Dagur - 27.03.1981, Síða 11

Dagur - 27.03.1981, Síða 11
listin er óumdeilanlega kjarni menningar okkar. Þess vegna ættu fjárframlög til lista og menningarmála að vera með því allra fyrsta sem tekin er ákvörðun um við stefnumótun í fjármálum ríkis og bæja. En þeir sem útdeila fjármunum úr sameiginlegum sjóðum okkar heyra því miður of oft undir fyrrnefnda skilgrein- ingu. Listamenn Þegar íslenskir listamenn hafa fengið að njóta sín hefir hreint ekki staðið á árangri. Ásgrímur og Kjarval opnuðu augu okkar fyrir fegurð íslenskrar náttúru. Tómas og Steinn kenndu okkur að skynja margbreytileika og töfra íslenskrar tungu. Halldór Laxness skýrði af einstökum næmleik og raunsæi hið félagslega og sögu- lega samhengi í lífi þeirrar kyn- slóðar sem lifði það að þjóð- félagið breyttist nær fyrirvara- laust úr bændasamfélagi í nútíma tæknivætt bæjar- eða borgarsam- félag. Aðrir hafa kosið að tjá til- finningar sínar og kenndir í tón- um, ég nefni bara Pál ísólfsson. Hvernig væri ef við gætum ekki glaðst yfir að eiga íslenska tónlist og hljóðfæraleikara, íslensk leik- rit og leikhús, íslenskar bækur, málverk, hljómplötur og kvik- myndir? Það er vonandi að við eignumst verðuga arftaka þeirra miklu listamanna sem ég nefndi hér að framan en til þess að svo geti orðið þarf að hlúa betur að ís- lenskri list og menningarstarf- semi hverskonar en nú er gert. Því án listar, engin hvatning né metnaður og ekkert sjálfstæði, engin þjóð. SJÓNMENNTIR Helgi Vilberg „Því án listar... engin þjóð“ „Sköpunargáfan er ekki ein- vörðungu bundin við það fólk sem stundar hefðbundnar listir og hvað listamenn snertir er hún ekki einskorðuð við þá list sem þeir leggja fyrir sig. í hverjum einstaklingi býr sköp- unargáfa sem er falin bak við ákafa samkeppni og frama- girnd.... Sköpun, hvort sem hún felur í sér vinnu við mál- verk, skúlptúr, sinfóníu eða skáldsögu, veltur á hugarflugi og leikni sem einnig geta komið að gagni í mótun þjóð- féiagslegra þátta.“ Svo segir í upphafi stefnuskrár Opna Al- þjóðlega Háskólans sem þýski listamaðurinn Joseph Beuys og rithöfundurinn Heinrich Böll rituðu í sameiningu árið 1972. . Það eru engin ný sannindi að tjáningarþörfin er okkur öllum í blóð borin. Dags daglega tjáum við okkur á einn eða annan hátt með hegðun okkar. Svokölluð listræn tjáning er vissulega beint framhald þessa en með henni víkkum við sjónhring okkar og opinberum niðurstöður sem ekki varða aðeins okkur sjálf heldur stærri hóp eða jafnvel þjóðfélagið allt. Sköpunargáfa listamannsins og leikni gerir honum kleift að færa kenndir sínar og tilfinningar í eitthvert tiltekið form, gefa þeim lögun hvort heldur er í mynd, tónlist, riti eða einhverju öðru. En sköpunargáfan verður að fá að njóta sín. Það þarf engum að dyljast hve mikilvægt það er fyrir einstaklinginn að fá að tjá sig frjálslega, en þó innan þeirra sjálfsögðu lýðræðislegu takmarka sem þjóðfélagið setur hverju gáfur. Slíkir eiginleikar sætta sig ekki við takmörk og hindranir. Menntunin Því miður virðist mér vel menntaðir skólamenn vera