Dagur - 17.12.1955, Blaðsíða 8

8
JÓLABLAÐ DAGS
kynnast, þótt >ekki sé nenta á yfir-
borðinu. í stofnun þessari er t. d.
safn, er sýndr þær tegundir fatnaðar
alls konar, er bezt. hefur reynzt í
vetrarhörkum. En það eru iot F.ski-
móa og stæiingar hvítra manna,
einkum þó nútíma herklæði. Virð-
ist manni, að náttúran hafi kennt
Eskimóum vísindi nútímans þegar
fysir langa löngu á sviði klæðaburð-
ar á norðurvegum. Rannsóknir á
þessum stað hafa sýnt og sannað, að
Eskimóar eru frá náttúrunnar
liendi miklu þolnari í kulda en
hvítir menn frá suðlægari löndum.
iÞeir get'a berhentir fengist við véla-
viðgerðir í frosti, sern berar hendur
okkar þöla ekki. Yfirleitt hafa F.ski-
móar gott órð á þessum slóðum,
þykja glöggir véláog viðgerðamenn
og eru sagðir kunna fóturri sínum
forráð ;i ijármálasviðinu; en slíkt
orð fá ekki Indíánaflokkar ög kvn-
blendingar af Indíanum, er búa
um norðarivert Karrada.
Rannsóknastöð á norðurslóðum.
í rannsóknarstöð þessari voru og
gerðar tilraunir með farartæki, er
geta öslað freðmýrina á sumrum og
snjóskaflana á vétrum. Var þar m.
a. farartæki nokkurt á fjóru.m hjól-
um, og voru lijólin hálf önnur
mannhæð. Virtist reiknað með því,
að risahjól þessi skeri mýrina allt
niður á frostlagið, en vélaaflið er
nægilegt til slíkra átaka. Ein deild
stofnunar þessarar fæst við rann-
sókn á mývargi, sem er hin mesta
plága á sumrum í þessu lága og vot-
lenda landi, cinnttr deild rannsakar
norðurl jós, en slíkar rannsóknir
hafa eflzt mjög með tilkomu hinna
miklu radarstöðva nútímans, því að
norðurljósin munu trufla eðlilega
sýn í ratsjánum. Mætti svo lengi
telja viðfangsefnin, þar sem vax-
iandi áhugi stórþjóðanna fyrir nátt-
úru norðurhjara heims hefur fært
þeim í fang. Þykir ChurchiII hinn
ákjósanlegasti staður lil þessara
rannsókna sökum vetrarveðrátt-
unnar þar. F.n í Churchill er ekki
talað svo mikið um frost, þótt kalt
sé, heldur um vindkulda — wind
. chill — en þegar sainan fer mikill
vindhraði og frost, eru kæliáhrif á
menn og tæki mjög sterk.Mælingar
sýna, að áhrif viridkuklans eru
sterkari í Churchill í janúar helclur
en á sjálfum Norðurpólnum eða á
stöðum eins og Thule, á 76 br.gr.,
eða Alert, nyrzt á Ellesmerslandi á
83. breiddargráðu. Þess vegna hef-
ur þetta svæði á strönd Hudsonfló-
ans verið valið sem miðstöð rann-
sókna fyrir kuldaþol mannslíkam-
ans og ýmiss konar vélabúnaðar.
Listfengir Eskimóar.
Önnur merkileg stofnun er í
Clnirchill, og munu fáar slíkar til.
iÞað er listamunasafn Eskimóa, og
•hefur katólska trúboðsstöðin í
þorpinu komið jrví upp. Þar geta
fcrðamenn komið og séð handa-
verk Eskimóa og keypt sér smá-
gripi. Eskimóar eru listhneigðir og
birtist það í tréskurði og útskurði
úr rostungstönnum og hreindýra-
hornum og í haglega gerðum smíð-
isgripum, en Jíka í teikningum,
einkum krítarmyndum, og eru það
mannamyndir og myndir úr dag-
legri lífsbaráttu.
Annars sjást ekki Eskimóar í
Churchhill á þessum árstíma. Þeir
eru á norðlægum slóðum, en senda
varning sinn suður þang.að á mark-
að. Indíánar og kynblendingar
munu allmargir f bænum, en flestir
íbúanna rekja þó ættir sínar til ým-
issa þjóða í Norður-Evrópu eða til
fylkjanna í suðri.
Á fund íslendinga.
Lítil tækifæri voru á skömmum
tíma að kynnast fólkinu í bænum,
en þó fannst mér og dönskum og
norskum félaga fráleitt að hverfa
svo á brott, að við reyndum ekki að
kynnast nánara fólkinu jiarna og
lífsháttum jiess.
hað varð jrví um kvöldið fyrir
brottförina, að við sögðum skilið
við leiðsögutrienn og ferðafélaga í
flugstöðinni og héldum inn í þorp-
ið upp á okkar eindæmi.
Erindið átti að vera að athuga,
livort ekki fyrirfyndist í þorpinu
mtenn af íslenzku, norsku og
dönsku Jajóðerni. Éggerði mér góð-
ar vonir urn erindislok, Javí að ég
hafði séð j>að út um bílrúðu fyrr
tim daginn, að við aðalgötuna — og
raunar einu götuna í JrOrpinu —
stóð lítið verzlunarhús, skammt frá
aðalverzlunarhúsi bæjarins, sem er
að sjálfsögðu verzlun Hudsonflóa-
lélagsins, — og á húsið var málað
stórum stöfum Verzíun Martin Sig-
urðson. Þótti mér seinna nafnið
vænlegt tií rannsóknar, en náungi
sem stóð j>ar upp við húshorn og
horfði út í loftið, var fús að segja
mér, hvar Sigurðson kaupmaður
ætti heima. — Stóð ég þar eltir
litla stund á útidyratröppum
þokkalegs timburhúss og barði að
dyrum. Út gekk hvatliegur maður á
bezta aldri, skárplegur og grann-
holda. Stenduij, heima, hugsaði ég,
gæti verið, bóndason að norðan.
— Mig langar til að fá að tala við
Sigurðson kaupmann, sagði ég á
minni beztu norðlénzku, og horfði
fast á manninn til að vica, hvemig
honum yrði við þetta íslenzka
ávarp. Ég sá undir eins, að ég talaði
ekki við steiriinn — maðurinn kink-
aði kolli og bauð mér til stofu.
Samtalið fór svo þannig fram, að ég
talaði íslenzku, en h'ann svaraði á
ensku. Sigurðson kaupmaður er
fæddur í íslendingabyggð í Mani-
toba og er af jiriðju kynslóð íslend-
inga í Kanada. Hann lærði íslenzku
af afa og ömmu í æsku, en hefur
ekki haldið kunnáttunni við, enda
lítil sambönd haft við íslendinga,
síðan hann kom til Churchill. Við
spjölluðum um stund, um lífið í