-
sætisráðherra ákvað kosningar
3V2 ári fyrr en lög stóðu til, var
sú, að kosningarnar í fyrra gáfu
Verkamannaflokknum aðeins 6
atkv. meirihluta í þinginu og
aukakosningar hafa síðan höggv-
ið skarð í þennan nauma meiri-
hluta og sá möguleiki alltaf fyrir
hendi að nýjar aukakosningar í
nokkrum kjördæmum eða veik-
indi nokkura Verkamanna-
flokksþingmanna svipti stjórnina
alveg nauðsynlegu valdi í þing-
inú. " Ástandið var orðið alger-
lega óviðunandi. Attlee ákvað því
að biðja þjóðina um nægilegan
jneirihluta til þess að geta stjórn-
að með festu eða fela öðrum
ábýrgðina að öðrum kosti.
fhaldsmenn sigurvissir.
Sigurvonir íhaldsmanna, sem
telja sig örugga um að fá 50—100
þingsæta meirihluta í þinginu,
byggist á þeirri bréytingu á skoð-
unum kjósenda, sem komu fram
í síðustu kosningum og þeirri
trú, að enn stefni í þá átt. Enn-
fremur vita þeir vel, að efna-
hagsáhyggjur ^fólksins yfirleitt
hafa enn aukizt sfðan jafnaðar-
mannastjórnin settist að völdum
á ný eftir kosningarnar í febrúar
1950. Þá munaði mjóu ,að stjórn-
in veltist úr sessi, þingmeirihluti
hennar hrapaði úr 146 í 6, en að-
gætandi er samt, að kjörfylgi
jafriaðarmannaflokksins hrakaði
ekki, heldur jókst það úr
11.992.292 1946 í 13.295.736 1950.
Breytingin í kosningunum
1950 var því raunverulega ekki
sú, að jafnaðarmennimir yrðu
mun veikari fyrir en áður, held-
ur urðu íhaldsmennirnir miklu
sterkari en þeir áður voru. Þeir
fengu mjög margt fólk, sem sat
heima 1946 til þess að mæta á
kjörstað 1950. Atkvæðatala
íhaldsmanna jókst á þessu ára-
bili úr 8.665.566 atkv. í 11.518.360
atkv. Aukning kjörfylgis íhalds-
manna var því hlutfallslega
miklu meiri en jafnaðarmanna.
Fordæmi Trumans.
Af þessu má sjá, að ósigur
jáfnaðarmanna í kosningunum í
fyrra stafaði ekki af því að gamlir
fylgismenn sneru við þeim baki,
heldur af því, að íhaldsmönnum
tókst að tryggja sér atkvæði
fólks, sem ekki kaus þá áður. —
Spurningin nú er því sú, hvort
jafnaðarmönnum tekst að halda
fylgi þess fólks, sem kaus þá
1946 og 1950 og hvort íhalds-
mönnum tekst að safna undir
merki sín enn fleiri kjósendum
en 1950.
Attlee forsætisráðherra bygg'ir
sigurvonir sínar á þeirri trú, að
jafnaðarmenn muni halda fylgi
sínu, en íhaldsmönnum muni
ekki takast að auka sitt fylgi. —
Skoðana-kannanir spá illa fyrir
Attlee, en hann lætur það ekki á
sig fá, bendir bara á fordæmi
Trumans, sem sigraði, þótt allar
skoðana-kannanir og öll blöð
spáðu honum falli í forsetakosn-
ingunum síðustu í Bandaríkjun-
um.
Útkoman óviss.
Sannleikurinn mun líka vera
sá, þrátt fyrir -hreystiyrði á báða
bcga, að útkoman mun harla
óviss, því að hvorugur flokkur-
inn getur boðið háttv. kjósend-
um upp á nokkra viðunandi
lausn á aðalvandamáli dagsins,
efnahagserfiðleikunum, sem þjá
ríkið sjálft og hvern einasta þegn.
Þessi mál eru að sjálfsögðu aðal-
deilumál flokkanna á yfirborð-
inu: dýrtíð minnkandi verðgildi
péninganna, aukinn framfærzlu-
kostnaður, minnkandi kaupgeta,
skortur á ýmsum nauðsynjum,
svo sem-, kjöti, eldsneyti o. s. frv.