gjör- samlega sneittir áhuga þegar komið er að þeim atriðum að beita og móta skapandi hugsun. Nám í mynd- og mótunarmennt sem líklegt er til að örva skapandi ímyndunarafl og sjálfstæði er oftar en ekki látið víkja fyrir svo- mikla skólamenntun en vantar skapandi hæfileika til að njóta menntunar sinnar sé ekki vel á vegi staddur. Það er því miður landlæg og hryggileg staðreynd hve erfiðlega gengur að fá nemendur til að rökræða námsefnið og fátt eða lítið virðist gert til að breyta því. Skortur á háttvísi, tillitsleysi og þverbrestir í hugsun er áreiðan- lega afleiðing þeirrar vanrækslu að kenna börnum og unglingum að beita skapandi hugsun og skynja og skilja umhverfi sití og einstaklingsins gleymast. Þeir sem öllu fórna í kapphlaupinu um aukin lífsgæði án þess að taka tillit til þess að andinn þarf einnig næringu og tilfinningarnar þurfa svigrúm til að þroskast, eru að sönnu fátækir. En svo rætt sé um menntastofnanir þykir mér þó hvað hryggilegast hve menntun fæðir oft af sér þröngar stein- runnar skoðanir og jafnvel óbeit á frumlegri hugsun og list, jafnvel svo að nálgast ofsóknir þegar um list er að ræða. Þetta er þeim mun alvarlegra þegar þess er gætt að sinni. Það leiðir af sjálfu sér að allar tilraunir til að hafa heimil á listrænni tjáningu eru dæmdar til að mistakast. Því í allri sköpun sameinast leikni, hugarflug og kölluðum hagnýtum greinum sem vafalaust eru nytsamlegar (t.d. vélritun) en ekki sérlega skapandi. Mér virðist augljóst að einstaklingur sem hlotið hefir eðli þess með vakandi tilfinningu. Niðurbældar eðlislægar tilfinn- ingar brjótast jafnan fram fyrr eða síðar út á einhvern hátt. í lífsgæðakapphlaupinu vilja þarfir ÍÞRÓT' 11R Sigbjörn Gunnarsson j Svartur íþróttavetur — Hringanóri... Framhald af bls. 10 hætt, því þá varð naumast lengur vart við hringanóra í innanverðum firðinum.“ Þannig segir Mohr, og má af því ráða að hringanórinn er ekki alveg nýr gestur á Eyjafjarð- arleirum. Hringanórinn er snotur og skemmtilegur selur. „Hann er for- vitinn og athugull, ef hann sér eitt- hvað nýstárlegt og hagsýnn þegar hann er að bjarga sér innan um ís, og lærir fljótt varkárni þegar hann sér að hætta er á ferðum." segir Bjarni Sæmundsson. Á síðustu ár- um hefur hann einnig hlotið vissa alþjóðlega frægð vegna baráttu kvikmyndaleikkonunnar Brigitte Bardot, sem hefur barist fyrir því að fjöldadrápi á selkópum, sem viðgengst einkum í Kanada, verði hætt. (Sagt er að barátta leikkon- unnar hafi valdið nokkru verðfalli á kópaskinnum á heimsmarkaðn- um). Ekki er vitað til að Akureyr- ar-nórarnir hafi orðið fyrir teljandi ófriði á leirunum enn sem komið er, þótt sumir laxveiðimenn hafi haft orð á því að nauðsynlegt myndi vera að fækka þeim, þeir sjá í selnum hættulegan keppinaut hér sem annarsstaðar, en það álit þeirra er meira eða minna á misskilningi byggt. Vistfræðirannsóknir sem gerðar hafa verið víða um heim á síðari árum, sýna ótvírætt, að rán- dýr eru nauðsynlegur þáttur í líf- keðj unni, einnig fyrir þá dýrastofna sem þau lifa.