Dagur - 21.03.1986, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 21. mars 1986
ÚTGEFANDI: ÚTGAFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58,
AKUREYRI, SlMI 24222
ÁSKRIFT KR. 420 Á MÁNUÐI • LAUSASÖLUVERÐ 40 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: GlSLI SIGURGEIRSSON
FRÉTTASTJÓRI: GYLFI KRISTJÁNSSON
BLAÐAMENN: ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR,
BRAGI V. BERGMANN, GESTUR E. JÓNASSON,
GESTUR KRISTINSSON (Blönduósi),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (HÚSAVlK),
YNGVI KJARTANSSON, KRISTJÁN G. ARNGRlMSSON,
KRISTJÁN KRISTJÁNSSON, MARGRÉT Þ. ÞÓRSDÓTTIR
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Svœjmgaraðferðin
Jeiðarl
í september á síðasta ári
lögðu nokkrir stjórnarmenn
í Byggðastofnun fram til-
lögu þess efnis að kannaðir
yrðu kostir þess og gallar
að flytja Byggðastofnun til
Akureyrar. Byggðastofnun
er ung stofnun sem kom í
stað Framkvæmdastofnun-
arinnar sálugu. Þegar
umræðan um flutning
hennar fór af stað í haust
bentu menn á að tækifærið
væri mjög gott, því þá átti
eftir að móta stefnuna og
ráða starfsfólk. En í stað
þess að taka ákvörðun
strax var máhð „sett í salt“.
Talað var um nauðsyn þess
að láta gera hagkvæmnis-
könnun varðandi flutning-
inn og gaumgæfa alla þætti
málsins vandlega.
Þá þegar vissu margir
hvað klukkan sló. Það var
aldrei ætlunin að flytja
Byggðastofnun norður.
Bláköld neitun hefði hins
vegar getað komið illa við
einhverja og því var svæf-
ingaraðferðinni beitt. Það
er loksins núna, tæpu hálfu
ári eftir að ákveðið var að
láta gera hagkvæmnis-
könnun á flutningunum,
að bráðabirgðaskýrsla lítur
dagsins ljós. í þeirri skýrslu
er hvorki tekin afstaða með
né á móti flutningi og í
reynd er ákaflega lítið á
skýrslunni að græða. Menn
eru því enn í sömu sporun-
um í dag og þeir voru fyrir 6
mánuðum. Vegna þess
tíma sem liðinn er, er þó
enn ólíklegra en áður að
Byggðastofnun verði flutt
frá Reykjavík.
Niðurstaða þessa máls,
þótt óformleg sé enn þá,
kemur engum á óvart. Allar
mikilvægustu stjórnsýslu-
stofnanir ríkisvaldsins eru
staðsettar í Reykjavík og
það þarf meiriháttar krafta-
verk til að breyta einhverju
þar um. íbúar landsbyggð-
arinnar verða að sæta því
að sækja alla opinbera þjón-
ustu um langan veg, með
aðstoð síma og póstþjón-
ustu og ýmissa samgöngu-
tækja. Þessi mikla misskipt-
ing í stjórnsýslunni er óþörf
og skapar úlfúð og tog-
streitu á milli landshluta.
En það gengur ekki átaka-
laust fyrir sig að fá sneið af
stóru kökunni flutta á milli
landshluta.
Nú bíðum við í ofvæni eft-
ir að ákvörðun í háskóla-
málinu svo kallaða verði
tekin, þ.e. hvort boðið verði
upp á kennslu á háskóla-
stigi á Akureyri í haust.
Mikið hefur verið unnið að
því máli á Akureyri og ljóst
er að allar aðstæður til slíkr-
ar kennslu þar eru góðar.
Þeir eru margir sem óttast
að háskólamálið hljóti sömu
svæfingarmeðferð og flutn-
ingur Byggðastofnunar og
að uppskera landsbyggðar-
innar í því máli verði sú
sama. Sem sagt engin. BB.
Sjötíu metra löng
Sagan hefur á öllum tímum ver-
ið notuð sem vopn í höndum
þeirra sem með völdin fara. Og
oftast hafa þeir séð til þess að
þeirra menn hafi fengið hlut-
verk einir á sviði sögunnar. Sig-
urvegarar styrjalda hafa ætíð
geta hagað því svo að frásagn-
irnar um styrjaldirnar voru und-
an þeirra rifjum runnar, eða
alla vega séð til þess að þær væru
ekki þeim í óhag. Hinum sigr-
uðu hefur verið brigslað um
hina verstu glæpi en sigurvegar-
arnir hafnir til skýjanna. En
styrjaldir eru fyrst og fremst
glæpir, og þeir framdir af báð-
um aðilum. T.d. voru sigurveg-
arar þrjátíu ára stríðsins (1618-
48) hafnir upp til skýjanna en
hinir sigruðu sendir hina leið-
ina. Reyndin var þó sú að mót-
mælendur, sem sigruðu, frömdu
hina hroðalegustu glæpi til að
fjármagna þetta ægilega stríð.
