Dagur - 25.07.1983, Blaðsíða 8

Hvað dettur þér fyrst í hug er
þú heyrir orðið uppfinninga-
maður? Mörgum dettur í hug
Edison eða jafnvel Georg gír-
lausi úr blöðum Andrésar
andar. Alla vega kemur upp í
hugann eitthvað sem segir að
uppfinningamaður sé sá sem
finnúr upp eitthvað sem aðrir
hafa ekki Iátið sig dreyma um
að væri í mörgum tilfellum
hægt að framkvæma.
Blaðamaður Dags lagði leið sína
á dógunum út að Berghóli í
Glæsibæjarhreppi en þar hafa
Edisonar og Georgar Eyjafjarðar
aðstöðu sína. Á Berghóli hefur
fyrirtækið DNG aðsetur sitt en
þetta litla fyrirtæki hefur vakið
óskipta athygli jafnt lærðra sem
leikmanna fyrir nýjustu fram-
leiðsluvöru sína sem eru raf-
eindabúnar handfæravindur.
Pað var Níls Gíslason, upp-
finningamaður og einn stofnenda
DNG, sem tók á móti blaða-
manni er hann renndi í hlaðið á
Berghóli í Glæsibæjarhreppi, en
það skal tekið fram að það sem
venjulegu fólki þykir kannski
óskiljanlegt það tala þeir um sem
ósköp venjulega hluti þarna á
Berghóli.
Níls Gíslason var fyrst beðinn
um að lýsa þessari handfæra-
vindu, sem var nógu einföld að
sjá og vann eins og hugur manns
þegar gripið var í hana.
„Það má segja að þessi vinda
sé sjálfvirkari en sjálfvirk þvotta-
vél, hún gerir nánast allt sem
mannshöndin hefur venjulega
gert,“ segir Nils og hann heldur
áfram. „Á vindunni er aðeins eitt
handfang og er það mikið ný-
næmi því á sambærilegum vind-
um erlendum eru allt upp í 13
takkar. Vindan vinnur í stórum
dráttum þannig að slóðinn er lát-
inn útbyrðis og sér rúllan um að
láta hann síga til botns. Þegar
sakkan er komin í botninn dregur
vindan sjálf færið upp um 4 metra
og lætur síga um 3 metra og
þannig keipar hún sjálf þar til
fiskur bítur á, þá dregur vindan
sjálfkrafa upp færið. Vindan sér
einnig um að ekki flækist á vindu-
hjólinu. En þess utan er hægt að
velja um fjölda afbrigða út frá
þessu, t.d. að vindan hífi ekki inn
fyrr en tiltekinn þungi er kominn
á færið, á hvaða dýpi á að veiða
og fleira sem öllu er stjórnað með
þessu eina handfangi."
- Einhvern tíma hefur þetta
tekið?
„Við erum búnir að vera við
Sigurður Jónasson við tengingar í
einni vindunni.
Myndir og texti: GEJ
Starfsmenn DNG fyrir utan verkstæðið.
H Bi MB
■ H wBBBm mm ^BbMI^ ^flflflfl^ BBB . ^BBWBB BBI Bfli BH ■■ hi
bjartsýnismenn“
- Dagur í heimsókn hjá uppfinningarmönnunum á Berghóli
Afrakstur 4ra ára efriðis, færavindan góða og uppfinningabræðumir Davíð og Níls Gíslasynir.
þennan undirbúning í ein 4-5 ár,
þ.e.a.s. Davíð, bróðir minn, fað-
ir okkar Gísli og ég.“
- Nú eruð þið farnir út í
fjöldaframleiðslu?
„Það var ekki um annað að
ræða,“ segir Níls. „Við fórum út
í það vegna þess að ekki náðist
samkomulag við þá aðila sem
líklegir voru til samstarfs og Iíka
að við vildum láta vinna eftir
okkar aðferðum.“
- Hefur þá kostnaðurinn ekki
farið fram úr öllum áætlunum?
„Það má segja það. Við þurft-
um að smíða margar vélar og
verkfæri sem við notum við fram-
leiðsluna, svo sem áibræðslupott
og ýmislegt fleira.“
- Hvernig gekk að smíða þau
verkfæri og vélar sem til þurftu?
„Það gekk eins og annað,“ seg-
ir Níls. „Við leituðum ráða hjá
ýmsum aðilum sem tóku okkur
yfirleitt mjög vel og get ég í því
sambandi nefnt Álverið í
Straumsvík sem var okkur mjög
innan handar við allt sem laut að
álbræðslu. Þeir voru að vísu van-
trúaðir í byrjun á að okkur tækist
að gera það sem við vildum en
þegar við sýndum þeim það sem
við vorum að gera þá leist þeim
vel á það, enda hefur þessi
bræðsluvél, sem jafnframt er
málmpressa, staðið sig með
sóma,“ segir Níls.
„Við steyptum húsið utan um
færavinduna í þessari málm-
pressu og þegar við erum að
vinna við þessa vél með þetta
góðum árangri koma upp í hugan
ýmsar hugmyndir um hluti sem
hægt væri að vinna hér á landi og
eru annars fluttir inn en ég má
ekki nefna neitt því það er leynd-
armál,“ segir Níls og glottir.
Meðan Níls gengur með blaða-
manni um verkstæðið og útskýrir
fyrir honum leyndardóma upp-
finninganna, þar sem sjá má ým-
Snorrí, Davíö oe Hörður Geirsson
lesa grein blaðamanns.
.Nfls vid neimasmiouðu álbræðslu-
i og álsteypuvélina.
islegt sem notað er í framleiðsl-
una, þá vaknar spurningin hvort
ekki sé fleira í framleiðslu?
„Jú, við erum að framleiða
fleira fyrir utan að við erum alltaf
að hugsa, við erum komnir með
á markað tæki sem á að geta
valdið byltingu í rafmagnsnotkun
í landinu. Þetta tæki köllum við
aflstýri og segir nafnið mikið í
sambandi við tækið. Það má
segja að við íslendingar þurfum
að byggja helmingi stærri virkj-
anir en hægt væri að komast af
með. Það kemur til af því hversu
miklir álagstoppar myndast á
vissum tímum. Við höfum smíð-
að tæki sem getur stjórnað því að
álagstoppar fari ekki upp fyrir
fyrirfram ákveðið hámark, án
þess að skerða notkun rafmagns-
tækja sem þurfa að vera í sam-
bandi, stundum mörg í einu. Ég
skal nefna þér dæmi,“ segir Níls.
„Bændum er gert að greiða viss-
an fjölda kílówattstunda á ári, en
ef svo illa vill til að álagstoppur
myndist þá greiða þeir þá raforku
miklu hærra verði. Þetta tæki
sem við höfum smíðað gerir það
að verkum að þessir toppar
myndast ekki og það rafmagn
sem keypt er nýtist til fullnustu."
8 - ÖAGUR -:26. >júliii1983