Verkamannaflokkurinn heldur
því fram, að allt sé þetta óhjá-
kvæmileg afleiðing af heims-
valdastefnu kommúnista og
þeirri endurvopnun landsins, sem
yfirgangur þeirra hefur knúð
fram. Vígbúnaðaráætlunin tak-
markar framleiðslu neyzluvarn-
Góðir foreldrar! Nú er sumarið
senn á enda. Það er að kveðja
með alla sína fegurð, allt sitt starf
og strit, sorgir og gleði, annir og
erfiði. Flestir, ungir og gamlir,
hafa eftir getu og ástæðum ver-
ið að einhverju leyti þátttakend-
ur í því hlutverki, sem sumarið
lagði í hendur okkar. Margt af
þeim störfum, sem unnin voru,
hafa bætt hag okkar og þroskað
okkur til aukins manndóms og
menningar.
Svo á það líka að vera, einkum
hvað snertir börnin og ungling-
aná, sem á þessu sumri hafa stælt
krafta sína við ýmiss konar
störf, bæði í bæ og sveit. Nú eru
þau störf lögð til biliðar í bili, en
aðrar annir og störf krefjast tíma
þeirra og orku. Nú eru það skól-
amir og námið, sem sinna þarf.
Þau störf krefjast ekki síður
tíma og atorku, ef þau eiga að
rækjast af alúð og trúmennsku.
Öllum ætti að vera það ljóst,
ekki sízt foreldrum, hve geysi-
margt það er sem truflunum
veldur á námsstörfum barna og
unglinga. Til þess liggja margar
ástæður, bæði persónulegar og
félagslegar. Hér skal ekki farið
út í þó sálma, en aðeins minnzt
á einn þátt í því mikla vanda-
máli, en það eru útiverur barna
og unglinga á kvöldin.
Óhætt mun að fullyrða, að ekk-
ert trufli eins námsgetu barna og
unglinga, eins og útiverur seint
á kvöldin. Á þetta hefur oft verið
bent, en hér er minnst á þetta
atriði einungis til að minna for-
ings og hefur komið af stað dýrtið
um allan hinn vestræna heim.
Erlendar verðhækkanir er ekki
hægt að bæta upp í launagreiðsl-
um að svo komnu máli, þær þýða
rýrnun lífskjaranna. Jafnaðar-
mennirnir eru svo miklir realist-
ar, að þeir hafa horfst í augu við
þessa staðreynd og reyna ekki að
fela hana fyrir þjóðinni. Þeir
játa, að þeir hafi ekki handbæra
neina fljótvirka allsherjarlausn á
þessum vanda, en þeir lofa því, að
erfiðleikunum skuli jafnt og rétt-
látlega útdeilt meðal þegnanna
og engum skuli haldast uppi að
auðgast á kostnað fjöldans.
Telja tírriann virina með sér.
Ymsir íhaldsmenn telja tímann
vinna með sér og hin óglæsilega
mynd, sem blasir við kjósendum,
muni ein nægja til þess að fella
jafnaðaimenn. Af þssum ástæð-
um töldu ýmsir áhrifaaðilar, t. d.
blaðið „Evening Standard“, að
íhaldsflokkurinn eigi enga kosn-
ingastefnuskrá að gefa út. Þannig
vilja þeir fyrirbyggja að flokkur-
inn freistist til að gefa kosninga-
loforð um efnahagsmálin, sem
mundu koma honum í koll, þegar
hann væri kominn í stjórn. Flokk
urinn hefur nú að vísu gefið út
kosningastefnuskrá, en þar er
farið varlega í sakirnar og litlu
lofað um skjóta endurreisn. —
íhaldsmenn gera sér því ljóst, að
þeir vinna e. t. v. kosningárnar,
en efnahagsvandamálin verða
samt kyrr á sínum stað.
Óánægjan með útlitið í þeim
málum veltir e. t. v. jafnaðar-
mönnum úr stjórnarsessi, en
þessi óánægja getur líka. hrakið
íhaldsmenn frá stjórn löngu áðui'
en kjörtími þeirra er útrunninn.
eldra á að slaka ekki til um of í
þessrim efnum.
