Dagur - 02.11.1955, Síða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 2. nóvember 1955
S JÖTUGUR:
Ólafur Sigurðsson, oðaisbóndi
á Hellulandi
Ólafur Sigurðsson er fæddur 1.
nóv. 1885 í Vatnskoti í Hegranesi.
Foreldrar hans voru hjónin, Sig-
urður Ólafsson, Sigurðssonar, Pét-
urssonar, Björnssonar, er allir voru
hreppstjórar og mætismenn, og
Anna Jónsdóttir (af Reykjalíns-
ætt). Var afi Ólafs og nafni í Asi
nafnkunur búhöldur og framfara-
maður á sinni tíð og þingmaður
Skagfirðinga um skeið, en sonur
hans og faðir afmælisbarnsins var
iistasmiðurinn og hugvitsmaðurinn
á Hellulandi, sem eg heyrði mjög
umtalaðan og dáðan í æsku minni,
og vafalaust hefði orðið nafnkunn-
jr uppfyndingamaður hefði hann
verið barn stórþjóðar og fengið að
:njóta sín.
Standa því að Ólafi á Hellu-
landi til beggja handa mikið at-
gerfis- og menningarfólk, og mun
bar mörgum listhneigð í blóð bor-
in. Og sjálfur sver Ólafur sig í ætt
sína.
Ólafur Sigurðsson er búfræðing-
jr frá Hólum, kynnir sér svo laxa-
■dak og fiskirækt, og verður ráðu-
rautur rikisstjórnar og Búnaðarfél.
fslands í veiðimálum um margra
ira skeið. Var hann þá á sífelldu
erðalagi um landið og vann þess-
jm málum mikið gagn. Jafnframt
pví rak hann svo búskap á Hellu-
andi, og hefur jafnan sinnt margs
íonar störfum og áhugamálum i
sveit og héraði, svo sem málefn-
jm bændanna, samvinnusamtak-
anna, skógræktarinnar o. fl. félags-
egum viðfangsefnum, enda er
'iann alls staðar liðtækur í bezta
iagi.
Eg gæti trúað því, að margur
hugsi til Ólafs á Hellulandi þessa
lagana og sendi honum hlýja
kveðju, þar sem hann siglir nú
skipi sínu fullum seglum fyrir einn
•nerkistanga mannsævinnar, og
:mun alls ekki hafa í hyggju að rifa
jegl eða lækka fyrr en í fulla
hnefa. Skip hans hefur heldur
aldrei legið logndautt, eða rekið
stjórnlaust og stefnulaust um lífs-
ins sjó. Það hefur alltaf verið ein-
hver gustur þar sem Ólafur var á
ferð, og jafnan eitthvað að gerast
i kringum hann. Fjör og áhugi á
framfara og menningarmálum ein-
kenna hann, og það er fjærri hon-
um að muldra sannfæringu sína
ofan í bringu.
Ólafur Sigurðsson er manna
hugkvæmastur, og jafnan fullur af
hugmyndum og einlægri löngun til
þess að gera sem allra flestar
þeirra að veruleika. Og enginn
kemur þar heldur að tómum kof-
um ef talið berst að fræðilegum
efnum, eða listum og bókmennt-
um. Þar er Ólafur vel heima, enda
er hann bókfróður vel og list-
hneigður að eðlisfari. Og af lista-
mönnum ætla eg að oftast séu á
tungu hans, þeir Einar Jónsson og
Stephan G.. Þá dáir hann mjög og
kann geysimikið af ljóðum Steph-
ans utanbókar og hefur yndi af að
vitna í þau, líkt og eg heyrði suma
i æsku minni vitna í Passíusálm-
ana eða Jónsbók. En þá fyrst
kemst Ólafur reglulega í essið sitt
þegar lausavísurnar ber á góma.
Af þeim kann hann ódæmin öll,
svo að eg hygg að fáir standi hon-
jm þar á sporði. Og það er jafnan
gleði- go glettnissvipur áÓlafi þeg-
ar þær smellnu og tvíræðu renna
jpp úr honum, enda er þá oft kátt
i kringum hann.
En ekki hefur bóndinn á Hellu-
landi alltaf verið að horfa á og
hafa yfir annarra manna ljóð.
