Dagur - 20.04.1982, Page 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
RITSTJÓRNARSlMAR: 24166 OG 24167
SlMI AUGLÝSINGADEILDAR OG AFGREIÐSLU: 24222
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÓRNSSON
BLAÐAMENN: ÁSKELL ÞÓRISSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: JÓHANNES MIKAELSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT H.F.
Mengunin horfin
Það eru ekki ýkja mörg ár síðan litið var vel-
þóknunaraugum á síldarverksmiðjur og reyk-
inn sem frá þeim gaus. Þetta var velmegun-
armerki. Flotinn kom drekkhlaðinn að landi,
sumt var saltað, annað brætt og atvinnulífið
var í fullum gangi. Síðan gerðist það, að síldin
hvarf og farið var að bræða annað hráefni, jafn-
framt því sem kröfur um hreint og ómengað
loft urðu háværari. Ekki Var lengur talað um
peningalykt eins og forðum, heldur fýlu. Allir
Eyfirðingar þekktu Krossanesfýluna, sem í
staðviðri gat legið yfir gjörvöllum innanverð-
um Eyjafirði. Nú er Krossaneslyktin svo gott
sem úr sögunni og ber að þakka það stjórn-
endum og starfsmönnum verksmiðjunnar, en
hún er í eigu Akureyrarbæjar.
Með vaxandi byggð í námunda við verk-
smiðjuna og aukinni starfsemi við bræðslu
loðnu og fiskúrgangs allt árið um kring, jukust
kröfur þeirra íbúa Akureyrar sem næst
bjuggu, um að reynt yrði að stemma stigu við
menguninni sem frá verksmiðjunni kom.
Verksmiðjustjórnin hóf því fyrir nokkrum
árum athuganir á leiðum sem leitt gætu til úr-
bóta. Fyrir um ári síðan töldu menn að þeir
hefðu fundið leið sem eyða myndi mengun-
inni, en jafnframt dregið verulega úr orku-
eyðslunni og gefið betri afurðir. Nú eru þessi
nýju tæki komin í gagnið. Orkusparnaðurinn
og betri nýting hráefnis koma til með að vega
upp á móti stofnkostnaði og rekstri þessara
nýju hreinsitækja.
Minni orkukaup
Krossanesverksmiðja er opinbert fyrirtæki, í
eigu Akureyrarbæjar. Oft hefur verið um það
talað, að opinber fyrirtæki væru illa rekin og
stundum á sú gagnrýni vafalaust rétt á sér.
Greinilegt er þó að Krossanesverksmiðjan hef-
ur ekki átt við þessa erfiðleika að etja. Fyrir-
tækið hefur sýnt fordæmi sem tekið verður
eftir og lausnin sem forráðamenn verksmiðj-
unnar fundu kann að verða leiðarljós öðrum
fiskimjölsverksmiðjum í landinu.
í skýrslu Þjóðhagsstofnunar „Úr þjóðar-
búskapnum" koma fram athyglisverðar upp-
lýsingar um kaup á erlendum orkugjöfum í
kaflanum um þjóðarútgjöldin. Þar kemur fram
að sala á gasolíu til húsakyndingar nam rösk-
um 58 milljónum ltr. 1981 og var 17,5% minni
en á árinu 1980. Notkun olíu til húsakyndingar
hefur helmingast á þremur árum og var í fyrra
innan við þriðjungur þess sem hún var á árinu
1973 fyrir tíma olíuverðhækkana og lagningar
nýrra hitaveitna.
Þá kemur einnig fram í skýrslunni að sölu-
aukningin á bensíni í fyrra er mun minni en
nemur fjölgun bensínknúinna bíla og því hefur
meðalneysla á hvern bíl enn dregist saman
eftir um 15% samdrátt árin 1979 og 1980 til
samans.
Þessar upplýsingar sýna að vel hefur tekist
til í því að draga úr kaupum á innfluttri orku og
greinilegt að íslendingar eru á réttri leið, ef
svo heldur sem horfir. _________
Þátttakendur munu æfa sij> á dúkku eins og þessari.
