Dagur - 24.04.1954, Side 7

Laugardaginn 24. apríl 19S4
D A G U R
7
‘r _c--'r 2\£i X'\l &$fS' ’ W-,' w JT”'
' ' . ' , ' »• .

Fánaborgin á Ráðhústorgi. Þannig var umhorfs í hjarta Kaupmannahafnar þá þrjá daga, sem forseta-
hjónin dvöldu í borginni.
meðan íorsetinn dva
Danskor almenningur fékk meira að
vita um ísland á f áum dögum en kennt
er á mörgum árum í dönskum skólum
Kaupmaunaliöfn 7. apríl: Kaupmannahafnarbúar þekkja í
dag íslenzku fánalitina. Allir borgarbúar — og fjölmargir
aðrir Danir — hafa gengið í gegnum stórlcostlegt námskeið í
því efni þessa síðustu daga. Fram til þessa hafa litir íslenzka
fánans komið mörgum Dönum ókunnuglega fyrir sjónir og
yfirleitt hefur þekking almennings á högum Islands, sögu þess
og menningu, verið af harla skornum skammti. Kom það fram
í blaðaskrifum um liandritamálið í sl. mánuði, að enn í dag
er kennsla :um íslenzk efni í dönskum skólum harla fábrotin.
En sjón er sögu ríkari. Eftir þriggja daga dvöl forsetans á
danskri grund, getur énginn Kaupmannahafnarbúi hafa kom-
izt hjá því að •kynnast íslenzkum málefnum, sjá íslenzka fán-
ann og mynd forsetahjónanna.
Hér er ekki rúm til þess að
rekja öll þau blaðaskrif, sem orð-
in eru um ísland þessa síðustu
daga — jafnvel ekki þau ein
sem birtust fyrir 5. apríl — því að
þar er um að ræða marga tugi
blaðadálka og ógrynni mynda. En
úrklippur sanna, að hér er um
að ræða gífurlegt lesmál og að öll
meiriháttar blöð landsins voru
þarna að verki. Aldrei hefur
neitt nándar nærri eins mikið
verið ritað um ísland í Danmörk
á jafn skömmum tíma.
Borg í íslenzkum litum.
Blaðamannahópurinn íslenzki,
sem gisti Danmörk um vikutíma
í boði dönsku stjórnarinnar, í til-
efni af för forsetahjónanna, hafði
dvalið úti á landi í nokkra daga
áður en hin opinbera móttaka
forsetans hófst. Hvarvetna þar
varð vart við mikinn áhugi fyrir
íslandi. Móttökur þær, sem okk-
hafnarborg í íslenzkum skrúða.
Það var eftirminnileg sjón og
ógleymanleg.
Fánaborg.
Er við gengum frá skipsfjöl við
Skt. Anna Plads og héldum upp í
borgina, um Breiðgötu, Kóngsins
Nýjatorg, „Strikið“ og Ráðhús-
torg, varð ljóst, að þessi dagur
var helgaður íslandi og það eins
þótt þá hefði borizt fregnin um
andlát MÉirthe krónprinsessu
Noregs, og þau tíðindi settu Dani
í mikinn vanda. Þegar við höfn-
ina blöktu íslenzkir og danskir
fánar hlið við hlið, og þessi fána-
borg þéttist því meir, sem nær
dró Ráðhústorgi. Þegar í Breið-
götu blasti við, hvar verzlunarhús
höfðu ekki aðeins íslenzka fána
uppi, heldur og myndir af for-
setahjónunum í útstillingarglugg-
um sínum og voru myndirnar
jafnan sveipaðar íslenzkum fána-
borðum. Hin stóru verzlunarhús
á „Strikinu" höfðu uppi marga
fána, en þegar kom inn á Ráð-
hústorg var komið að miðstöð
skreytinganna. Öll hús umhverf
is torgið voru skreytt íslenzkum
og dönskum fánum. Yfir þvert
torgið var mikil fánaborg og
skiptust á íslenzkir og danskir
litir. Stórblaðið „Berlingske Tid-
ende“ gerði ekki endasleppt við
að fagna komu forsetahjónanna.
Uppi á miðri stórbyggingu blaðs-
ins, þar sem gengið er af torginu
inn á „Strikið", var komið fyrir
ljósmynd af forsetahjónunum í
fullri líkamsstærð. Ef maður stóð
á miðju Ráðhústorgi einhvern
tíman á þessum þremur dögum,
sem forsetaheimsóknin stóð yfir,
var íslenzka fána að sjá svo langt
sem augað eygði, hvert sem litið
var. Allir sporvagnar borgarinn-
ar höfðu og fána uppi, er þeir óku
um borgina, og var það sérstakur
heiðursvottur.
Glæsilegar móttökur með
íslenzka fána í bakgrunni.