á, í þessu tilfelli fisk- inn, og veiðar okkar mannanna geta ekki komið í þeirra stað nema að litlu leyti. Vonandi fær þessi litla og fallega selahjörð að vera í friði á Akureyr- arleirum framvegis, svo selir og menn geti haldið áfram að skoða hverjir aðra á sunnudögum þegar sól fer að hækka á lofti og vorið bíður á næsta leyti. ■ 1 1 UJJ JJ Ll >1 !IQ U3 “01 !JJR !UJy :jbujA)j jsijXajq ujppjDjq du uipæq pn ssacj uy ‘Sujuipq uin uuuq JOjJjDSJS jSuiUJDJ pB UURlj BjaS pB pBC| pjA So ‘BSBj|nSp 9jj3A uuiSSnjS jnjoq jjBqddn j ujQjuiseSSno jppOíjBUOfjJ Jnjjcpj „nf|3Ap3BQ“ 9 jiusntr] Þó svo keppnistímabil vetrar- íþrótta sé ekki enn úti, er þó nokkuð ljóst að gengi Akureyr- inga á þeim vettvangi hefir verið fremur dapurt. Þegar þetta er rit- að er nokkuð Ijóst að KA hefir misst af möguleikum til að hljóta 1. deildar sæti í handknattleik að ári. Lið Þórs er fallið í 3ju deild í handbolta karla og kvennalið Þórs fallið í 2. deild. Körfuknatt- leikslið Þórs er að líkindum fallið í 2. deild, eftir leiðinleg klögumál sem gengið hafa á víxl milli for- ráðamanna Þórs og KKÍ. Skíða- fólk okkar hefir verið minna áberandi í ár en undanfarin ár, en þess ber þó að gæta að á því sviði eiga stærstu mótin eftir að fara fram, eða íslandsmótin. Ekki er ástandið þó svo dökkt á öllum sviðum keppnisíþrótta, þar sem lyftingamenn okkar hafa staðið sig með sóma í vetur og ber þar fyrst og fremst að geta Haraldar Ólafssonar og Freys Aðalsteins- sonar. Raunar er ekki öll nótt úti enn á sviði boltaíþróttanna þar sem úrslitakeppni yngri flokkanna í handknattleik er ekki lokið, en þar á Þór lið í úrslitum í öllum flokkum. Mér segir þó svo hugur að hinum ungu Þórsurum muni reynast sá róður erfiður, þar sem leikið verður í húsum á SV-horn- inu, en þau eru öll mun stærri en hér fyrir norðan og munar þar ansi miklu. Raunar álít ég að óvani KA-piltanna að leika á löglegum keppnisvöllum hafi svipt þá möguieikum á 1. deildar sæti í ár. Ef dæmið er skoðað nánar þá hefur KA-liðið fullt hús stiga úr leikjum sínum hér fyrir norðan, en hefir tapað fimm leikjum í stóru húsunum og að- eins unnið einn. Líkast til eigum við ekki möguleika á þessu sviði fyrr en hið nýja og glæsilega íþróttahús verður tekið í notkun og við búum við sömu aðstæður og önnur handboltalið á landinu. Annar þáttur í okkar vanda á sviði knattíþrótta er leikjafæð. Liðin á SV-horninu eru jafnan búin að leika ótal æfingaleiki áð- ur en mótin byrja, en venjulega eru fyrstu leikir Akureyrarfélag- anna í íslandsmótum þeirra fyrstu kappleikir á tímabilinu. Það er þó óþarft að láta deig- ann síga. Svartnættið er ekki al- gert. í ár eiga Akureyringar tvö lið í 1. deild knattspyrnunnar í fyrsta sinn. Ekki leikur vafi á að róðurinn verður þungur að halda sæti sínu, en það hlýtur að vera markmiðið fyrst og fremst. Leik- menn liðanna hafa æft vel það sem af er og það er ekki spurning að knattspyrnumenn Þórs og KA munu selja sig dýrt í sumar og njóta vonandi dyggrar aðstoðar áhugamanna um íþróttir á Akur- eyri. DAGURH

x

Dagur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.