Dagur - 17.12.1955, Blaðsíða 18

18
JÓLABLAÐ DAGS
Nýlendumaðiirlnn
Jólaliugsun
Baldur [ónsson var fædchir að Mýri í
Bárðardal í Suður-Þingeyjarsýslu 27. jan.
1887.
Árið 1903 fór hann til Ameríku Asamt
föður sínum og systkinum. Vestra stund-
aði Baldur ýmsa vinnu, .akuryrkju o. 11.
Haustið 1905 byrjaði liann í skóla í
Vinnipeg. Stundaði liann nám sitt af
iniklum dugnaði og útskrifaðist árið 1911.
Að loknu námi og mjög góðu prófi varð
liann kennari við Jóns Bjarnarsonar skól-
ann. Baldur var bráðgáfaður og hafði af-
burða námshæfileika og þan'n stutta tíma
sem hann l'ékkst við kennslustörf naut
liann almenns álits. Baldur fékkst nokkuð
við ritstörf. Samdi hann sögur og ævintýri.
Einnig nokkuð af ljóðum og það Jiegar
á unglingsárum. Eina lengri sögu skrifaði
hann á skólaárum sínum í samkeppni er
efnt var til innan skólans, hlaut hann fyrir
hana önnur verðlaun.
Ritverk hans birtust í bliiðum og tíma-
vitum vestra og stóð hann að útgáfu sumra
þeirra.
Mikið af verkum hans er glatað, eink-
um það, sem hann hafði með höndum
eftir að hann lagðist banaleguna, það
var eyðilagt vegna sjúkdómshættu.
Árið 1913 fékk Baldur brjósthimnu-
bólgu og upp úr henni tæringu, sem leiddi
til þess að liann andaðist 23. sept. 1917.
Eftir lráfall hans kom út bók eftir hann
á vegum vina lians. Bókin er á ensku og
liefur ekki verið þýdd á íslenzku. Hér
birtist ein af smásögum hans.
Úti í helmyrkri næturinnar er
vindurinn á ferð. Hann leykir
snjónum um jörðina, leggur hann
í fellingar og breiðir liann yfir slétt-
una eins og snjóhvíta, flekklausa lín-
hlæju. Hann hvíslar í runnum og
Jjýtur í trjátoppnum. Alstaðar flytur
hann sama boðskapinn, skarnrn-
degisboðskap _kuldans og þjáning-
anna.
Vindurinn er ekki einn á ferð.
Nýbyggjandinn hefur einnig átt er-
indi út á sléttuna Jretta kvöld, en
Balclur Jónsson
þeir eiga ekki leið sanran. Vindur-
inn kemur frá heimkynnum jökla
og ísa og lieldur til stiðurs, hann fer
á vængjunr, senr .Norðri lrafði gefið
honum fyrir dygga Jrjónustu í Jrarl-
ir dauðans og frostsins. Nýlendu-
maðurinn gengur í fang lionunr,
beint móti ísköldunr arrdblæ vita
hans og vængja.
Aðrir virðast ekki vera á ferð
þessa nótt.
I’eir eru ólíkir, ferðamennirnir.
Þó að vindurinn virðist hafa óbif-
andi viljakraft og beita lronunr
cilium til að konrast til suðursins,
eins og vildi hann þýða þar vængi
sína og verma klakakrunrlur sínar,
hefur hann enga sál, eða er það
stuna frá sorgbitnu brjósti, senr
heyrist í trjánum, og er lutrrn að
reyna að lrylja sína eigin glæpi nreð
líkblæjunum köldu? En ferðamað-
urinn, senr verður að gjöra sér að
góðu að ganga eftir líkblæjum slétt-
tinnar, hefur sál. Einkanlega í kvöld
bera lrugsanir lrans einkenni nrann-
legs sálarlífs. Það er aðfangadags-
kvöld jóla. Hann er einn og í ó-
kunnu landi. Hvernig nrá þá annað
vera, en að sorgin, vagga mannssál-
arinnar og andleg móðir alls Jress,
sem göfugast og lráleitast fæðist í
hugskoti mannsins, sé hans ósýni-
legur förunautur.
Þungt sækist ferðin. Snjórinn er
æ dýpri og dýpri, og vindurinn blæs
hraðar og liraðar, — naprari með
hverju augnabliki, eins og hann
vilji neyðá útlendinginn til að taka
eítir sér. Það er ekki að undra, þó
eins mikillátum höfðingja og vind-
inum finnist virðingu sinni olboð-
ið, að eins lítilmótleg vera og þessi
einmanalegi maður skuli ekki taka
eftir sér, en svo er þó. Hann hefur
að vísu vafið iast að sér yfirhöfn-
inni og reynt að lrlúa senr bezt að
sér á annan lrátt, en það gjörði hann
áður en hann yfirgaf nágranna sína
og lrélt af stað heinrleiðis.
Nú þrammaði hann áfranr, beint
móti nístandi nepjunni, án Jress að
líta til hægri eða vinstri. Eins og
maður, sem gengur í svefni, hélt
hann leiðar sinnar, átr Jress að sjá-
anlegt væri, að hann tæki eftir
nokkru, senr fram fór í kringum
hann. Svo var líka. Hann lifði í
heimi sinna eigin minninga, síns
eigin saknaðar, í vonleysishúnri
sinnar eigin Jrrár.
Þegar ég minnist á þrá, kemur f
huga yðar nrynd af ungum nranni,
sem allt lífið lréfur fyrir franran sig,
senr bíður el tirvæntingarfullur eftir
lrverju augnabliki, til að henda Jrað
á lofti og láta það bæta einum steini
við í höll gæfu sinnar, senr hann
byggir með ójrrjótandi elju og
kajrpi, en sem svo grátlega oft lrryn-