Dagur - 13.02.1986, Blaðsíða 2

2 - DAGUR - 13. febrúar 1986
_j/iðtal dagsins.
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 420 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 40 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI:
GlSLI SIGURGEIRSSON
FRÉTTASTJÓRI:
GYLFI KRISTJÁNSSON
BLAÐAMENN:
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, BRAGI V. BERGMANN,
GESTUR E. JÓNASSON, GESTUR KRISTINSSON (Blönduósi),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík), YNGVI KJARTANSSON,
KRISTJÁN G. ARNGRlMSSON, KRISTJÁN KRISTJÁNSSON,
MARGRÉT Þ. ÞÓRSDÓTTIR,
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
leiðari._____________________________
Skilyrði að fjár-
magnið fari ekki
Það fer nú senn að skýrast hvað felst í tillög-
um og hugmyndum um stórkostlega breyt-
ingu á húsnæðislánakerfinu, sem nefnd á
vegum aðila vinnumarkaðarins hefur unnið
að, og gera m.a. ráð fyrir því að mestur hluti
ráðstöfunarfjár lífeyrissjóðanna fari til hús-
næðismálastofnunar, sem síðan láni hús-
byggjendum. Eiginleg lífeyrissjóðslán yrðu
þar með úr sögunni.
Eins og dæmið er sett upp mun þetta fyrir-
komulag koma sjóðunum betur. Reiknað er
með að þeir fái betri ávöxtun síns fjár, því rík-
ið muni tryggja þá ávöxtun sem greidd er af
skuldabréfum á hverjum tíma, sem nú er
9,5%. Nú eru þau bréf sem lífeyrissjóðirnir
kaupa af t.d. atvinnuvegasjóðunum með 7%
vöxtum og lán til sjóðfélaga almennt með 5%
vöxtum. Vegna þessa er reiknað með að hægt
verði að lækka vexti á lánum til sjóðfélaga og
þeir verði aldrei hærri en 3% í stað 5% nú, auk
þess sem ætlað er að hægt verði að veita
hærri lán en sem samsvarar samanlögðum
lánum lífeyrissjóðanna og húsnæðisstjórnar í
dag. Þá er reiknað með að félagar í lífeyris-
sjóðunum fái aðgang að lánum eftir tvö ár.
Þetta hljómar allt saman mjög vel og virðist
geta orðið húsbyggjendum að liði, en reikna
verður með að þeir sem greitt hafa í lífeyris-
sjóði geti þurft að taka lán til annarra nota en
húsbygginga. Verði það skilyrði fyrir láni úr
þessu nýja kerfi, ef að veruleika verður, að
viðkomandi sjóðfélagi standi í húsakaupum
og hafi þar af leiðandi húsveð fyrir lántök-
unni, er nánast verið að lögfesta einkaeign á
íbúðarhúsnæði. Það er ekki sangjarnt né
æskilegt að útiloka aðra en húseigendur og
húsbyggjendur frá lífeyrissjóðum sínum.
Þetta eru sjóðir sem fólkið hefur sjálft lagt
sinn skerf til og það á ekki að þurfa að lúta
algerri forsögn miðstýringar um lífsstíl til
þess að fá aðgang að því.
Þá veldur það ekki minni áhyggjum ef þetta
kerfi felur í sér fjármagnsflutninga af lands-
byggðinni inn í miðstýrt kerfi, sem hugsan-
lega myndi beina fjármagnsstraumum fyrst
og fremst í áframhaldandi stóruppbyggingu
á Reykjavíkursvæðinu, sem þegar hefur búið
við of mikla þenslu á húsnæðismarkaði. Þátt-
taka lífeyrissjóða á landsbyggðinni ætti því
að vera skilyrt á þann hátt að tryggilega verði
komið í veg fyrir slíkt, t.d. með deildum út um
landið með sjálfstæðan fjárhag, svo fjármagn
hverfi ekki úr landshlutunum.
„Allt heimatilbúið efni
á þorrablóti í Kinn“
- segir Baldvin Baldursson oddviti og bóndi í viðtali dagsins
Baldvin Baldursson, bóndi og
oddviti á Rangá í Köldukinn er
í viðtali dagsins að þessu sinni.
Baldvin er upprunninn úr
Kinninni, faðir hans og afi
bjuggu að Ófeigsstöðum.
Hann byrjaði að búa 1945 og
hefur búið á Rangá síðan. Ég
byrjaði á að spyrja Baldvin
almæltra tíðinda, hvernig
mannlífið væri í Kinninni um
þessar mundir.
„Mannlífið er út af fyrir sig
ágætt í Kinninni. Pað er verið að
undirbúa þorrablót sem er ein
aðalskemmtun okkar. Mikil upp-
lyfting fyrir fólkið í sveitinni og
góðar samkomur.“
- Hvað hafa menn sér til
skemmtunar á þorrablótum í
Kinn?