Móttökurnar á Tollbúðar-
bryggjunni, að morgni hins 5.
apríl, voru því alveg sérstaklega
glæsilegar þegar þær ber við
þennan bakgrunn, hina fánum
Úr sýningarglugga við eina aðalgötu Kaupmannahafnar. Þannig
voru margir gluggar verzlana og skrifstofa hclgaðir íslandi meðan
á forsetaheimsókninni stóð.
Þannig getur opinber heimsókn
þjóðhöfðingja orðið meiri land-
kynning á þremur dögum en
nemur allri almennri landkynn-
ingarstarfsemi á mörgum árum.
Mikill undirbúningur.
Það hefur verið á orði heima á
íslandi, að stundum hafi andað
köldu frá dönskum blöðum, í
sambandi við sjálfstæðisbarátt-
una, lýðveldisstofnunina og
handritamálið. Og því verður
ekki í móti mælt, að oft hefur
skort skilning og velvilja hjá
ýmsum dönskum blaðamönnum,
er íslenzk málefni hafa verið á
dagskrá. En úr því að þetta er á
orði heima fyrir er rétt og skylt,
að það komi greinilega fram, að
danska „pressan“ lagði fram
mikinn og ágætan skerf til þess
að skapa hið vinsamlega and-
rúmsloft, er umlék allt íslenzkt
þessa eftirminnilegu apríldaga,
og hún flutti á fáum dögum
meiri fróðleik um ísland og ís-
lenzk málefni en á mörgum árum
áður.
Vikuna næstu á undan forseta-
heimsókninni kepþtust dönsku
blöðin við að flytja greinar um
ísland. Ber þar fyrst að nefna
stórblaðið „Berlingske Tidende“,
sem hafði sent einn af ágætustu
blaðamönnum sínum, Carsten
Nielsen ritstjóra, og sérstakan
ljósmyndara, til íslands í marz, til
þess að safna efni til birtingar í
sambandi við heimsókn forset-
ans. Áður en forsetinn sté á
danska grund hafði blaðið flutt
hverja greinina á fætur annarri
og fjölda mynda um íslenzk mál-
efni, um forsetahjónin, viðtöl við
forsætisráðherra íslands og ut-
anríkisráðherra, greinar um at-
vinnulíf, listir, sögu o. m. fl. Allar
þessar greinar voru ágætlega
gerðar og verulegur skerfur til
aukins skilnings á íslenzkum
málefnum meðal dansks almenn-
ings. En Carsten Nielsen reri ekki
einn á báti. ÖIl hin stærri blöð
Danmerkur — úti á landi jafnt
sem í Kaupmannahöfn — fluttu
eina eða fleiri greinar um ísland
í vikunni áður en forsetalijónin
stigu á land. Með einni undan-
tekningu voru greinar þessar
mjög vinsamlegar, fróðlegar fyrir
danskan almenning ,og báru vott
um einlægan vilja til þess að
forsetaheimsóknin gæti orðið
upphaf nýs kapítula í samskipt-
um íslands og Danmerkur. Und-
antekningin er blaðið „Informat-
ion“ í Kaupmannahöfn, sem
flutti hinn 3. apríl ritstjórnar-
grein eftir annan aðalritstjóra
blaðsins, sem jaðraði við að vera
ruddalega skrifuð og bar vott um
mikinn skilningsskort þessa
blaðamanns á sambandi íslands
og Danmerkur fyrir 1944 og á
lýðveldisstofnuninni. En þessi
hjáróma rödd hafði engin áhrif á
svipmót þessara íslendingadaga á
danskri grund. Okkur minnti hún
aðeins á það eitt, sem eitt sinn var
í samskiptamálum landanna og
vonaftdi Vet'öur aldrei aftur.
ur voru búnar af opinberri
hálfu, á Fjóni og á Jótlandi, og
frá hendi blaðamanna og alls al-
mennings, er við komumst í
snertingu við, höfðu fært okkur
heim sanninn um að við vorum
hjartanlega velkomnir. Við kom-
um til Kaupmannahafnar að
morgni hins 5. apríl; frá Árósum,
og höfðum þegar eftir komuna til
borgarinnar lesið ritstjórnar-
greinar þær um lieimsókn for-
setans og dansk-íslenzka sam-
vinnu, sem öll Kaupmannahafn-
arblöðin birtu þennan morgun.
Við vorum því vel undir það
búnir að sjá vinsamlegar og
hjartanlegar móttökur forseta-
hjónanna og fylgdarliðs þeirra, en
þó held eg, að enginn hafi verið
viðbúinn því að sjá Kaupmanna-
prýddu borg, vinsamleg og ýtar-
leg blaoaskrif, lifandi almennan
áhuga og hlýtt hugarþel, svo að
segja hvar sem maður kom. Iiinn
3. og 4. apríl hafði verið dumb-
ungsveður í Danmörk, gengið á
með rigningu og kuldahryðjum.