Ðjarga má 90% sjúk-
linga úr hjartadái
— ef meðferð er hafin innan 4 mínútna. - Almenn
námskeið í skyndihjálp og hjartahnoði á Akureyri
„Vitað er að um 40% allra
dauðsfalla af völdum bráðrar
kransæðastíflu verða á fyrstu
klukkustund eftir byrjun ein-
kenna, og leidd hafa verið að
því að rök, að bjarga megi um
90% sjúklinga úr hjartadái, ef
meðferð er hafin innan 4 mín-
útna. Því verða leikmenn að
inna þá meðferð af hendi í
fyrstu.“
Þannig kemst Þórður
Harðarson prófessor m.a. að
orði í skýrslu um rannsókn,
sem hann ásamt öðrum gerði
á flutningi sjúklinga með
bráða kransæðastíflu á Borg-
arspítalann á árunum 1972-
1975, og afdrifum þeirra
sjúklinga.
Niðurstöður læknanna Sig-
urðar Guðmundssonar og
Þórðar Harðarsonar koma að
mestu heim og saman við hlið-
stæðar kannanir, sem gerðar
hafa verið erlendis - og
bandarísku hjartaverndar-
samtökin og bandaríski Rauði
krossinn leggja eindregið til
að öll skólabörn eigi kost á
kennslu og þjálfun í hjarta-
hnoði frá og með áttunda
bekk, en í blástursaðferð frá
fimmta bekk. Skoðanakönn-
un á vegum Gallup, ger árið
1977, leiddi í ljós að tveir af
hverjum þrem bandaríkja-
mönnum hafa haft spurnir af
hjartahnoói, 54% þeirra vildu
sækja námskeið og 80%
þeirra óskuðu eftir því að það
væri kennt í grunnskóla.
Og séu bandarískar tölur
umreiknaðar yfir á íslenskan
mælikvarða, þá jafngildir það
því að 1.000 manns verði fyrir
hjartaáfalli árlega, af þeim
deyi 700, en 350 þessara
dauðsfalla verða utan sjúkra-
stofnana, venjulega innan
tveggja stunda frá fyrstu ein-
kennum.
í samkomulagi Almanna-
varna ríkisins og RKÍ frá ár-
inu 1974 er Rauða krossi ís-
lands falið að hafa forystu um
kennslu í skyndihjálp og
endurnýjun námskerfis. RKI
skal koma upp nauðsynlegu
kennaraliði í hinum ýmsu
landshlutum. RKÍ skuli
kveðja saman fund sérfræð-
inga á þessu sviði og hafa sam-
ráð við þá aðila, sem að
skyndihjálp vinna.
í framhaldi af þessu hafa
Akureyrardeild Rauða kross-
ins og Hjálparsveit skáta á
Akureyri hafið samvinnu um
útbreiðslu skyndihjálpar-
fræðslu, en síðustu fjóra vetur
hefur Rauða kross deildin
boðið öllum nemendum 8.
bekkjar grunnskóla upp á
ókeypis fræðslu í almennri
skyndihjálp, og er þar um að
ræða 18 stunda námskeið.
Á vegum þessara tveggja
félaga eru nú 18 manns á Ak-
ureyri með kennsluréttindi í
skyndihjálp - og þar af hefur
um helmingur auk þess fengið
réttindi til að kenna aukna
skyndihjálp, þar sem hjarta-
hnoð er m.a. kennt.
Félögin munu nú bjóða upp
á almenn námskeið í skyndi-
hjálp og hjartahnoði, nokkur
þeirra munu verða nú í maí-
mánuði, síðan hefjast nám-
skeið að nýju í haust.
Boðið verður upp á tvenns
konar námskeið:
Almenn skyndihjálp: 20
kennslustunda námskeið í
almennri skyndihjálp auk
kennslu í hjartahnoði. Þessi
námskeð eru tvö kvöld í viku
og hefjast 4. maí.
Aukin skyndihjálp: Hjarta-
hnoð er hluti af þessu 30
kennslustunda námskeiði,
sem verður þrjú kvöld í viku
og hefst hið fyrsta þeirra 3.
maí.
Mikilvægt er að þátttöku-
tilkynningar berist hið fyrsta,
en þátttöku má tilkynna á
skrifstofu Akureyrardeildar
Rauða krossins í síma 24402-
eða á kvöldin til Sigurðar
Ólafssonar, námskeiðsstjóra,
í síma 25717.
Það er betra að kunna skyndihjálp þegar maður kemur á slysstað.
A~ DAGUB-20. apríiil 9ft2