„Pað er yfirleitt frumsamið
heimatilbúið efni. Það er fluttur
annáll og ýmislegt tínt til sem
mönnum finnst spaugilegt og gert
góðlátlegt grín að náunganum en
það er allt í hófi og ég vona að
það særi engan.“
- Hvað koma margir?
„Það hafa verið vandræði með
að koma öllum að og eigum við
þó stórt samkomuhús. Það hafa
verið 300 á þessum þorrablótum.
Hverju heimili er heimilt að
bjóða með sér og það er mikið
sótt í þetta af burtfluttu fólki.
Það eru fyrst og fremst vensla-
menn þeirra sem búa í sveitinni
sem þar er um að ræða.
Hins vegar er nokkuð mikið í
umræðu búmark og kvóti og slík
mál,“ segir Baldvin og þyngist
heldur í honum hljóðið.
- Hvernig kemur niðurskurð-
ur á framleiðslurétti við bændur í
Kinn?
„Þetta kemur illa niður í flest-
um tilfellum. Það sem ég set helst
út á er það að nú er liðið langt á
framleiðsluárið og mér finnst
þetta seint á ferðinni. Vandinn er
auðvitað mikill. Hann er sá að
framleiðsla sé ekki of mikil og
maður fái fullt verð fyrir sína
framleiðslu. Það er auðvitað
númer eitt. En það er alltaf mein-
ingamunur um það hvernig á að
skipuleggja framleiðsluna. Mér
finnst þessi kvótamál koma of
hart niður á sumum. Ég get nefnt
dæmi um það að maður frá Akur-
eyri er nýfluttur austur og er að
hefja búskap. Hann er að koma
sér upp kúm en framleiddi ekkert
á síðasta ári þannig að hann fær
allt of lágt búmark. Mér finnst að
bændastéttin sé skyldug til að
hlynna að þessum mönnum sem
eru að fara út í búskap, þeir eru
ekki svo margir sem leggja í það.
Að vísu höfum við til ráð-
stöfunar 5% af þessu svæði Bún-
aðarsambands S.-Þingeyinga,
sem þýðir um 315 þús. lítra af
mjólk til skipta til 120 bænda og
þú sérð að það er ekki mikið.
Mér finnst hafa verið farið of
seint af stað og gengið of geyst til
verks í niðurskurði á framleiðslu
bænda. Það hefði þurft að ganga
fyrr til verks og á markvissari hátt
en það er hægara um að tala en í
að komast að rétta þetta á svip-
stundu.
Við erum hættir að geta búist
við að hægt sé að flytja út mjólk-
urvörur og raunar kjöt líka. Það
er næstum borin von.“
- Nú hefur verið rætt um að
hugsanlega sé hægt að selja
Bandaríkjamönnum lambakjöt.
„Jú, og maður horfir náttúr-
lega vonaraugum á það og ég trúi
því ekki að ekki sé hægt að ná
einhverri fótfestu með íslenska
landbúnaðarframleiðslu á erlend-
um mörkuðum. En það virðist
hafa verið þungt fyrir fæti til
þessa.“
- Hverslags skepnur býrð þú
með?
„Ég er með fjárbúskap. Það er
nú kannski afleiðing af því að ég
hef verið mikið í félagsmálum og
kýr eru bindandi. Ef maður ætlar
að hafa einhvern afrakstur af
þeim þarf maður að sinna þeim.
Það gildir reyndar um allan
búskap, hvort sem maður er með
kýr eða kindur eða eitthvað
annað. En maður hefur svolítið
frjálsari tíma með sauðféð.“
- Þú segist hafa verið mikið í
félagsmálum. Hefurðu þá verið í
pólitík?
„Já, ég hef nú verið dálítið pól-
itískur. Ég var um tíma mikið í
kjördæmissambandinu, m.a. í
stjórn, en hef dregið mig nokkuð
í hlé þar sem hlaðist hafa á mig
önnur störf.“
- Það vilja ekki neinir bændur
viðurkenna að þeir hafi efnast á
búskap, er það nokkuð frábrugð-
ið í Kinn?
„Ætli það,“ segir Baldvin og
hlær. Svo verður hann alvarlegur
og heldur áfram: „Það skiptir
alveg sköpum að þeir bændur
sem búnir voru að byggja upp sín
bú fyrir þessa aðalverðbólguhol-
skeflu, þeir eru nokkuð vel settir,
en hinir sem hafa þurft að byggja
upp hús, rækta land eða efla bú-
stofn á síðustu árum eiga í mikl-
um erfiðleikum.“ -yk.