En morgunn hins 5. apríl rann
upp bjartur og fagur. Þetta var
raunar fyrsti sannkallaði vordag-
urinn í Kaupmannahöfn, sögðu
Danir sjálfir.
Er við hröðuðum för okkar
niður á Tollbúðarbryggju til þess
að horfa þar á þann sögulega at-
burð, er danskur konungur tók í
fyrsta sinn opinberlega á móti ís-
lenzkum þjóðhöfðingja, voru
Kaupmannahafnarbúar þegar
farnir að taka sér stöðu á gang-
stéttum, þar sem gott útsýni var
til skrúðfarar forsetahjónanna og
konungshjónanna til konungs-
hallarinnar. Á einum stað sá eg
hvar barnakennarar voru komnir
á vettvang með bekksagnir sínar
og skein eftirvæntingin út úr litlu
andlitunum. Gaman var að sjá
þessi dönsku börn veifa jafnt ís-
lenzkum sem dönskum fánum.
Hér skal ekki endurtekið það sem
áður er sagt í fréttaskeyti
til blaðsins um það er gerð-
izt á Tollbúðarbryggju þegar
„Gullfoss" renndi að hafnar-
bakkanum. Danir eru gömul
mcnningarþjóð með sterka
„tradition". Gamalt ríki með
fornar venjur og mikla virðingu
fyrir þeim, kann að setja slíkar
athafnir á svið með þeim glæsi-
leik og því litskrúði, sem til þarf
til þess að lyfta þeim upp úr því
að verða innantómt tildur til þess
að verða viðhöfn, sem talar til
tilfinninga og metnaðar. Það
hlýtur að verða öllum þeim ís-
lendingum, er sáu, ógleymanlegt,
er „Gullfoss“ — hið sviphreina
og tígulega skip, — sigldi upp að
bryggjunni með forsetahjónin í
lyftingu meðan hið aldna Sixtus-
virki lét fallbyssurnar syngja, en
æðstu menn hins gamla sam-
bandsríkis okkar stóðu hátíða-
búnir í landi, umkringdir heið-
ursvörðum úr lífverði og húsara-
sveitum í litskrúðugum einkenn-
isbúningum. Og ekki síður að sjá
hin glæsilegu íslenzku forseta-
hjón, í látlausum klæðnaði innan
um allt skrautið, vekja aðdáun
áhorfenda fyrir höfðinglega og
virðulega framkomu. Það sópaði
að þeim, Friðriki Danakonungi,
Ásgeiri forseta og dr. Kristni ut-
anríkisráðherra. Virðulegri full-
trúar gátu íslendingar naumast
átt á danskri grund og gerðarlegri
maður en konungur er ekki á
hverju strái. Og svo hurfu
skrautvagnar konungs sýnum
áhorfenda á Tollbúðarbryggju,
inn í hina fánum skrýddu borg,
við fagnaðaróp mannfjölda, við
hófatak velríðandi húsarasveita, í
sólskini og hressandi andvara.
Þáttaskil.
Landgangan var sögulegur at-
burður. Með henni lauk kapítula
í sögu dansk-íslenzkra samskipta,
er hófst á Þingvöllum 17. júní
1944. Danskur konungur og ís-
lenzkur forseti tókust hjartanlega
í hendur. Þetta hjartanlega hand-
tak var hvarvetna sjáanlegt þessa
daga, sem forsetinn dvaldi í Dan-
mörk. Og rík ástæða er til að
ætla, að það verði merki íslenzk-
danskra samskipta á ókomnum
árum, og það eins þótt enn verði
einhver bið á því, að öll mál, sem
ágreiningi hafa valdið, verði far-
sællega til lykta leidd. — H. Sn.
Málverkasýning
Garðars Loftssonar
Á skírdag opnaði Garðar Lofts-
son málverkasýningu að Hótel
KEA. Á sýningunni eru yfir 80
myndir: olíumálverk, vatnslita-
myndir og svartlist. Sýningin
verður opin fram í næstu viku.
VerkefniGarðars eru allfjölbreytt
og hafa þessar myndir yfirleitt
ekki komið fram fyrir almenn-
ingssjónir áður. Aðsókn hefur
verið góð, og þegar hafa um 10
myndir selzt. Eru bæjarbúar ein-
dregið hvattir til þess að sækja
sýninguna, sem er opin frá kl. 2
—11 e. h. daglega.
Frá Amtsbókasafninu. Allir
þeir, sem haldið hafa bókum
lengur en tilskilinn lánstíma (14
mánuð), gjöri svo vel og skili
þeim nú þegar, ella verða þær
sóttar á kostnað lántaka.