Peir fóru um héruð rænandi og
ruplandi, nauðgandi og myrð-
andi, allt í nafni Guðs. Einn af
sigurvegurunum var Gústaf II
Adolf Svíakonungur. Hann féll
reyndar í stríðinu en var mjög í
hávegum hafður eftir marga
„frækilega“ sigra. Á hans veg-
um bárust feiknalegir dýrgripir
til Svíþjóðar, sem hann hafði
stolið í Póllandi og Þýskalandi.
Enn má sjá marga þessara dýr-
gripa á söfnum í Svíþjóð. í dag
hefur hetjuljómi Gústafs heldur
dofnað þó sumir reyni samt að
halda týrunni logandi.
Árið 1066 er merkilegt, því
þá segja margir að víkingaöld
ljúki. Þetta ár var England sigr-
að í síðasta sinn af útlendum
her. Kom hann frá Normandí
og fyrir merkjum fór Vilhjálm-
ur sigurvegari. í Englandi var
þá Haraldur Goðvinsson kon-
ungur. Ein merkasta heimild
um þetta stríð er hið svokallaða
Bayeux-veggteppi eða renn-
ingur. Hann er 70 metra langur
og 50 sm breiður, bróderaður
með uliarþræði á hör. Talið er
að hálfbróðir Vilhjálms sigur-
vegara, Odo biskup hafi pant-
að renninginn mjög skömmu
eftir orustuna, alla vega var
hann tilbúinn 1077 þegar ný
dómkirkja í Bayeux á Norm-
andí var vígð, en þar þjónaði
Odo. Bayeux-renningurinn er
listilega ofinn, en framar öllu
meistaralegur pólitískur norm-
annskur áróður. Því bæði bætir
hann atburðum, sem aldrei
áttu sér stað, við söguna og
sleppir öðrum sem drógu úr
glæsileik sigursins. Svo var mál
með vexfi að það var ekki bara
Vilhjálmur sem ásældist
England, Haraldur harðráði
Sigurðsson Noregskonungur
leit einnig England mjög hýru
auga.
Og hann leit ekki bara yfir
saga
hafið, hann sigldi yfir það þann
20. september 1066. Haraldur
Englandskonungur, sem um
nokkurn tíma hafði búist við
her frá Normandí, hafði spurnir
af her Noregskonungs og hélt
þegar af stað á móts við hann.
24. september háðu herirnir
grimmilega orustu við Stamford
Bridge í Norðaustur-Englandi.
Féll þar Haraldur harðráði og
velflestir af mönnum hans, af
300 skipum snéru aðeins 24
heim. En sigurinn var Haraldi
Goðvinssyni dýrkeyptur, með
mun minni her örþreyttan og
Bjarni
Einarsson
skrifar
marga særða, snéri hann aftur
til London. Nokkrum dögum
síðar frétti hann af því að Vil-
hjálmur hafi tekið land ásamt
her sínum skammt frá Hasting á
Suður-Englandi. Haraldur
reyndi að skrapa saman í her og
hélt svo af stað til að mæta Vil-
hjálmi. Og þeir hittust við Hast-
ing 14. október að morgni.
Klukkan 6 síðdegis var Harald-
ur allur og England komið í
hendurnar á Vilhjálmi sigur-
vegara. Lauk þar víkingaöld.
Til gamans má geta þess að
einn af aðdáendum Bayeux-
renningsins var sjálfur Napó-
leon, en hann lét sýna hann í
París 1803 og þá líklega í ein-
hverjum tilgangi.
Hvernig ætli hugmyndum
okkar væri háttað um ástandið í
Afganistan ef allar upplýsingar
væru frá opinberum aðilum í
Sovétríkjunum komnar? Eða
hverjar væru skoðanir okkar
varðandi stríðið í Víetnam á
sínum tíma ef þær byggðust á
upplýsingum frá stjórnvöldum
Bandaríkjanna? Svona mætti
lengi telja. Ef við færum aðeins
út kvíarnar og spyrjum, hvernig
reiðir menningarlegu ástandi
okkar af, þegar megnið af því
sem í sjónvarpi er sýnt kemur
frá enskumælandi löndum og
allt sem býðst á vídeómarkaðin-
um þaðan? Svörin eru óþægileg
og margur kýs að spyrja ekki
spurninganna og komst þannig
hjá óþægindum. Heldur kýs ég
70 m langa stílfærða sögu en
mörg hundruð metra af bulli.
Vilhjálmur sigurvegari heldur með flota sinn (700 skip) yfir Ermarsund. Stuttu síðar var England hans.