Dagur - 20.06.1984, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 20. júní 1984
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31. PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SÍMI:. 24222
ÁSKRIFT KR, 150 Á MÁNUÐI -
LAUSASÖLUVERÐ 22 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI:
GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRÍKUR ST. EIRlKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Umræða í öfgum
Líflegar umræður fara nú fram meðal Eyfirð-
inga um álver við Eyjafjörð. Andstæðingar ál-
vers halda fundi um sveitir og standa fyrir
undirskriftasöfnun gegn álveri. Þá er að hefj-
ast undirskriftasöfnun þeirra sem vilja að
þessi kostur verði athugaður til hlítar og er
þar tekið mið af samþykkt bæjarstjórnar Ak-
ureyrar svipaðs efnis. Ekki er vitað til þess að
undirskriftalistar séu í gangi meðal þeirra
sem vilja álver við Eyjafjörð, hvað sem það
kostar, en ekki er ólíklegt að sú öfgahliðin fari
að sjá dagsins ljós.
Andstæðingar álvers benda á mengunar-
hættu, félagslega röskun og fleira málstað
sínum til framdráttar. Þeir benda á að í at-
vinnuuppbyggingu skuli menn beina sjónum
að ónýttum möguleikum í matvælafram-
leiðslu, fiskirækt, lífefnaiðnaði og rafeindaiðn-
aði. Þessi sjónarmið eru góðra gjalda verð. Til
allra þessara hluta þurfa Eyfirðingar að líta.
Hættur geta stafað af slíkum atvinnurekstri
sem álver er og nauðsynlegt er að kanna alla
möguleika í atvinnuuppbyggingunni til
hlítar. Þar má reyndar nefna fleira til, nefni-
lega smáiðnað hvers konar. Nú virðist sem
Eyfirðingar séu hættir að einblína á slæmt at-
vinnuástand og láta þar við sitja. Fjöl-
margir einstaklingar og félög eru farin að
vinna að raunhæfum hugmyndum í smáiðn-
aði og út úr því öllu gæti komið margt
þarflegt. Svo virðist sem þarna hafi átt sér
stað viðhorfsbreyting. Viðkvæðið í dag virðist
vera að Eyfirðingar verði að bjarga sér sjálfir
en ekki saki að fá utanaðkomandi vítamín-
sprautu í atvinnulífið. Sumir telja það reyndar
forsendu þess að allt gangi upp.
Þó álversandstæðingar hafi sitthvað til síns
máls er einn megingalli á málflutningi þeirra.
Hann er sá að þeir gefa sér það fyrirfram að
mengunarhætta sé fyrir hendi og félagsleg
röskun verði af smíði álvers við Eyjafjörð. Um
hið fyrra er hins vegar ekki vitað ennþá og
um hið síðara liggja fyrir nokkuð góðar upp-
lýsingar að ekki þarf að koma til verulegrar
félagslegrar röskunar sökum þess fjölmennis
sem er við fjörðinn. Öll mannanna verk hafa
einhverja röskun í för með sér. Bóndinn sem
þurrkar landið til ræktunar er að breyta nátt-
úru þess.
Hinir eru svo vissulega til sem segja álver
og ekkert nema álver og líta á hugmyndir um
smáiðnað, frekari úrvinnslu matvæla, lífefna-
iðnað og rafeindaiðnað sem húmbúkk. Þetta
er hættulegt sjónarmið ekki síður en öll þau
sjónarmið sem fordæma fyrirfram eitthvað
sem menn hafa ekki upplýsingar um og þekk-
ingu á, en byggja á trúarofstæki.
Horfum til þeirra sem þegar eru byrjaðir að
byggja upp atvinnulíf á Akureyri og við Eyja-
fjörð og metum staðreyndir varðandi álver
þegar þær liggja fyrir. Enginn vill kæfa Eyja-
fjörð í eiturgufum.
82. aðalfundur Sambands íslenskra samvinnufélaga:
Landbúnaður, skipu-
lags- og videómál
— voru aðalmál fundarins
82. aðalfundur Sambands ísl.
samvinnufélaga var haldinn
13. og 14. júní að Bifröst í
Borgarfirði. Mættir voru 117
fulltrúar frá 42 sambandskaup-
félögum, en félagsmenn þeirra
voru um síðustu áramót
46.700.
í fundarbyrjun var lögð fram
umsókn frá nýju kaupfélagi, Kf.
Ólafsvíkur, um aðild að Sam-
bandinu og var hún samþykkt
samhljóða.
Formaður sambandsstjórnar,
Valur Arnþórsson, setti fundinn
og minntist í upphafi látinna sam-
vinnumanna. Fundarstjóri var
kjörinn Baldvin Baldursson á
Rangá og Bergþóra Gísladóttir,
Reykjavík, til vara en fundarrit-
arar voru Jón Kristjánsson frá
Kaupfélagi Héraðsbúa, Egils-
stöðum og Valgerður Sverris-
dóttir frá Kaupfélagi Eyfirðinga,
Akureyri.