.'íann hefur sjálfur verið að yrkja
,ljóð“ og „drápur“ á Hellulandi
iim tugi ára. Þar hefur verið mik-
ið ræktað og byggt, móum og
mýrarsundum bréytt í grænar
grundir og moldarkofum í mikil
hús, allt skipulega og myndarlega
af hendi leyst. Og um sumt hefur
Ólafur verið í fararbroddi. Þannig
yrkja góðir bændur sín ljóð og
lífsdrápur, einnig á þessa vísu. Og
heimilið á Hellulandi er líka víð-
kunnugt fyrir gestrisni og myndar-
brag. -En þá skal húsfreyjunnar
minnst, frú Ragnheiðar Konráðs-
dóttur, sem er afbragðs kona, skör-
ungur í stjórn og starfi og frábær
húsmóðir. Og það vita allii, sem
til þekkja, að slík búsýslukona
muni eiga sinn sterka og merka
þátt í reisn Hellulands í dag, bæði
úti og inni, enda mun maður henn-
ar fúsastur til að viðurkenna það.
Ráðunautsstarf hans um árabil var
þess eðlis, að hann þurfti oft og
mörgum sinnum að vera fjærri
heimilinu svo vikum skipti og láta
öll búsforráð í hendur konu sinn-
ar. Og það voru heilar þendur og
traustar, og öllum ráðum vel ráð-
ið þar sem hún var.
Með þessum fáu orðum vildi
eg mega vera einn í hópi þeirra
mörgu vina, sem senda hlýjar
kveðjur að Hellulandi nú, til af-
mælisbarnsins og heimilis hans.
Og þessari kveðju fylgir einlæg
þökk fyrir mikla gestrisni og
marga ánægjustund á heimili
þeirra hjóna, bæði fyrr og síðar.
Og enn fremur sú einlæga ósk, að
Ólafur Sigurðsson haldi sem lengst
áfram að vera glaður og reifur
ræktunarbóndi, vísna vinur og
kvæða karl. Snorri Sigfússon.
Halldóra Ejarnadóttir
flytur burt úr héraðinu
Halldóra Bjarnadóttir, ritstjóri
„Hlínar", flytur búferlum í Hér-
aðshæli Austur-Húnvetninga á
Blönduósi um þessi mánaðamót.
Halldóra hefur átt heima i Gler-
árþorpi síðastliðin 15 ár. — Býlið
sitt, Móland, selur hún þeim hjón-
um Bergsteini Garðarssyni og Júd-
it Sveinsdóttur.
Halldóra gerir ráð fyrir að halda
áfram útgáfu ársritsinis „Hlin“,
sem hún hefur annast um í 37 ár.
Einnig er hún enn formaður Sam-
bands norðlenzkra kvenna.
Halldóra biður fyrir kveðjur til
Akureyringa og Eyfirðinga með
beztu óskum og þakklæti fyrir
góða kynningu.
Ágætír hljómleikar listamanna
frá Sovét-Rússtandi
ÞEIR OPINBERU aðilar í
Rússlandi, sem skipuleggja ferða-
lög listamanna, eins og annað þar
i landi, velja hljómlistarmennina,
sem þeir senda í önnur lönd, ekki
af lakari endanum, ef dæma má af
þeirri reynslu, sem fengin er hér í
bæ af þremur heimsóknum rúss-
nesks listafólks á liðnum þremur
árum. Píanóleikarar, sem liér
komu fram í fyrra og hitteðfyrra,
voru ágætir listamenn. I þetta sinn
voru hér á ferð fiðlusnillingur að
nafni Edvard Gratsj og óperu-
söngvari, Sergei Sjaposnikov. Und-
irleikari var Sofia Vakman. Voru
hljómleikarnir í Nýja-Bíó á föstu-
dagsvöldið. Allt þetta fólk er
ágætir listamenn, sem unun var á
að hlýða.
Gratsj fiðluleikari er ungur mað-
ur, en hefur hlotið viðurkenningu
heima og erlendis. Hann er mikill
tæknisnillingur, og minnir þar á
heimsmeistarana á grammófón-
plötunum, en auk þess er tónn
hans hlýr og innilegur, og músík-
túlkun hans tilfinningarík og hríf-
andi. Hefði verið gaman að fá að
heyra veigameiri efnisskrá frá
hans hendi en hér var boðið upp
á. Merkasta verkefnið var Cha-
conne eftir Vitali, en síðan ýmis
geðþekk en minniháttar verk eft-
ir Mendelsohn, Smetana, Rach-
maninoff, Brahms, Prokofieff og
Sarasate. Fiðluleikarinn lék nokk-
ur aukalög. Honum var forkunnar-
vel fagnað af áheyrendum, sem
voru margir.