Börn og unglingar, sem hafa
það að reglu að vera úti seint á
kvöldin, eru áreiðanlega í hættu
stödd. Það eru fyrstu sporin, til
ýmiss konar óreglu, sem að lok-
um geta haft hinar alvarlegustu
og sorglegustu afleiðingar.
Á kvöldin eru margar freist-
ingar fyrir óþroskaða barnssál,
sem ennþá kann ekki að gera
greinarmun þess, sem saklaust
kann að vera og hins, sem spillir.
Siðferði hinna fullorðnu, er börn-
in þó taka sér til fyrirmyndar, er
því miður, oft ekki á marga
fiska.
En oftast eru ruddaskapur og
óknyttir hafðir í frammi þegar
dagsbirtan dvín, svo að hægt sé
að láta náttmyrkrið skýla athöfn-
um og persónu.
Foreldrar góðir! Svarið i ein-
lægni þessari spurningu: Græðir
barnið mitt nokkurn tíma á úti-
veru seint á kvöldin? Svarið
verður oftast neikvætt. „En það
er ekki gaman að ráða við þetta,“
er oft sagt, og vafalaust er það
rétt. Það er heldur ekki til neitt
allsherjarráð, sem hægt er að
gefa foreldrum, og duga mundi í
þessu vandamáli. Bænir og hót-
anir eru stundum jafn áhrifa-
lausar. Félagarnir, gatan, bíóin o.
(m. fl. lokkar og seyðir og bænir
og bönn eru virt að vettugi. En
er ekki eitthvað öðruvísi en ætti
að vera þar, sem 10—12 ára börn
ráða athöfnum sínum að mestu
leyti sjálf og virða að vettugi
vilja og ósklr foreldranna? Er
ekki afskiptaleysi foreldranna og
einræðishneigð barnanna í öfg-
;um, ef börnin efu sínir eigin
húsbændur, eða máske á heimil-
inu?
Góðu foreldrar! Börnin eru
dýrmætasta eign okkar. Innileg-
asta ósk allra óspilltra foreldra
er, að börnin þeirra verði góðar
og heiðarlegar manneskjur. Til
jess að svo megi verða, vilja
'lestir, eða allir, forða þeim frá
jví, sem spillir hugsunarhætti
peirra og athöfnum. Útiverurnar
seint á kvöldin eru eitt hið
helzta, sem gjalda þarf varhug
við, því að þeim fylgja mafgar
hættur, sem geta haft hinar
hryggilegustu afleiðingar.
Börn ættu sem sjaldnast, helzt
aldrei, að sækja kvikmyndasýn-
ingar kl. 9, og margir foreldrar
láta börn sín ekki gera það, og er
það til fyrirmyndar. Þær mynd-
ir, sem sýndar eru á þeim tíma,
eru sjaldnast fyrir börn, og þótt
þær séu ekki beinlínis bannaðar
börnum, hafa flestar þeirra ekk-
ert gildi fyrir þau, enda oft mjög
misskildar af þeim, sem eðlilegt
er.
Til þess að hjálpa foreldrum í
því efni, sem hér hefur verið
drepið á að framan og ýmsum
öðrum vandamálum varöandi
uppeldi barna og unglinga, hefur
dóms- og kirkjumálaráðuneytið
staðfest eftirfarandi reglugerð
um barnavernd á Akureyri. Er
það vinsamleg ósk barnavernd-
arnefndar Akureyrar, að for-
eldrar og aðrir, serri þar eiga hlut
að máli, kýnni séi- regliigerð
þessa rækilega.
REGLUGERÐ UM BARNA-
VERND Á AKUREYRI.
1. gr. — í umdæmi barna-
verndarnefndar Akureyrar er
bannað að selja börnum og ungl-
ingum innan 16 ára aldurs tóbak,
hverju nafni sem nefnist, gefa
þeim það, eða stuðla að því að
þau neyti þess, eða hafi það um
hönd.
2. gr. — Bönnuð er sala á
spýtubrjóstsykri (sleikjum) og
brjóstsykursstöngum, svo og
öðrum þeim sælgætdsvörum, sem
að áliti héraðslæknis og barna-
verndarnefndar geta talizt hættu
legar börnum og unglingum.