Valur Arnþórsson flutti síðan
skýrslu stjórnar, en að því loknu
flutti Erlendur Einarsson for-
stjóri ýtarlega skýrslu um rekstur
Sambandsins á árinu 1983.
Landbúnaðarmál
Landbúnaðarmál voru sérmál
aðalfundarins að þessu sinni. Að
loknum miklum umræðum, sem
að hluta fóru fram í umræðuhóp-
um, samþykkti hann samhljóða
eftirfarandi ályktun um þau:
„Aðalfundur Sambands ís-
lenskra samvinnufélaga, haldinn
á Bifröst 13.-14. júní 1984, telur
að stefna í framleiðslumálum
landbúnaðarins skuli miðast fyrst
og fremst við að fullnægja þörf-
um innlends markaðar.
Lögð skal áhersla á að koma til
móts við óskir neytenda um vöru-
gæði og vöruval, og efla samráð
og samstarf neytenda og fram-
leiðenda í vinnslu- og sölufyrir-
tækjum samvinnumanna.
Niðurgreiðslur á landbúnaðar-
vörum verði ekki lækkaðar því
þær örva sölu og létta kaup heim-
ilanna á þessum vörum.
Fundurinn telur að í meginat-
riðum eigi að stunda búvöru-
framleiðsluna á fjölskyldubúum
af þeirri stærð sem staðið getur
undir fjárfestingu með nútíma-
tækni og -húsakosti og skilað fjöl-
skyldulaunum sambærilegum við
það sem aðrir atvinnuvegir gefa.
Fundurinn telur að aðlögun
búvöruframleiðslunnar að inn-
lendri markaðsþörf þurfi að ger-
ast skipulega og í áföngum.
Samhliða þeirri aðlögun verði
stórátak gert í eflingu atvinnulífs
svo að ekki komi til frekari
röskunar í byggð landsins.
Fundurinn bendir á að viðhald
byggðar og atvinnuþróun í
strjálbýli á ekki að vera hlutverk
bændastéttarinnar einnar.
Gera þarf þjóðarátak til að
hindra mikla byggðaröskun og
tryggja að auðlindir landsins
verði nýttar til atvinnusköpun-
ar.“
t>á samþykkti fundurinn sam-
hljóða eftirfarandi ályktun um
kjötiðnað á vegum samvinnu-
hreyfingarinnar:
„Aðalfundur Sambands ís-
lenskra samvinnufélaga, haldinn
á Bifröst 13.-14. júní 1984, telur
nauðsynlegt að efla kjötiðnað á
vegum samvinnuhreyfingarinnar
til þess að mæta breyttum neyslu-
venjum og verslunarháttum.
Fundurinn felur forystu Sam-
bandsins að beita sér hið fyrsta
fyrir uppbyggingu þjónustustöðv-
ar á þessu sviði, og starfsemi
hennar verði samræmd þeim
kjötiðnaði sem þegar er fyrir
hendi á vegum kaupfélaganna,
og annist hún sölu og dreifingu á
kjötvinnsluvörum kaupfélag-
anna.
Pá felur fundurinn forystu
Sambandsins að kanna hag-
kvæmni þess að stofna sérstakt
fyrirtæki sem hafi á hendi skipu-
lag og samræmingu kjötiðnaðar
og kjötverslunar á vegum sam-
vinnuhreyfingarinnar. “
Samþykktir
Sambandsins
Fyrir fundinum lágu tillögur um
breytingar á samþykktum Sam-
bandsins, í kjölfar þeirra skipu-
lagsbreytinga sem nú eru að
koma til framkvæmda hjá því og
kynntar hafa verið í fjölmiðlum.
Skiptar skoðanir komu fram á
fundinum um það, hvort afgreiða
ætti þessar samþykktabreytingar
strax eða draga það í eitt ár, og
að lokinni umræðu afgreiddi
fundurinn málið með svohljóð-
andi ályktun, sem samþykkt var
með 58 atkvæðum gegn 46:
„Vegna tillagna þeirra um
breytingar á samþykktum Sam-
bandsins, sem hér eru til af-
greiðslu, samþykkir fundurinn
eftirfarandi:
Tillögur sambandsstjórnar um
breytingu á skipulagi Sambands-
ins, sem samþykktar voru á fundi
stjórnarinnar þann 30. mars 1984
og hafa þegar að nokkru komið
til framkvæmda, beinast að því
að Sambandið geti enn betur tek-
ist á við þann umfangsmikla og
fjölþætta rekstur sem það hefur
með höndum og verði betur í
stakk búið að takast á við þróun
næstu áratuga í rekstri hinna
ýmsu starfsgreina Sambandsins
og þróun hinna félagslegu mark-
miða þess. Slík skipulagsbreyting
hlýtur að leiða til markvissari
stýringar yfirstjórnar Sambands-
ins, en verður jafnframt að taka
verulegt tillit til félagslegrar upp-
byggingar þess og halda opnum
öllum leiðum félagsmanna til
áhrifa á ákvarðanir og þróun
þess.