Barytonsöngvarinn Sjaposnikov
er glæsilegur listamaður, þjálfaður
óperusöngvari með mikla og blæ-
fagra barytonrödd. Hann minnir
um margt — látbragð og glæsilega
framgöngu m. a. — á landa sinn,
Chaliapin, sem frægastur hefur
verið rússneskra söngvara. Hann
söng einkum rússnesk lög, og að
auki tvö kunn lög eftir Grieg,
„Eg elska þig“ og „Draumur“. Var
meðferð hans á þeim báðum mjög
hrífandi. En skemmtilegast var að
heyra rússnesku lögin, einkum
þjóðvísuna, sem var fyrst á efnis-
skránni. Honum var líka ágætlega
fagnað, að verðleikum, og söng
aukalög.
Píanóleikarinn Sofia Vakman
aðstoðaði báða listamennina. Virt-
ist hún hafa mikið vald á hljóð-
færinu og búa yfir miklum þrótti
og ágætri kunnáttu.
Akureyrardeild MÍR stóð fyrir
hljómleikahaldi þessu. I þetta sinn
sluppu áheyrendur við ræðuhöld,
og var það þakkarvert. Húsfyllir
var, og sáust nú ýmsir áhevrendur,
sem vafasamt er að hafi sótt
hljómleika síðan Rússarnir voru
hér síðast. Væri það bezti árangur,
sem MIR gæti náð með þessari
starfsemi, ef tækist að fá þetta
fólk til þess að styðja almenna
hljómlistarstarfsemi í bænum og
sækja góða hljómleika, hvenær
sem þeirra er völ. — A.
Breytingar hafa verið gerðar á
áætlun strætisvagnanna. Morgun-
ferðir eru nú kl. 7, 7,40, 8,05 og
8,40. Þegar farið er úr Innbæ er
ferðinni haldið áfram alla leið
Hríseyjargötu á Oddeyri, og farið
er frá Brekkugötu í Mýrahverfi á
hverjum hálfum tíma. Á kvöldin
verður ekíð til kl. 11,30.
Fimmtugur:
Rútur Þorsfeinsson bóndi
á Engimýri í Oxnadal
í DAG ER fimmtugur Rútur
Þorsteinsson, bóndi, Engimýri,
Oxnadal. Hann er fæddur að
Möðruvöllum í Hörgárdal 2. nóv-
ember árið 1905, sonur merkis-
hjónanna Olafar Guðmundsdóttur
frá Marðarmýri í Vatnsdal og
Þorsteins Jónssonar frá Forna-
stöðum í Ljósavatnsskarði, sem
þar voru þá, en fluttu síðar að
Bakka í Oxnadal með 5 sonu sína.
Bakkabræður, sem svo voru löng-
um nefndir í daglegu tali, eru nú 4
bændur í Öxnadal, allir hinir nýt-
ustu menn, og sá fimmti bóndi og
kennari í Glæsibæjarhreppi.
Mér koma í hug margar minn-
ingar frá æskuárunum, sem allar
eru hlýjar og bjartar. Drengurinn
Rútur Þorsteinsson var alla tíð
glaðvær og reifur, hvort sem hann
var að leik eða starfi. Þegar hann
fór úr föðurgarði réðst hann að
Svalbarði á Svalbarðsströnd, sem
vinnumaður til Björns Líndals,
sem þar bjó þá rausnarbúi.
En svo leið tíminn. Æskuárin
flugu. Eg settist að búskap hér
frammi í Hörgárdalsbotni, en Rút-
ur fór að skoða landið og leita sér
atvinnu. Nú reis upp öld vinnu-
tækni og vélamenningar; hinn
ungi maður, sem alltaf unni sveit-
um landsins, fékk sér dráttarvél,
og vann hjá bændum að jarðrækt-
arstörfum. Gat hann sér brátt góð-
an orðstír, sökum framúrskarandi
verkhyggni og dugnaðar. Fyrsta
vélavinna, sem hjá mér var fram-
kvæmd, árið 1930, var unnin af
þeim bræðrum, Ingimundi og
Rút, og hef eg ekki haft afkasta-
meiri menn við störf. Rútur var
líka hamhleypa við heyvinnu. —
Um þessar mundir losnaði úr
ábúð jörðin Bakkasel í Öxnadal, í
ejg urikisins, afskekkt og crfið1
jörð, sem ekki geta aðrir lifað á en
harðduglegir menn. Eg hvatti Rút
mjög að taka hana tjil ábúaðr.
Vissi, að hann var manna líkleg-
astur til að gera staðinn frægan.
Þar var þá viðkomustaður bíla á
leiðinni milli Akureyrar og
Reykjavíkur, veitingasala og gist-
ing. Svo fór, sem mig grunaði:
Gistihúsið í Bakkaséli fékk brátt
á sig bezta orð, sökum snyrti-
mennsku á öllu, bæði utanhúss og
innan. Þar var ágætis viðtöku- og
fyrirgreiðsla á allan hátt. Jörðina
bætti hann og meir en aðrir leigu-
liðar hafa gert fyrr og síðar.