3. gr. — Engar leiksýningar
eða opinberar skemmtanir, sem
börnum og unglingum innan 16
ára aldurs er ætlaður aðgangur
að, má halda nema barnav.n. hafi
verið gefinn kostur á að kynnast
efni þeirra, og ákveður hún þá,
að því athuguðu, hvort börnum
og unglingum skuli leyfður að-
gangur að þeim.
4. gr. — Börnum og unglingum
innan 16 ára aldurs er bannaður
aðgangur að almennum knatt-
borðsstofum, dansstöðum og öl-
drykkjustofum. Þeim er og bann-
aður aðgangur" að almennum
kaffistofum eftir kl. 6 s.d. nema
með aðstandendum sínum. Eig-
endum og umsjónarmönnum
þessara stofnana ber að sjá um,
að börn og unglingar fái þar ekki
aðgang og hafizt þar ekki við.
Börnum, yngri en 12 ára, er
bannað að vera á almannafæri
eftir kl. 8 að kvöldi á tímabilinu
frá 15. sept. til 1. apríl, og eftir
kli 10 s.d. frá 1. apríl til 15. sept.,
nema í fylgd með aðstandendum.
Börn, 12—14 ára, mega ekki
vera á almannafæri efti'r kl. 10 að
kvöldi á tímabilinu frá 15. sept.
til 1. apríl, og ekki eftir kl. 11 s.d.
á tímabilinu frá 1. apríl til 15.
sept., nema í fylgd með aðstand-
endum sínum.
Foreldrum eða húsbændum
barnanna ber, að viðlögðum
sektum, að sjá um að ákvæðum
þessum sé framfylgt.
5. gr. — Börn og unglingar inn-
an 14 ára aldurs mega ekki selja
blöð eða bækur, nema að fengnu
leyfi barnaverndarnefndar.
6. gr. — Brot gegn reglugerð
þessari varða sektum sem brot
gegn barnaverndarlögunum. Skal
farið með mál, þeirra vegna, eins
og fyrir segir um slík mál í
barnaverndarlögunum.
ir, ' - .... —Á:
Svíar lesa um bíiskap
í Eyjafirði
Sænslti ritstjórinn Jöran
Forsslund, sem hér dvaldi um
skeið í sumar, heldur áfram
að sltrifa um ísland í sam-
vinnublaðið Vi, útbreiddasía
vikublað Svíþjóðar (upplag
650.000). Síðastl. föstudag birti
blaðið fyrri helming greinar,
sem heitir „Kring Jóhann pá
MöðruveIIir“ og fjallar greinin
um dvöl Forsslunds á Möðru-
völlum í Eyjafirði, hjá Jó-
hanni Valdimarssyni bónda
þar og um biiskap eyfirzkra
bænda og íslenzkan landbún-
að almennt. Seinni helmingur
þcssarar greinar birtist nú í
þessari viku og heitir: „Ma-
skiner, clvárig piga och KEA“.
Segir Forsslund þar ýtarlega
ffá vélavinnu við heyskapinn
á MÖðfúvöllum, og dugn-
aðl og kunnáttu 11 ára
ganiallar stúlku (Maríu dótt-
ur Jóhanns á Möðruvöllum)
við að stjórna heyvinnuvélun-
um og frá samvinnuskipulag-
inu á mjólkurmálum héraðs-
ins. Á íorsíðu er falleg mynd
úr fjárrétt, tekin af Forsslund
í sumar hjá Grenjaðarstað. —
Fyrri greinar Forsslunds hafa
fjallað um Siglufjörð og síld-
ina og Keflavíkurflugvöll. Enn
mun von nokkurra greina frá
honum í Vi um ísiand. Allar
þessar greinar eru skemmti-
lega skrifaðar, herma rétt frá
mönnum og málcfnum hér,
eru vclviljaðar landi og þjóð.
Ágætar ljósmyndir eru með
þessum greinum ritstjórans.
I- ---------- '
Hákarl
Skata
Grálúða I
nýkomið.
FJÖT & FISKUR
S'ími 1473.
Stúlka
óskast í vist fyrri hluta dags-
ins.
Afgr. visar á:
Piano
til sölu.
Afgr. vísar á.
Ullarkjólatau
fyrirliggjandi. Crep - kjóla-
tau, silkisokkar og lrerra-
hálsklútar væntanlegt.
G. F. Rasmussen. j
Til foreldra
(Frá barnaverndarnefnd)