Fundurinn telur því eðlilegt að
hinir félagslega kjörnu fulltrúar
fái tillögur þær sem hér liggja fyr-
ir til frekari umfjöllunar og legg-
ur til að afgreiðslu á þeim verði
frestað, en málinu vísað til
stjórnar Sambandsins, sem sendi
það til kaupfélaganna fyrir 1.
apríl á næsta ári.“
ísfilm hf.
Aðild Sambandsins að mynd-
bandafyrirtækinu ísfilm hf. var
sömuleiðis á dagskrá fundarins.
Urðu miklar umræður um það
mál og skoðanir skiptar, en að
lokum afgreiddi fundurinn málið
með svohljóðandi ályktun sem
samþykkt var með 56 atkvæðum
gegn 5:
„Ákvörðun stjórnar Sambands
íslenskra samvinnufélaga um að-
ild að ísfilm hf. hefur vakið and-
stöðu mikils fjölda samvinnu-
manna um land allt, eins og um-
ræður og ályktanir ýmissa kaup-
félaga bera vott um.
Aðalfundur Sambandsins,
haldinn að Bifröst í Borgarfirði
dagana 13. og 14. júní 1984, telur
því miður farið að tekið hefur
verið upp - án almennrar um-
ræðu í samvinnuhreyfingunni -
samstarf um fjölmiðlun við aðal-
málgagn höfuðandstæðinga sam-
vinnustefnunnar í landinu með
þátttöku í ísfilm hf., og álítur að
leita beri samstarfs um þetta mál
við samtök launafólks og bænda,
sem öðrum fremur mynda ís-
lenska samvinnuhreyfingu.
Jafnframt lýsir fundurinn
mikilli ánægju sinni með þá
ákvörðun samvinnumanna við
Eyjafjörð að stofna fyrirtæki á
sviði fjölmiðlunar í samvinnu við
almannasamtök og kaupfélög á
Norðurlandi og með þátttöku
Sambandsins.“
Húsnæðismál
Pá samþykkti fundurinn sam-
hljóða eftirfarandi ályktun um
húsnæðismál:
„Aðalfundur Sambands ísl.
samvinnufélaga 1984 álítur það
mjög tímabært að samvinnu-
menn um land allt hugi að því á
hvern hátt beita megi úrræðum
samvinnu til lausnar þess hús-
næðisvanda sem nú blasir við,
ekki síst hjá ungu fólki. Minnir
fundurinn á að Sameinuðu þjóð-
irnar hafa tileinkað árið 1985
ungu fólki, meðal annars til að
vekja athygli á húsnæðisvanda
þess.
Hér á íslandi hafa byggingar-
samvinnufélög leyst vanda mikils
fjölda fólks allt frá því fyrsta fé-
lagið var stofnað fyrir rúmum 50
árum. Petta samvinnuform þarf
að efla, ekki síst með meira sam-
starfi milli þeirra byggingarsam-
vinnufélaga sem nú eru starfandi.
Aðalfundurinn fagnar því að
nú hafa verið stofnuð fyrstu
húsnæðissamvinnufélögin hér á
landi, en harmar að ekki skuli
hafa tekist að tryggja þeim mögu-
leika til lána úr hinu félagslega
húsnæðiskerfi í því húsnæðis-
frumvarpi sem varð að lögum nú
í vor.
Þar sem þúsundir fólks hafa
þegar gengið í þessi félög er mjög
brýnt að sem allra fyrst verði sett
lög á Alþingi um búseturétt og
húsnæðissamvinnufélög, og í
samræmi við gildandi samvinnu-
lög.
Jafnframt þarf að tryggja með
öllum ráðum sem mest fjármagn
til húsnæðismála, ekki síst til hins
félagslega húsnæðiskerfis. Að
öðrum kosti mun blasa við alvar-
legt ástand í húsnæðismálum hér
á landi á næstu árum.“
Kosningar
í stjórn Sambandsins höfðu end-
að kjörtíma þeir Valur Arnþórs-
son, formaður, Ólafur Sverris-
son, ritari, og Jónas R. Jónsson.
Peir voru allir endurkjörnir.
Áfram sátu í stjórninni Finnur
Kristjánsson, varaformaður,
Gunnar Sveinsson, Hörður
Zóphaníasson, Ingólfur Ólafs-
son, Óskar Helgason og Þórarinn
Sigurjónsson. Nýkjörnir fulltrúar
starfsmanna í stjórninni eru
Magnús Guðjónsson, Reykjavík,
og Jakob Björnsson, Akureyri.
Varamenn í stjórn voru endur-
kjörnir á fundinum, þeir Þor-
steinn Sveinsson, Ólafur Jónsson
og Ólafur Ólafsson. Endurskoð-
andi var kosinn Eiríkur Pálsson,
en fyrir var Geir Geirsson. Vara-
endurskoðandi var kosinn Sigfús
Kristjánsson, en áfram sat Þór-
hallur Björnsson.