Enn var los í bændum við bú-
skapinn, svo sem viða hefur viljað
brenna við í sveitum þessa lands.
Nú voru gefnar falar til kaups
og ábúðar jarðirnar Engimýri og
Geirhildargarðar í Öxnadal, báðar
húsalausar og í niðurníðslu. En í
brjóstum hinna ungu hjóna í
Bakkaseli brann áhugi og eldmóð-
ur til starfs og dáða, þótt bæði
væru um þessar mundir heilsuveil
og þreytt af erfiði dagsins. Rútur
keypti þessar jarðir báðar, hélt þó
áfram búskap í Bakkaseli meðan
hann var að byggja íbúðarhús og
fjós í Engimýri, en að því loknu
flutti hann sig á nýja heimilið
haustið 1945. Er þetta því raunar
tv.öfalt afmæli: fimmtugsafmæli
húsbóndans og 10 ára búskaparaf-
mæli þeirra hjóna á eignarjörð
sinni, Engimýri.
Engimýrarbóndinn hefur ekki
haldið að sér höndum í þessi 10 ár.
Uppþurrkun og ræktun hafa tekið
risaskref í höndum hans, og nú
hefur hann bætt við sig þriðju
jörðinni í dalnum, Fagranesi. Rek-
ur hann nú á þessum jörðum all-
stórt og afburðagott bú, óg er
þessa dagana að enda við að
byggja hús yfir 200 fjár. Hlaðan
kom upp í vor fyrir sláttinn.
Munu þetta vera hin -vönduðustu
fjárhús, sem hér hafa verið reist í
sýslunni. Veggir hlaðnir úr r-steini
og tvöfalt þak úr timbri og járni,
stoppað allt með hraunmöl. Enda
þótt þyrfti að sækja hana 150 km.
vegalengd, lét Rútur sig ekkí
muna um það.
Rútur er maður vel greindur,
raungóður og trygglyndur og með
afbrigðum duglegur.
Rútur er giftur Margréti Lúters-
dóttur frá Vatnsleysu í Fnjóska-
dal, hinni ágætustu myndar- og
dugnaðarkonu. Eiga þau tvö börn.
Það er óviða yndislegra að koma
en að Engimýri. Bærinn stendur á
fögrum stað sunnan undir hólun-
um „hálfan dalinn fylla“. Um-
hverfið er hlýlegt og vinalegt, víð-
ar og breiðar ræktunarlendur
blasa við komumanni og þegar
gengið er í bæinn mætir manni
þétt og hlýtt handtak fjölskyld-
unnar. Nú upp á síðkastið er all-
mikið gert að því að hvetja fólk til
að leggja fé í bánka og sparisjóði,
og ekki nema gott um það að
segja, én þau Engimýrarhjón hafa
þegar lagt í sjóð handa komandi
kynslóð, og munu leggja meira
fram, ef þeim endist líf og heilsa.
Eg þakka liðnú árín. Það er gott
að eiga þau í minningunni. Eg
óska þér og þinni fjöiskyldu sannr-
ar hamingju á komándi tíð.
Flögu, á tveggja postula messu
1955.
Aðalsteinn Gðumundsson.
Samvmmiskólinn
byrjar starf í Bifröst
i Borgarfirði
Samvinnuskólinn var settur að
Bifröst í Borgarfirði fyrra laug-
ardag og hóf hann þar með starf-
semi sína eftir flutninginn frá
Reykjavík, þar sem skólinn hef-
ur starfað tæplega fjóra áratugi.
Guðmundur Sveinsson, skólastj.,
sem nú tekur við stjórn skólans,
færði í setningarræðu sinni þakk-
læti skólans til fyrrverandi skóla-
stjóra, Jónasar Jónssonar, og konu
hans, frú Guðrúnar Stefánsdóttur,
svo og annarra, sem unnið hafa áð
velferðarmálum skólans.
Auk Guðmundar töluðu þeir séra
Bergur Björnsson, prófastur í
Stafholti, Erlendur Einarsson, for-
stjóri SIS, og Benedikt Gröndal,
ritstjóri.
Samvinnuskólinn verður nú aftur
tveggja vetra skóli, en i vetur
verður þar aðeins annar bekkurinn
með 32 nemendum. Nemenda-
fjöldi mun því tvöfaldast næsta
vetur. Er aðbúnaður skólans allur
hinn ágætasti í hinum nýju húsa-
kynnum að Bifröst.
Kennarar skólans verða, auk
skólastjóra, þeir Gunnar Grímsson,
Snorri Þorsteinsson og Hróar
Björnsson.